TY  - JOUR
T1  - Çalışanların Yapay Zekâ Kaygısı ile Motivasyon Düzeyleri Arasındaki İlişki: Turizm Çalışanları Üzerine Bir Araştırma
TT  - The Relationship between Artificial Intelligence Anxiety and Motivation Levels of Employees: A Research on Tourism Employees
AU  - Çetiner, Nurcan
AU  - Çetinkaya, Filiz Özlem
PY  - 2024
DA  - January
Y2  - 2023
DO  - 10.29023/alanyaakademik.1297394
JF  - Alanya Akademik Bakış
PB  - Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2651-4192
SP  - 159
EP  - 173
VL  - 8
IS  - 1
LA  - tr
AB  - Birçok alanda olduğu gibi teknoloji alanında yaşanan gelişmelere paralel olarak yapay zekâ uygulamalarının çalışma yaşamına da girmiş olması, çalışanlar üzerinde yapay zekâ kaygısı olarak ifade edilen kavramı kritik bir konu haline getirmiş durumdadır. Çalışmada turizm sektörü çalışanlarının yapay zekâ kaygı düzeylerinin belirlenmesi ve yapay zekâ kaygılarının onların içsel ve dışsal motivasyonları üzerine etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Kolayda örnekleme yöntemi ile ulaşılan turizm sektöründe çalışan 165 katılımcıdan anket aracılığıyla toplanan veriler üzerinde gerçekleştirilen analizler sonucunda; turizm sektörü çalışanlarının motivasyon düzeylerinin yüksek, yapay zeka kaygı düzeylerinin düşük olduğu, yapay zeka kaygıları ile dışsal motivasyonları arasında anlamlı bir ilişki olmadığı fakat içsel motivasyonla pozitif yönde anlamlı ve düşük düzeyde bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. araştırma değişkenlerini ele alan bir çalışmaya rastlanılamamış olması, araştırmanın özgün yönünü ve önemini ortaya koymaktadır
KW  - Yapay Zekâ
KW  - Yapay Zekâ Kaygısı
KW  - Motivasyon
KW  - Turizm
N2  - Artificial intelligence applications have entered working life in parallel with the developments in the field of technology, as in many fields, has made the concept of artificial intelligence anxiety on employees a critical issue. It aims to determine the artificial intelligence anxiety levels of tourism sector employees in working environments and to determine the effect of artificial intelligence concerns on their internal, and external motivations. The data was collected via the questionnaire from 165 participants working in the tourism sector by convenience sampling method. As a result of analysis; it has been concluded that the motivation level of the tourism sector employees is high, the level of artificial intelligence anxiety is low, and there is no significant relationship between artificial intelligence concerns and extrinsic motivation, but there is a positive and low-level relationship with intrinsic motivation. The fact that no study addressing the research variables has been found reveals the originality and importance of the research.
CR  - Akbaba, S., & Aktaş, A. (2005). İçsel motivasyonun bazı değişkenler açısından incelenmesi, M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 21(21), 19-42.
CR  - Akkaya, B., Özkan, A., & Özkan, H. (2021). Yapay zekâ kaygı (yzk) ölçeği: Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması, Alanya Akademik Bakış, 5(2), 1125-1146. https://doi.org/10.29023/alanyaakademik.833668
CR  - Alkış, H., & Öztürk, Y. (2009). Otel işletmelerinde motivasyon faktörleri üzerine bir araştırma, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(28), 212-236.
CR  - Aslan, M., & Doğan, S. (2020). Dışsal motivasyon, içsel motivasyon ve performans etkileşimine kuramsal bir bakış, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 11(26), 291-301. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/983139
CR  - Bingöl, D. (2003). İnsan kaynakları yönetimi. Beta Yayınevi, İstanbul.
CR  - Brislin, R.W., Kabigting, F., Macnab, B., Zukis, B., & Worthley, R. (2005). Evolving perceptions of Japanese workplace motivation, International Journal of Cross Cultural Management, 5(1), 87-103. https://doi.org/10.1177/1470595805050829
CR  - Cüceloğlu, D. (2018). İnsan ve davranışı-psikolojinin temel kavramları. Remzi Kitabevi, İstanbul.
