TY  - JOUR
T1  - Adölesanlarda Sağlığı Geliştirme Ölçeği-Kısa Formu’nun Türkçe’ye Uyarlanması
TT  - Adaptation of Adolescent Health Promotion Scale Short Form into Turkish
AU  - Gürel, Ayşe Nur
AU  - Dayanır, Dilek
PY  - 2025
DA  - August
Y2  - 2024
JF  - Genel Sağlık Bilimleri Dergisi
JO  - JGEHES
PB  - Necmettin Erbakan Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2687-5403
SP  - 200
EP  - 211
VL  - 7
IS  - 2
LA  - tr
AB  - Bu araştırmanın amacı; Adölesanlarda Sağlığı Geliştirme Ölçeği-Kısa Formu’nun geçerlilik ve güvenilirliliğini değerlendirmektir. Bu araştırma 469 öğrenciyle yapılmıştır. Veriler sosyodemografik form, sağlık özellikleri formu ve “Adölesanlarda Sağlığı Geliştirme Ölçeği-Kısa Formu” aracılığıyla toplanmıştır. Ölçeğin geçerlilik analizlerinin değerlendirilmesinde dil, kapsam ve yapı geçerliliğinden yararlanılmıştır. Ölçeğin güvenilirliğini test etmek için ise iç tutarlılık, madde, test-tekrar test analizleri ve paralel form güvenilirliği kullanılmıştır. Dil geçerliliği uzmanlar tarafından ölçeğin İngilizce’den Türkçe’ye çevirisi ve geri çeviri yapılarak sağlanmıştır. Kapsam Geçerlik İndeksi (1.0) ve Kendall’s W (0.125, p:0.068) katsayısından yararlanılarak ölçeğin kapsam geçerliliği sağlanmıştır. Doğrulayıcı faktör analizine göre, x2/sd:2.23, GFI:0.93, AGFI:0.90, RMSEA:0.05, CFI:0.90, PGFI:0.73 olarak hesaplanmıştır. Doğrulayıcı faktör analizi sonucunda ölçeğin orijinal halinin korunduğu ve faktör yüklerinin 0.54 ile 0.97 değerleri arasında değiştiği belirlenmiştir. Ölçeğin Cronbach alfa güvenilirlik katsayısı 0.85 olarak bulunmuştur. Adölesanlarda Sağlığı Geliştirme Ölçeği-Kısa Formu geçerli ve güvenilir bir araçtır. Adölesanların sağlığı geliştirme davranışlarının bu ölçekle değerlendirilmesi ve müdahale çalışmalarının buna yönelik planlanması ve uygulanması önerilmektedir.
KW  - adölesan
KW  - geçerlilik ve güvenilirlilik
KW  - ölçek
KW  - sağlık
N2  - The aim of this study is to evaluate the validity and reliability of the Adolescent Health Promotion Scale-Short Form. This research involved 469 students. Data collection included a sociodemographic form, a health characteristics form, and the "Adolescent Health Promotion Scale-Short Form." Validity analysis included language, content, and construct validity. Reliability testing comprised internal consistency analysis, item analysis, test-retest analysis, and parallel form reliability. Language validity was ensured through expert translation and back-translation from English to Turkish. Content validity was confirmed with a Content Validity Index of 1.0 and Kendall's W coefficient of 0.125 (p: 0.068). Confirmatory factor analysis indicated good model fit (χ²/sd: 2.23, GFI: 0.93, AGFI: 0.90, RMSEA: 0.05, CFI: 0.90, PGFI: 0.73) and factor loadings ranged from 0.54 to 0.97, preserving the scale's original structure. The Cronbach's alpha reliability coefficient was 0.85. The Adolescent Health Promotion Scale-Short Form demonstrates validity and reliability as an assessment tool. It is recommended for evaluating adolescents' health promotion behaviors and for planning and implementing intervention studies accordingly.
CR  - Alpar, R. (2012). Spor, sağlık ve eğitim bilimlerinden örneklerle uygulamalı istatistik ve geçerlik-güvenirlik. (2. Baskı). Detay Anatolia Akademik Yayıncılık.
