TY - JOUR T1 - 5018 SAYILI KAMU MALİ YÖNETİMİ VE KONTROL KANUNU KAPSAMINDA GETİRİLEN DEMOKRATİK İLKELER VE BÜTÇE ANLAYIŞINDAKİ DEĞİŞİMLER AU - Yoruldu, Mutlu PY - 2021 DA - December JF - TÜRKAV Kamu Yönetimi Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi JO - TÜRKAV KYE-SBD PB - Türkiye Kamu Çalışanları Kalkınma ve Dayanışma Vakfı (TÜRKAV) WT - DergiPark SN - 2791-9684 SP - 61 EP - 75 VL - 1 IS - 1 LA - tr AB - Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne (AB) üyelik hedefi ve bu hedefin gerektirdiğientegrasyon süreci kapsamında, pek çok alanda olduğu gibi kamu yönetimi alanındada yapısal değişim ve dönüşümün yapılması ihtiyacı doğmuştur. Kamu yönetimindereform amacıyla 2001 yılında, merkezi idare tarafından “Kamu Yönetimi TemelKanun Tasarısı” hazırlanarak, kamu yönetimi alanında köklü bir değişim vedönüşüm hedefi, çeşitli kamusal programlarla ortaya konulmaya çalışılmıştır. KamuYönetimi Temel Kanun Tasarısı, olduğu gibi, bir bütün olarak kanunlaşamamışolmasına rağmen, içerdiği kamusal alana ilişkin çok yönlü yenilikler, başka kanunlaradı altında, kısmen dahi olsa hayata geçirilmek istenmiştir. Bu uygulamalardan biriise 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile gerçekleştirilmiştir.2003 yılında uygulamaya alınan 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve KontrolKanunu, kamu yönetiminin mali uygulamaları açısından özellikle bütçeuygulamaları bakımından pek çok yeniliği beraberinde getirmiştir. Kamuyönetimine getirilmeye çalışılan modern ve demokratik vizyon anlayışı, mali açıdan5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’na yansımıştır. Bütçelemeanlayışına daha önce tanımlanmayan ve düzenlenmeyen yenilikler getiren bu kanun,kamu yönetiminin ve kamu mali yönetiminin en önemli dönüşüm araçlarından birinioluşturmuştur. Katılımcılık, mali saydamlık ve hesap verilebilirlik özelliklerinidüzenlemesinin yanı sıra bütçelemede denetim fonksiyonuna da ayrıca önemvererek, bu alanda kanuni düzenlemelere gitmiştir. Kanun, kamu kurum vekuruluşlarının bütçeleri oluşturulmasından, bunların konsolidasyonu ile meydanagelen devlet bütçesinin yapılma sürecine, bütçenin uygulanması ve kontrolünden,gerçekleşen bütçenin denetimine kadar her aşamada bireyin ve toplumun etkinolarak rol alması temeline dayandırılmıştır. Kamu mali yönetiminde, kaynaktahsisinde etkinliğin sağlanması ile kamu kaynaklarının etkin kullanımını amaçlayankanun, bu kapsamda aynı zamanda kamu israflarının ve yolsuzluklarının önlemesinehizmet etmeyi hedeflemiştir. Bütçe tekniği bakımından da en önemli yanı stratejikplanlamaya dayalı performans esaslı bütçeleme anlayışının benimsenmiş olmasıdır.Bunun gereği olarak, analitik bütçe sınıflandırılmasına ve çok yıllı bütçelemeyaklaşımına geçilmesini öngören kanun, özellikle bütçe tahminlerinin oluşturulmasısürecinde stratejik planlamayı temeline konumlandırmıştır. Böylelikle kısa vadelibütçe uygulamasından orta ve uzun vadenin planlandığı bütçe anlayışı getirilmiştir.5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrolü Kanunu’nun, kamu mali yönetimineve bütçeleme anlayışına getirdiği bu yenilikler, kamu yönetiminde mali dönüşümünyaşanmasının temel unsurlarından olmuştur. Kanun, kanun koyucu olan TürkiyeBüyük Millet Meclisi (TBMM) tarafından, kapsamlı ve fonksiyonel olarakhazırlanmıştır. Bu kanunda yer alan teorik unsurların, uygulamaya geçirilmesinde depek sorun yaşanmadığı ve etkin biçimde uygulanmaya