TY  - JOUR
T1  - MÜSRİFLİKTEN, MÜFLİSLİĞE BİR HANEDAN DAMADININ PORTRESİ: MISIRLI İBRAHİM İLHÂMİ PAŞA’NIN TEREKESİ
TT  - THE PORTRAIT OF A DYNASTY’S SON-IN-LAW FROM LAVISHNESS TO BANKRUPTCY: EGYPTIAN İBRAHİM İLHÂMİ PASHA’S ESTATE
AU  - Sunay, Serap
PY  - 2021
DA  - November
JF  - Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi
JO  - TKİD
PB  - Kültür Ocağı Vakfı
WT  - DergiPark
SN  - 2822-2466
SP  - 23
EP  - 82
IS  - 46
LA  - tr
AB  - Tanzimat Dönemi’nde birçok sahaya nüfuz eden değişim, hanedanın tüketim alışkanlıklarını da etkisi altına almıştı. Söz konusu değişim ve dönüşümde, saray kadınlarının dışa açılması, Sultan Abdülmecid döneminde yaşanan israf atmosferi ve Hidiv ailesine mensup Mısırlı kadınların şatafatlı yaşamlarına öykünen sultanların aşırı harcamalar yapması gibi nedenler önemli rol oynamıştı. Diğer taraftan hanedan damatları da ticarî değeri yüksek yatırımlar yapıp, kıymetli metâlara büyük meblağlar sarf etmişlerdi. Bunlardan birisi de Kavalalı Mehmed Ali Paşa’nın  ö. 1849  torunu, Mısır Valisi Abbas Hilmi Paşa’nın  1813-1854  oğlu İbrahim İlhâmi Paşa  1836-1860  idi. Bu çalışmada, Damat İbrahim İlhâmi Paşa’nın fâhiş borçları, bunların tespiti ve ödenmesinde karşılaşılan güçlükler, başta terekesi olmak üzere arşiv belgeleri, yerli ve yabancı gazeteler ile literatürden istifade edilerek ortaya konuldu. Söz konusu veriler ışığında İlhami Paşa’nın İstanbul’daki mal varlığı tespit edilip, yatırımları, harcama ve tüketim alışkanlıkları ekseninde serveti ve gündelik yaşamı hakkında bir değerlendirme yapma imkânı elde edildi. Bunun dışında genç yaşta vefat eden ve hakkında son derece sınırlı malumat bulunan paşanın kişisel zevkleriyle ilgili malumat içeren bu veriler, onun şahsiyetine dair bir kanaat oluşmasında önemli katkı sağladı.
KW  - İbrahim İlhâmi Paşa
KW  - Damat
KW  - Mısır
KW  - Abbas Hilmi Paşa
KW  - Tereke
KW  - Borç
N2  - The change, which penetrated many fields in the Tanzimat Reform Era, also affected the consumption habits of the dynasty. In this change and transformation, reasons such as the fact that the women in the palace left themselves open to the outside, the wasteful atmosphere experienced during the reign of Sultan Abdulmecid and the excessive spending of the sultans who emulated the luxurious lifestyles of Egyptian women belonging to the Khedive family played an important role. On the other hand, the son-in-laws of the dynasty also made investments with high commercial value and spent large sums on precious commodities. One of them was Kavalalı Mehmed Ali Pasha’s  d. 1849  grandson and the Egyptian Governor Abbas Hilmi Pasha’s  1813-1854  son İbrahim İlhâmi Pasha  1836-1860 . In this study, son-in-law İbrahim İlhâmi Pasha’s exorbitant debts and the difficulties encountered in the determination and payment of them were revealed by making use of archival documents, local and foreign newspapers and literature, and especially his estate. In the light of the aforementioned data, İlhâmi Pasha's assets in Istanbul were recorded and an evaluation was made about his wealth and daily life in the axis of his investments, spending and consumption habits. Moreover, these data, including information about the personal tastes of the pasha, who died at a young age and about whom there is very limited information, contributed significantly to the formation of an opinion about his personality.
