@article{article_1305287, title={İstanbul’da Bir Afyonlu Macun İşletmesi: BERŞ-İ RAHÎKÎ MACUNHANESİ 1783-1831}, journal={Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi}, pages={77–106}, year={2013}, author={Uluskan, Murat}, keywords={Afyon, macun, macunhane, İstanbul, berş, Rahîkî, tiryaki, esham, hisse, mukataa, işletme.}, abstract={Afyonlu bir macun türü olan Rahîkî macunu, 16. yüzyılda yaşamış bir şair olanYusuf Sinan Rahîkî tarafından icat edildi. Yaklaşık 250 yıl boyunca aynı ailedengelenler tarafından İstanbul Mahmutpaşa’daki dükkânda imalat ve satışı yapıldı.Osmanlılarda tüketilen pek çok macun gibi şifa ve ilaç maksadıyla imal edilmişti.İstanbul içinde ve dışında ”Rahîkî berşi“ adıyla meşhur oldu. 1783 yılında, dükkânsahibi Rahîkî-zâde Mustafa Efendi evlatsız olarak vefat etti. Bunun üzerine, yenigelir kaynakları yaratma çabasında olan devlet, macunhaneyi devletleştirerek mukataahaline getirdi. Gelirini ”esham“ yöntemiyle hisseler halinde, işletmesini ise ”malikâne“yöntemiyle ve kayd-ı hayat şartıyla taliplilerine sattı. Macunhane, 1790yılından itibaren zarar etmeye başladı. Savaşlar, artan maliyetler ve azalan tüketim,macun imalini giderek düşürdü ve geliri de azalttı. İşletmeciler ve devlet tarafındanyıllarca ayakta tutulmaya çalışıldı. Fakat 1831 yılında, işletmecisinin borcunakarşılık bir sarrafa satıldı. Bu çalışma, bir zamanlar İstanbul’da çok rağbet görmüş,halkın bildiği ve tiryakilerinin aradığı bir ürün olan Rahîkî macununu ve macunhanesinitanıtmayı amaçlamaktadır.}, number={29}, publisher={Kültür Ocağı Vakfı}