TY  - JOUR
T1  - Adıyaman doğal badem popülasyonundaki genotiplerde gözlenen değişkenliğin çok değişkenli analizlerle incelenmesi
TT  - Investigation of the variability observed in genotypes in Adıyaman natural almond population by multivariate analysis
AU  - Yıldız, Kenan
AU  - Göksu, Ali
PY  - 2024
DA  - February
Y2  - 2023
DO  - 10.7161/omuanajas.1321595
JF  - Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi
JO  - ANAJAS
PB  - Ondokuz Mayıs Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 1308-8750
SP  - 1
EP  - 10
VL  - 39
IS  - 1
LA  - tr
AB  - Çalışmada, Adıyaman doğal badem popülasyonundaki genotiplerin bazı özellikler bakımından ortaya koyduğu değişkenlik temel bileşenler analizi ile incelenmiş ve incelenen genotipler kümeleme analizi ile sınıflandırılmıştır. Temel bileşenler analizi sonucunda, incelenen özellikler bakımından popülasyondaki toplam değişkenliğin %70’inin ilk 4 temel bileşen tarafından açıklandığı saptanmıştır. Değişkenliğin önemli bir kısmından sorumlu olan birinci temel bileşen iç oranı yüksek buna karşılık meyve ağırlığı ve kabuk kalınlığı düşük olan genotipleri iç oranı düşük, meyve ağırlığı ve kabuk kalınlığı yüksek olanlardan ayırmıştır. Kümeleme analizi sonucuna incelenen genotipler 4 grupta sınıflandırılmıştır. İç kalitesi yüksek olanlar birinci kümede toplanırken, çift iç oluşum oranı ve iç ağırlığı düşük genotipler ikinci grubu oluşturmuştur. Meyve ağırlığı yüksek genotipler üçüncü grupta, ince kabuklu ve yüksek iç oranına sahip olanlar ise dördüncü grupta toplanmıştır.
KW  - Kümeleme analizi
KW  - Temel Bileşenler
KW  - meyve özellikleri
N2  - In the study, the variability of genotypes in the Adıyaman natural almond population in terms of some characteristics was examined by principal component analysis and the examined genotypes were classified by cluster analysis. As a result of principal component analysis, it was determined that 70% of the total variability in the population in terms of examined characteristics was explained by the first 4 principal components. The first principal component, which is responsible for a significant part of the variability, distinguished genotypes with high kernel ratio, but low fruit weight and skin thickness, from those with low kernel ratio, high fruit weight and shell thickness. As a result of cluster analysis, genotypes were classified into 4 groups. Genotypes with high kernel quality were collected in the first cluster, while genotypes with low kernel weight and doubles ratio formed the second group. Genotypes with high fruit weight were collected in the third group, and those with thin shell and high kernel ratio were collected in the fourth group.
CR  - Dokuzoğuz, M., Gülcan, R., Atilla, A., 1968. Ege Bölgesi bademlerinin seleksiyon ıslahı üzerinde araştırmalar. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No: 148, 39s, Bornova-İzmir.
CR  - Gülsoy, E., Ertürk, Y.E., Şimşek, M., 2016. Türkiye lokal badem (Prunus amygdalus L.) seleksiyon çalışmaları. YYÜ Tar Bil Derg (YYU J Agr Scı), 26(1): 126-134
CR  - Gülcan, R., 1976. Seçilmiş badem tipleri üzerinde fizyolojik ve morfolojik araştırmalar. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No:310, 72s, İzmir.
CR  - Iezzoni, A.F., Pritts, M.P., 1991. Applications of principal component analysis to horticultural research. Hortscience, 26(4): 334-338.
CR  - Karr, J.R., Martin, T.E., 1981. Random numbers and principal components: Further searches for the unicorn. In: Capen, D.E. (ed.). The use of multivariate statistics in studies of wildlife habitat. U.S. Dept. Agr. For. Serv. Tech. Rpt. RM-87. pp. 20-24.
CR  - Kaşka, N., Küden, A.B., Küden, A., 1993. Özellikle geç çiçek açan ve bazı yerli badem çeşitlerinin Adana ve Pozantı’da yetiştirilmeleri üzerinde araştırmalar. Tübitak sonuç raporu No:674, 48s, Adana.
CR  - Kester, D.E., Asay, R., 1975. Almonds. In: Janick, J., Moore , J.N., (eds). Advances in fruit breeding. Purdue Univ. Press. pp. 387-419 Lafayette. Indiana. USA.
CR  - Kester, D.E., Gradziel, T.M., Graselly, C., 1990. Almonds in Genetic Resources of Temperate Fruit and Nut Crops. In: Moore, J. N., Ballington, J. R.(eds.) ISHS Wageningen, The Netherlands, pp. 699-758.
CR  - Kester, D.E., Gradzıel, T.M., 1996. Almonds. Fruit Breeding. In Janick, J.,.Moore,  J.N (eds). John Wiley&Sons, Inc. ISBN 0-471-12669-1, Volume III, pp. 1-240.
CR  - Noronha Vaz, M.T., 1996. Recent Portuguese development in the nut sector: CIHEAMIAMZ. FAO. 19- 20 Dec. pp. 77-88. Zaragoza, Spain.
CR  - Özbek, S., 1978. Özel meyvecilik. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi, Ders Kitabı Yayın no: 128, 486s, Adana.
CR  - Saa, S., 2020. Almond varieties and selections - Evaluation of national and international, Almond Board of California. United States of America. Retrieved from https://policycommons.net/artifacts/1752080/almond-varieties-and-selections/2483466/ on 22 Jun 2023. CID: 20.500.12592/x13sh2.
CR  - Stauffer, D.F., Garton, E.O., Kirk Steinhorst, R., 1985. A comparison of principal components from real and random data. Ecology, 66:1693-1698.
CR  - Şimşek M., Osmanoğlu A., Yıldırım, H., 2010. Evaluation of selected almond types in Kocaköy and Hani Counties. African Journal of Agricultural Research, 5(17): 2370-2378.
CR  - Wesley, K.A., Warren, C.M., Kester, D.E., Rough, D., 1996. Almond production manuel. In: Micke,W.C. (eds). The evaluation and selection of current varieties. Univ. of California, Divison of Agric. and Natural Resources, Yayın no:3364, pp.52-60.
CR  - Yıldırım, A.N., 2007. Isparta yöresi bademlerinin (P.amygdalus L.) seleksiyonu. Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Doktora tezi, Aydın, s:117.
UR  - https://doi.org/10.7161/omuanajas.1321595
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3239093
ER  -