CR  - A. T. C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi  BOA 160
CR  - Hariciye Nezareti Mektubi Kalemi  HR. MKT .
CR  - Hariciye Nezareti Mütenevvia Kısmı  HR. MTV .
CR  - Hariciye Nezareti Tercüme Odası  HR. TO .
CR  - İrade, Dahiliye  İ. DH .
CR  - İrade, Mısır  İ. MTZ.  05 .
CR  - Mabeyn, İrade  MB. İ .
CR  - Meclis-i Vâlâ  MVL .
CR  - Sadaret Amedi Kalemi Evrakı  A. AMD .
CR  - Sadaret Divan Kalemi Evrakı  A. DVN .
CR  - Sadaret Mektubi Kalemi Mühimme  A. MKT. MHM .
CR  - Sadaret, Mısır  A. MTZ.  05 .
CR  - Sadaret Nezaret ve Devair Evrakı  A. MKT. NZD .
CR  - Sadaret Umum Vilâyat Evrakı  BOA, A. MKT. UM .
CR  - Abbas Paşa”, Taha Toros Arşivi, nr. TT-509949,  https://core.ac.uk/download/pdf/38317026.pdf Erişim Tarihi: 15 Nisan 2021 .
CR  - Ahmed Cevdet Paşa, Ma’rûzât, haz. Yusuf Halaçoğlu, Çağrı Yayınları, İstanbul 1980.
CR  - ------------------------, Tezâkir 13-20, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1991.
CR  - Ahmed Lütfi Efendi, Tarih, IX, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul 1984.
CR  - AKAR, Şevket K., Hüseyin Al, Osmanlı Dış Borçları ve Gözetim Komisyonları, 1854-1855, İstanbul 2003.
CR  - AKKUŞ, Mehmet, “Kahire’deki Osmanlı Dönemi Eserlerinde Türkçe Manzum Kitabeler”, Vakıflar Dergisi, XXII  1991 , ss. 383-420.
CR  - AKYILDIZ, Ali, Nazime: Aydın ve Dindar Bir Sultan, Timaş Yayınları, İstanbul 2020.
CR  - --------------, Ali, “Müsrif Fakat Hayırsever: Pertevniyal Valide Sultan”, Saray, Harem ve Mahrem, Timaş Yayınları, İstanbul 2019, ss.119-182.
CR  - --------------, Ali, Mümin ve Müsrif Bir Padişah Kızı Refia Sultan, Kapı Yayınları, İstanbul 2015.
CR  - --------------, Ali, “Osmanlı Devleti’nin Kırım Savaşı’nı Finansmanı: İç ve Dış Borçlanmalar”, Savaştan Barışa: 150. Yıldönümünde Kırım Savaşı ve Paris Antlaşması  1853-1856 : Bildiriler, 22-23 Mayıs 2006, İstanbul 2007, ss. 11-18.
CR  - Annuaire encyclopédique: politique, économie sociale, statistique administration, sciences, littérature, beaux-arts, agrieniture, commerce, industrie, II, publié par les directeurs de I’Encyclopédie du XIXe siécle, troisiéme tirage, Paris: au bureau de I’Encyclopédie du XIXe siécle 1862.
CR  - BADGER, George Percy, A Visit To The İsthmus Of Suez Canal Works, London: Smith, Elder And Co., 1862.
CR  - BAYHAN, Ahmet Ali, “Osmanlı Döneminde Batılılaşma Sürecinin Ortadoğu’ya ve Afrika’ya Yansıması: Mısır ve İsrail’den Örnekler”, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 2007, Sayı: 19, ss. 23- 65.
CR  - BOZKURT, Fatih, Tereke Defterleri ve Osmanlı Maddi Kültüründe Değişim  1785- 1875 İstanbul Örneği , Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, Sakarya 2011.