çalışıldığı ifade edilebilir.Kanunun uygulanmasında istisnai olarak karşılaşılan aksaklıkların da zamanlagiderilerek, kanundan tam verim alınabileceği düşünülmektedir. Bir eleştiri olarak, kamu kurum ve kuruluşları bütçelerini hazırlarken, katılımcılık gereği, vatandaşlarınfikirlerine daha çok başvurma yolunu tercih edebilirler. KW - Kamu Mali Yönetimi KW - 5018 Sayılı Kanun KW - Demokratik İlkeler KW - Bütçe Anlayışındaki Değişimler CR - Bakkal Hakan, K. Alper. “Bütçe Sürecindeki Mali Saydamlık ve Hesap Verebilirliğin Önemi”. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar Dergisi 52, (2015): 37-52. <https://www.researchgate.net/publication/303825812>. (Erişim Tarihi: 5 Ağustos 2021). CR - Coşkun Bayram, Y. Çiğdem Pank. “Türkiye’de Stratejik Planlama: Son Dönem Gelişmelerin İncelenmesi”. Stratejik Public Management Journal 4, (2018): 1-16. CR - Edizdoğan Nihat ve Ç. Özhan. Kamu Bütçesi. Bursa: Ekin Yayınevi, 2017. CR - Ereş, Figen. “Eğitim Yönetiminde Stratejik Planlama”. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi 15, (2004): 21-29. CR - Ergen, Zuhal. “Yönetimden Yönetişime: Katılımcı Bütçeleme Modeli”. Maliye Dergisi 163, (2012): 316-334. CR - Ergen, Zuhal. “Performans Esaslı Bütçe Sisteminden Program Bazlı Bütçe Performans Bütçe Sistemine Geçiş: Yeni Bütçe Sistemi İle Hedeflenenler”. Ömer Halis Demir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 14/1, (2021): 294-297. CR - Fung Archon, W. Erik Olin. “Deepining Democracy: Innovations in Empowered Participatory Governance”. Politics and Society 29/1, (2001): 5-41. <https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/0032329201029001002>. (Erişim Tarihi: 17.08.2021). CR - Kara, Fatih. “Parlamento ve Çok Yıllı Bütçeleme: Türkiye Örneği”. Yasama Dergisi 27, (2014): 121-152. CR - Karaarslan, Erkan. Devlet Muhasebesi Olgusu ve Ülkemizde Devlet Muhasebesi Standartları. Ankara: TÜRMOB Yayınları, 2005. CR - Karakoç Mehtap, K. Mustafa Güçlü. “Analitik Bütçe Sınıflandırması ve Seçilmiş Örneklerle Üniversite Uygulamaları”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 18/70, (Nisan 2019): 486-496. CR - Kızıltaş, Emine. “Çok Yıllı Bütçeleme Sistemi”. Bütçe Dünyası Dergisi 16, (2003): 13-18. CR - Kopits George, C. Jon. Transparency in Government Operations. Washington: Occasional Paper, 1998. CR - https://www.imf.org/external/pubs/ft/op/158/op158.pdf. (Erişim Tarihi: 07.08.2021). CR - Küçükaycan, Durdane. “Mali Saydamlık ve Hesap Verebilirlik Aracı Olarak: Türk Sayıştayı’nın Performans Denetimi”. Denetişim Dergisi 10/20, (2020): 35-54. CR - Sintomer, Yves; Herzberg, Carsten; Röcke, Anja and Allegretti, Giovanni. “Transnational Models of Citizen Participation: the Case of Participatory Budgeting”. Journal of Public Deliberation 8/2, (2012): 1-34. < http://www.publicdeliberation.net/jpd/vol8/iss2/art9>. (Erişim Tarihi: 15.08.2021). CR - Tortop, Nuri; İsbir, Eyüp Günay; Aykaç, Burhan; Yaymam, Hüseyin Özer, Mehmet Akif. Yönetim Bilimi. Ankara: Nobel Dağıtım, 2010. CR - Tunçer, Mehmet, K. Erkan. “Örnek Ülkelerde ve Türkiye’de Çok Yıllı Bütçeleme Sistemi”. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar Dergisi 50/580, (2013): 109-125. CR - Yalçın, Arman Zafer. “Yerel Yönetimlerde Katılımcı Bütçeleme”. Yönetim ve Ekonomi Dergisi 22/2, (2015): 311-329. UR - https://dergipark.org.tr/tr/pub/turkav/issue//1207035 L1 - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2782020 ER -