CR  - Çetin, A., Boyraz, M., & Özer, S. (2019). Otel çalışanların iş motivasyonu ve çeşitli demografik değişkenlere göre farklılaşması: Denizli şehir otellerinde bir araştırma, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 22(2), 601-614. https://doi.org/10.29249/selcuksbmyd.589738
CR  - Demir, Ç. (2021). Yapay zekâ teknolojileri aracılığıyla yetenek edinimi, yeteneği geliştirme ve elde tutma, The Journal of Academic Social Science, 9(117), 519-531.  http://dx.doi.org/10.29228/ASOS.51053
CR  - Dündar, S., Özutku, H., & Taşpınar, F. (2007). İçsel ve dışsal motivasyon araçlarının işgörenlerin motivasyonu üzerindeki etkisi: Ampirik bir inceleme, Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2), 105-119.
CR  - Ercan, F. (2020). Turizm pazarlamasında yapay zekâ teknolojilerinin kullanımı ve uygulama örnekleri, AHBVÜ Turizm Fakültesi Dergisi, 23(2), 394-410. https://doi.org/10.34189/tfd.23.02.009
CR  - Erdem, A.R. (1998). Süreç kuramlarının eğitim yönetimine katkıları, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(4),  51-54.
CR  - Eren, E., (2001). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. Beta Yayınevi, İstanbul.
CR  - Filiz, E., Güzel, Ş., & Şengül, A. (2022). Sağlık profesyonellerinin yapay zekâ kaygı durumlarının incelenmesi, Journal of Academic Value Studies, 8(1), 47-55. http://dx.doi.org/10.29228/javs.57808
CR  - Fortuna, P., Łysiak, M., Chumak, M., & Mcneill, M. (2023). Barriers of human and nonhuman agents’ integration in positive hybrid systems: the relationship between the anthropocentrism, artificial intelligence anxiety, and attitudes towards humanoid robots. Journal for Perspectives of Economic Political and Social Integration, 28(2), 121-149. https://doi.org/10.18290/pepsi-2022-0010
CR  - Gagne, M., & Deci, E.L. (2005). Self-determination theory and work motivation, Journal of Organizational Behavior, 26(4), 331-362. https://doi.org/10.1002/job.322
CR  - Gültekin, Z., Urgan, S., & Ak, M. (2022). Yapay zekâ kaygısının kariyer kararlılığına etkisine yönelik bir araştırma: Ondokuz Mayıs Üniversitesi öğrencileri örneği, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(3), 477-491.
CR  - Huitt, W. (2011). Motivation to learn: an overview, educational psychology interactive. Valdosta, GA: Valdosta State University. http://www.edpsycinteractive.org/ topics/motivation/motivate.html
CR  - Johnson, D.G., & Verdicchio, M. (2017). AI anxiety, Journal of the Association for Information Science and Technology, 68(9),  2267–2270. https://doi.org/10.1002/asi.23867
CR  - Jones, N.B., & Lloyd, G.C. (2005). Does Herzberg’s motivation theory have staying power?, The Journal of Management Development, 24(10), 929-943. https://doi.org/10.1108/02621710510627064
CR  - Kargün, S., & Koç, H. (2021). İşgörenlerin motivasyon düzeylerinin örgütsel bağlılık ve iş performansı üzerine etkileri: konaklama işletmelerinde bir inceleme, İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(4), 3786-3800. https://doi.org/10.20491/isarder.2021.1356
CR  - Koç, E. (2008). Tüketici davranışı ve pazarlama stratejileri – global ve yerel yaklaşım. Seçkin Yayıncılık, Ankara.
CR  - Koç, H., & Topaloğlu, M. (2012). İşletmeciler için yönetim bilimi. Seçkin Yayıncılık, Ankara.
Koçel, T. (2005). İşletme yöneticiliği. Arıkan Yayıncılık, İstanbul.
CR  - Kotler, P., & Armstrong, G. (2011). Principles of marketing. Pearson Prentice Hall, New Jersey.