CR  - CUNO, Kenneth M., Modernizing Marriage: Family, Ideology and Law in Nineteenth-and Early Twentieth-Century Egypt, New York: Syracuse University Press, 2015.
CR  - ÇELEBİ, İlyas, “Vefk”, DİA, İstanbul 2012, XLII, ss. 605-607.
CR  - ÇETİN, Atilla, “İsmâil Paşa, Hidiv”, DİA, İstanbul 2001, XXIII, ss. 117-119.
CR  - ---------, Atilla, “Kıbrıslı Kâmil Paşa”, DİA, İstanbul 2002, XXV, ss. 392-394.
CR  - DERMAN, M. Uğur, “Murakka’”, DİA, İstanbul 2006, XXXI, ss. 204-205.
CR  - DEVELLİOĞLU, Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Aydın Kitabevi Yayınları, Ankara 1995.
CR  - Egypt For The Egyptians: A Retrospect And A Prospect, London: Cecil Brooks&Co., 1880.
CR  - FAHMY, Khaled, Kavalalı Mehmed Ali: Osmanlı Valiliğinden Mısır Hükümdarlığına, çev. Abdullah Yılmaz, Vakıfbank Kültür Yayınları, İstanbul 2020.
CR  - HAMZA, Abdel-Maksud, The Public Debt of Egypt, 1854-1876, Cairo: Government Press, 1944.
CR  - HİSAR, Abdülhak Şinasi, Boğaziçi Mehtapları, 2. Baskı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2006.
CR  - HUNTER, F. Robert, Egypt Under the Khedives, 1805-1879: From Household Goverment to Modern Bureaucracy, Egypt: The American University in Cairo Press, 1999.
CR  - İNAL, İbnülemin Mahmut Kemal, Son Sadrazamlar, III, Dergâh Yayınları, İstanbul 1982.
CR  - KILIÇ, Mahmud Erol, “el-Fütûhâttü’l-Mekkiyye”, DİA, İstanbul 1996, XIII, ss. 251-258.
CR  - KURŞUN, Zekeriya, “Said Paşa”, DİA, İstanbul 2008, XXXV, ss. 573-574.
CR  - Mehmed Salâhî, Kâmûs-ı Osmânî, I, haz. Ali Birinci, Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, İstanbul 2019.
CR  - Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmanî, III, yay. haz. Nuri Akbayar, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 1996.
CR  - MİCHELL, Roland L. N. , “The Royal Family of Egypt”, Macmillan’s Magazine November 1878, To April 1879, vol. XXXIX, London: Macmillan And Co. 1879, ss. 481-497.
CR  - Osmanlı Yer Adları, T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yayın No:26, haz. Tahir Sezen, Genişletilmiş ikinci baskı, Ankara 2017.
CR  - ÖZTUNA, Yılmaz, Devletler ve Hânedanlar, Türkiye,  1074-1990 , II, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1969.
CR  - ÖZÖN, Mustafa Nihat, Türkçe Yabancı Kelimeler Sözlüğü, Inkılap ve Aka Kitapevi Tan Gazetesi ve Matbaası, İstanbul 1962.
CR  - PAMUK, Şevket, İstanbul ve Diğer Kentlerde 500 Yıllık Fiyatlar ve Ücretler 1469- 1998, T. C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü Yayınları, Ankara 2000.
CR  - PINAR, Hayrettin, Tanzimat Döneminde İktidarın Sınırları: Babıâli ve Hidiv İsmail, Kitap Yayınevi, İstanbul 2012.
CR  - SERTOĞLU, Midhat, Osmanlı Tarihi Lügatı, Kurtuba Kitap, İstanbul 2015.
CR  - SUNAY, Serap, “Bir Hanedan Damadının Yaşam Tarzı ve Standardı: Ahmed Fethi Paşa’nın Terekesi”, Belleten, LXXXIV/300, Ağustos 2020, ss. 745- 788.
CR  - ---------, Serap, “Bir Sadrazam Konağının Değişim ve Dönüşümü: Mercan’da Âlî Paşa Konağı”, Tarih İncelemeleri Dergisi, XXXV/1, 2020, ss. 261- 296.