CR  - Ardic, A., & Esin, M. N. (2015). The Adolescent Lifestyle Profile Scale: Reliability and validity of the Turkish version of the instrument. Journal of Nursing Research, 23(1), 33-40. https://l24.im/ylqx2
CR  - Bayık Temel, A., Başalan İz, F., Yıldız, S., & Yetim, D. (2011). The reliability and validity of Adolescent Health Promotion Scale in Turkish community. Journal of Current Pediatrics, 10(1), 14-22.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/904863
CR  - Chen, M. Y., Lai, L. J., Chen, H. C., & Gaete, J. (2014). Development and validation of the Short-Form Adolescent Health Promotion Scale. BMC Public Health, 1, 1106-14. https://l24.im/NMsn8
CR  - Chen, M. Y., Wang, E. K., Yang, R. J., & Liou, Y. M. (2003). Adolescent health promotion scale: Development and psychometric testing. Public Health Nursing, 20(2), 104-10. https://doi.org/10.1046/j.1525-1446.2003.20204.x
CR  - Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve Lisrel uygulamaları. Pegem Akademi, Ankara(3. Baskı).
CR  - Esin, M. N. (2014). Veri toplama yöntem ve araçları & veri toplama araçlarının güvenirlik ve geçerliği. In Erdoğan, S., Nahcivan, N., & Esin, M.N. (Eds.), Hemşirelikte Araştırma, (pp.31-87), Nobel Tıp Kitabevleri, İstanbul.
Healthy People 2020. Adolescent health. Retrieved November 30, 2018, from https://www.healthypeople.gov/2020/topics-objectives/topic/Adolescent-Health
CR  - Nicholson, W., & Turner, G. (2016). School nursing: making a difference in adolescent health and well-being. In Cherry AL, Baltag V, Dillon ME. (Eds.), International handbook on adolescent health and development. The public health response. Springer International Publishing, Switzerland.
CR  - Ortabağ, T., Özdemir, S., Bakır, B., & Tosun, N. (2011). Health promotion and risk behaviors among adolescents in Turkey. The Journal of School Nursing, 27(4), 304-15. https://doi.org/10.1177/1059840511408322
CR  - Sarkhani, N., Negarandeh, R., & Pashaeypoor, S. (2021). The effects of face-to-face education for student health ambassadors on the health-promoting lifestyle of adolescent female students: a randomized controlled trial. Journal of Public Health, 30, 1345-51. https://doi.org/10.1007/s10389-020-01439-0
CR  - Tavşancıl, E. (2005). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Nobel Yayın, Ankara(2. Baskı).
CR  - Tümer, A., Başalan İz, F., Güre, M., & Kıyıcı, MS. (2012). Ergenlerde Sağlığı Geliştirme Davranışlarının Belirlenmesi. (s.1039-41). Halk Sağlığı Uzmanları Derneği, Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı, 15. Halk Sağlığı Kongresi, Bursa.
CR  - Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (04.02.2021). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS). İl, yaş grubu ve cinsiyete göre nüfus. https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=nufus-ve-demografi-109&dil=1 Erişim tarihi 01.08.2021.
CR  - Ulus, B., & Kan Öntürk, Z. (2014). Okul çağı ve adölesan değerlendirilmesi. İn Eti Aslan, F. (Ed.), Sağlığın değerlendirilmesi, Acıbadem Üniversitesi Yayını, İstanbul.
CR  - World Health Organization (WHO) (1998). Health 21-health for all in the 21st century. Retrieved November 30, 2018, http://www.euro.who.int/data/assets/pdf_file/0003/88590/EH FA5-E.pdf
CR  - World Health Organization (WHO) (2014). Health for the World’s Adolescents. A second chance in the second decade: summary. https://apps.who.int/iris/handle/10665/112750
CR  - World Health Organization (WHO) (2017). Global accelerated action for the health of adolescents (‎AA-HA!)‎: Guidance to support country implementation. Geneva, Switzerland: WHO, UNAIDS, UNESCO, UNICEF, UNWomen, UNFPA, from The World Bank. https://www.who.int/publications/i/item/9789241512343
CR  - World Health Organization (WHO) (2021). Adolescent health. Retrieved August 1, 2021, https://www.who.int/health-topics/adolescent-health#tab
CR  - World Health Organization (WHO) (2018). Adolescents: health risks and solutions. Retrieved July 15, 2018, https://l24.im/0vFlI
CR  - Yurdugül, H. Ölçek Geliştirme Çalışmalarında Kapsam Geçerliği İçin Kapsam Geçerlik İndekslerinin Kullanılması. (28-30 Eylül 2005). XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Denizli. s.771-4.
UR  - https://dergipark.org.tr/tr/pub/jgehes/issue//1320024
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3233131
ER  -