CR  - Le Berre, C., Sandborn, W.J., Aridhi, S., Devignes, M.-D., Fournier, L., Smaïl-Tabbone, M., Danese, S., & Peyrin-Biroulet, L. (2020). Application of artificial ıntelligence to gastroenterology and hepatology, Reviews and Perspectives Reviews in Basic and Clinical Gastroenterology and Hepatology, 158(1), 76-94. https://doi.org/10.1053/j.gastro.2019.08.058
CR  - Li, J., & Huang, J.S. (2020). Dimensions of artificial intelligence anxiety based on the integrated fear acquisition theory, Technology in Society, 63, 1-10. https://doi.org/10.1016/j.techsoc.2020.101410
CR  - Mahaney C.R., & Lederer, A.L. (2006). The effect of intrinsic and extrinsic rewards for developers on information systems project success, Project Management Journal, 37(4), 42-54. https://doi.org/10.1177/875697280603700405
CR  - Mdhlalose, D. (2022). The innovative employee: the assessment of reward equity on the predisposition to make creative contributions through literature review, Journal of Human Resource and Sustainability Studies, 10(3), 433-448. https://doi.org/10.4236/jhrss.2022.103026
CR  - Mottaz, J.C., (1985). The relative importance of ıntrinsic and extrinsic rewards as determinants of work satisfaction, The Sociological Quarterly, 26(3), 365-385. https://www.jstor.org/stable/4106221
CR  - Nair, S.R. (2009). Consumer behaviour and marketing research, Himalaya Publishing House, Mumbai.
CR  - Ölçer, F. (2005). Departmanlı mağazalarda motivasyon üzerine bir araştırma, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25, 1-26.
CR  - Öztırak, M. (2023). A study on the impact of artificial intelligence anxiety on the innovation-oriented behaviours of employees, Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 10(2), 267-286. https://doi.org/10.17541/optimum.1255576
CR  - Porter, L., & Lawler, E. (1968). Managerial attitudes and performance. Irwin Dorsey.
CR  - Salihoğlu, S. (2020). Performansı etkileyen motivasyon faktörleri ve aralarındaki ilişki, [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi,
CR  - Saruhan, Ş.C., & Özdemirci, A. (2016). Bilim, felsefe ve metodoloji, Beta Basım, İstanbul.
CR  - Schiefele, U. (1999). Interest and learning from text, Scientific Studies of Reading, 3(3), 257-279. https://doi.org/10.1207/s1532799xssr0303_4
CR  - Solomon, M., Bamossy, G., Askegaard, S., & Hogg M.K. (2006). Consumer behaviours. Prentice Hall, London.
CR  - Sökmen, A., Bilsel, M.A., & Erbil, C. (2013). Örgütsel adaletin çalışan motivasyonu ve performansı üzerindeki etkisi: Bankacılık sektöründe bir araştırma, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(1), 43-62.
CR  - Steers, R.M., Mowday, R.T., & Shapiro, D.L. (2004). The future of work motivation theory, Academy of Management Review, 29(3), 379-387. https://doi.org/10.2307/20159049
CR  - Terzi, R. (2020). An adaptation of artificial intelligence anxiety scale into Turkish: Reliability and validity study, International Online Journal of Education and Teaching (IOJET), 7(4), 1501-1515. http://iojet.org/index.php/IOJET/article/view/1031
CR  - Turgut, A. (2023). Lojistik ve tedarik zincirinde yapay zekâ çalışmaları: bibliyometrik bir analiz, Alanya Akademik Bakış Dergisi, 7(1), 461-480. https://doi.org/10.29023/alanyaakademik.1167224
CR  - TÜİK, Türkiye İstatistik Kurumu, (2023). Ücretli çalışan istatistikleri, Mart 2023, Yayım Tarihi: 15 Mayıs 2023 SAYI: 49360, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Ucretli-Calisan-Istatistikleri-Mart-2023-49360&dil=1
CR  - Ulukan, C. (2018). Liderlik ve motivasyon, Zeytinoğlu, G. N. (ed.) Yönetim ve Organizasyon, Anadolu Üniversitesi Yayını, Eskişehir.
CR  - Wang, Y.Y. & Wang, Y.S. (2022). Development and validation of an artificial intelligence anxiety scale: An initial application in predicting motivated learning behavior, Interactive Learning Environments,  30(4), 619–634. https://doi.org/10.1080/10494820.2019.1674887
CR  - Yeşilkaya, N. (2023). Yapay zekâya dair etik sorunlar, Şarkiyat 14(3), 948-963. https://doi.org/10.26791/sarkiat.1189864
UR  - https://doi.org/10.29023/alanyaakademik.1297394
L1  - http://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3143902
ER  -