CR  - ---------, Serap, “Bir Sultan İki Merasim: Saliha Sultan’ın Doğumu ve Düğünü”, Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, S. 44, İstanbul 2020, ss. 139- 182.
CR  - ---------, Serap, Damat Mehmed Ali Paşa’nın Hayatı ve Siyasi Mücadelesi  1813- 1868 , Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, Afyon 2015.
CR  - ŞAHİN, İlhan, “Abbas Hilmi I”, DİA, İstanbul 1988, I, s. 25.
CR  - Şair Nigâr Hanım, Günlük 24 Ocak 1887-14 Nisan 1890, I, yay. haz. Zeynep Berktaş, Timaş Yayınları 2021.
CR  - ŞEHSUVAROĞLU, Halûk Y., Boğaziçi’ne Dair, Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu, İstanbul 1986.
CR  - Şemseddin Sâmî, Kâmûsu’l- A’lâm, II, İstanbul 1306.
CR  - -------------------, Kâmûs-ı Türkî, Enderun Kitabevi, İstanbul 1989.
CR  - TANMAN, M. Baha, “Kavalalı Mehmed Ali Paşa Hanedanı’nın İstanbul’un Sosyal ve Kültürel Hayatındaki Etkileri”, Nil Kıyısından Boğaziçi’ne: Kavalalı Mehmed Ali Paşa Hanedanı’nın İstanbul’daki İzleri”, İstanbul Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul 2011, ss.42-65.
CR  - TERZİ, Arzu, Bezmiâlem Valide Sultan, Timaş Yayınları, İstanbul 2018.
CR  - The Mechanic’s Magazine, July 3rd-December 25th, 1858, Edited by R. A. Brooman&E. J. Reed, Vol. LXIX, London: Robertson, Brooman, and Co., 1858.
CR  - TOLEDANO, Ehud R. , State and Society in Mid-Nineteenth Century Egypt, Cambridge: Cambridge University Press, 2003.
CR  - YALÇIN, İsmail, “Sürme”, DİA, İstanbul 2010, XXXVIII, ss. 169-170.
CR  - Ceride-i Havadis
CR  - Journal Des Debats
CR  - Le Constitutionnel
CR  - Le Monde Illustré
CR  - https://gw.geneanet.org/marmara2?lang=en&pz=mathilde&nz=d+andria&p=hermann+joseph&n=oppenheim Erişim Tarihi: 11 Mart 2021.
CR  - https://remzi.cagdassozluk.com/buyuk-osmanlica-sozluk-madde18520.html Erişim Tarihi: 21 Nisan 2021.
CR  - http://www.lugatim.com/s/feddan Erişim Tarihi: 31 Mart 2021.
CR  - https://www.dzkk.tsk.tr/Genel/icerik/mecin-anlami-ve-tarihcesi Erişim Tarihi: 25 Mart 2021.
CR  - https://www.arpacik.net/atesli_silahlar/sozluk.htm Erişim Tarihi: 25 Mart 2021.
CR  - https://tekstilbilgi.net/turkcede-kumas-isimleri-sozlugu.html Erişim Tarihi: 2 Nisan 2021.
CR  - https://antalya.ktb.gov.tr/TR-67454/erkekgiysileri.html#:~:text=TRABLUS%20KU%C5%9EAK%3A%20El%20tezga hlar%C4%B1nda%20dokunmu%C5%9F,Alanya%20ku%C5%9Fa%C4%9F%C4%B1%20ad% C4%B1yla%20da%20kullan%C4%B1lmaktad%C4%B1r ErişimTarihi: 2 Nisan 2021.
CR  - http://www.lugatim.com/s/%C3%A7ark%C4%B1felek Erişim Tarihi: 30 Nisan 2021.
UR  - https://dergipark.org.tr/tr/pub/tkidergi/issue//1305735
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3173240
ER  -