TY  - JOUR
T1  - Ömer Şifaî'nin Mürşid el-Muhtar fî İlm el-Esrâr Adlı Eserinde Simya
TT  - Ömer Şifaî'nin Mürşid el-Muhtar fî İlm el-Esrâr Adlı Eserinde Simya
AU  - Aydın, Ayten
PY  - 2005
DA  - September
DO  - 10.1501/OTAM_0000000408
JF  - OTAM Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi
PB  - Ankara Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 1019-469X
SP  - 1
EP  - 11
VL  - 17
IS  - 17
LA  - tr
AB  - Ömer Şifaî (?-1746) 18. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nda hekimlik yapmıştı. Sinop’ta doğdu. Pek çok eser yazdı. Bunlardan biri Mürşîd el-Muhtâr fi İlm el-Esrâr’dı. Bu eser 12 bölümden oluşmuştur. Dördüncü ve beşinci bölümleri cıvalı bileşikler, kükürtlü bileşikler ve cıva-kükürt kuramı hakkında bilgiler verir. Ömer Şifaî’ye göre topraklı duman ve sulu buhar olmak üzere iki tür metal bileşiği vardır. Bu buharların toprağın iç kısımlarında yoğunlaşmalarıyla cıva ve kükürt, cıva ve kükürdün birleşmesiyle de metaller meydana gelir. Fakat bu cıva ve kükürt bilinen cıva ve kükürt metalleri değildir, varsayımsal maddelerdir. Farklı türde metaller vardır. Çünkü, cıva kükürt her zaman bütünüyle saf değildirler ve her zaman aynı oranlarda birleşmezler. Onların bütünüyle saf olarak ve en mükemmel oranda birleşmeleri durumunda altın meydana gelir. Saflık ve orandaki eksiklikler gümüş, kurşun veya demir oluşumuna yol açar. Bu teori, cıva-kükürt teorisidir ve ortaya çıkış dönemi tam olarak bilinmemektedir. Teori sekizinci yüzyılda Cabir ibn Hayan’da ortaya çıktı. Jabir’in teorisi bütünüyle orjinal olmasına rağmen Tyanalı Apollonius’un düşüncelerini temel almış olabilir. Ömer Şifaî, Cabir ibn Hayyan’dan çok etkilenmiş ve simyaya inanmıştır.
CR  - Adıvar, A. A.; Osmanlı Türklerin İlim, 1943 İstanbul.
CR  - Koç, Ayten; 18. yüzyılda Osmanlılarda İatrokimya çalışmaları(Avrupa ile Mukayeseli ve Ömer Şifaî’nin Çalışmaları Esas Alınarak), Yüksek Lisans Tezi (Ankara Üniversitesi-basılmamış), Ankara 1997.
CR  - Bursalı Mehmed Tahir; Osmanlı Müellifleri, Matbaı‘-ı Amire 1333 İstanbul
CR  - Holmyard, E.J.; Alchemy, Penguin Middlesex, USA1957.
CR  - İzgi, Cevat; Osmanlı Medreselerinde İlim, İstanbul 1997.
CR  - Kahya, Esin; Ayşegül Demirhan Erdemir, Science of Medicine in the Otoman Empire, Karachi (Pakistan) 2003.
CR  - Ross, W.D.; Aristoteles (Yayına Hazırlayan; Prof. Dr. Ahmet Arslan), İzmir 1993.
UR  - https://doi.org/10.1501/OTAM_0000000408
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/114126
ER  -