TY  - JOUR
T1  - Makroekonomik Göstergeler ve BİST Enerji Endeksi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Ampirik Bir Analiz
TT  - An Empirical Analysis of the Relationship Between Macroeconomic Indicators and the BIST Energy Index
AU  - Ünlü, Mustafa
PY  - 2023
DA  - December
JF  - Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi
PB  - Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2147-7833
SP  - 984
EP  - 997
VL  - 25
IS  - 45
LA  - tr
AB  - Finansal piyasalar üzerinde makroekonomik faktörlerin etkili olduğu bilinmektedir. Ancak, bu makroekonomik değişkenler kendi içerisinde küresel ve ulusal makroekonomik faktörler olarak sınıflandırılabilir. Enerji sektörü, tüm dünyayı etkileyen bir sektör olması nedeniyle küresel makroekonomik faktörlerin daha etkili olduğu düşünülebilir. Bu çalışma kapsamında 2018 yılında Türkiye’de gerçekleşen sistem değişikliği ve ardından yaşanan pandemi süreci dikkate alınarak, Borsa İstanbul’da işlem gören enerji şirketlerinin yer aldığı enerji endeksi üzerinde etkisi olduğu düşünülen sanayi üretim endeksi, brent petrol fiyatları, kredi temerrüt takasları, mevduat faizi oranları ve TL/Dolar kuru verileri otoregresif dağıtılmış gecikme modeli yardımıyla incelenmiştir. Elde edilen bulgulara göre TL/Dolar kurunun endeks değeri üzerinde pozitif, kredi temerrüt takasının ise negatif etkisinin olduğu; mevduat faizi oranları, brent petrol fiyatları ve üretim endeksi değerinin anlamlı bir etkisinin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
KW  - BİST Enerji Endeksi
KW  - ARDL
KW  - Makroekonomik Değişkenler
N2  - Macroeconomic factors have a significant impact on financial markets. In spite of this, these macroeconomic variables can be classified as macroeconomic factors both on a global and a national level. It is believed that global macroeconomic factors are more effective in the energy sector since it is a sector that affects the entire world. This study examines the industrial production index, brent oil prices, credit default swaps, deposit interest rates, and TL/USD currency rate based on changes that occurred in Turkey in 2018 and the pandemic process that followed. In order to analyze the data, the autoregressive distributed lag model is considered to have an influence on the energy index, which is composed of energy companies listed on Borsa Istanbul. Based on the findings TL/USD currency rate had a positive impact on the index value, while credit default swaps had a negative impact, while deposit interest rates, brent oil prices and industrial production index did not have a significant impact.
CR  - Abdioğlu, Z. ve Değirmenci, N. (2014). Petrol Fiyatları-Hisse Senedi 
Fiyatları İlişkisi: BIST Sektörel Analiz. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve 
İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(8), 1-24.
CR  - Adıgüzel, İ. (2023). Enerji Sektöründe Faaliyet Gösteren İşletmelerin 
Finansal Rasyolarının Pay Senedi Üzerinde Etkisi: Panel Veri Analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 24(2), 305-322. DOI: 
10.31671/doujournal.1250512
CR  - Akgün, A. (2022). BIST Enerji Şirketlerinin CRITIC ve CODAS Bütünleşik 
Yaklaşımı ile Finansal Açıdan Değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi 
Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (48), 338-356. DOI: 10.52642/susbed.1111547
CR  - Akıncı, B. (2017). Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin Olası 
Demokratik ve Ekonomik Etkileri. Electronic Turkish Studies, 12(24), 1-
16. DOI: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12179
CR  - Arsu, T. (2021). Finansal Performansın Entropi Tabanlı ARAS Yöntemi 
ile Değerlendirilmesi: BIST Elektrik, Gaz ve Buhar Sektöründeki 
İşletmeler Üzerine Bir Uygulama. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve 
İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 39(1), 15-32. DOI: 10.17065/huniibf.740393
CR  - Babacan, A. ve Tuncay, M. (2022). Türk Enerji Sektöründe Çalışma Sermayesi ve Finansal Performans Arasındaki Etkileşim: SWARA, AHP 
ve TOPSIS Yöntemleriyle Karşılaştırmalı Bir Araştırma. Mehmet Akif 
Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(3), 1976-
2005. DOI: https://doi.org/10.30798/makuiibf.1097378
CR  - Bağcı, H. ve Yüksel Yiğiter, Ş. (2019). BİST’te Yer Alan Enerji Şirketlerinin Finansal Performansının SD ve WASPAS Yöntemleriyle Ölçülmesi. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(18), 877-898. DOI: 10.29029/busbed.559885
CR  - Balaylar, N. A. ve Özdemir, M. O. (2018). Türkiye’de Yabancı Sermayeli Mevduat Bankalarında Sermaye Yeterliliği ve Kârlılık İlişkisi. Sosyoekonomi, 26(36), 209-224. DOI: 10.17233/sosyoekonomi.2018.02.12
CR  - Benaković, D., ve Posedel, P. (2010). Do Macroeconomic Factors Matter For Stock Returns? Evidence From Estimating a Multifactor Model on the Croatian Market. Business Systems Research: International journal of the Society for Advancing Innovation and Research in Economy, 1(1-2), 39-46.
CR  - Bist Piyasa Değeri Ağırlıklı Pay Endeksleri Temel Kuralları, (27.07.2023 tarihinde https://www.borsaistanbul.com/files/bist-piyasa-degeri-agirlikli-pay-endeksleri-temel-kurallari.pdf adresinden erişilmiştir.)
CR  - Buğan, M., Kılıç, Y., (2019). Finansal Piyasaların Entegrasyonu: ABD, AB, Asya Piyasaları ve Borsa İstanbul Örneği. Sosyal Bilimler Metinleri, (1), 49-61.
CR  - Celebi, K., ve Hönig, M. (2019). The Impact Of Macroeconomic Factors On The German Stock Market: Evidence For The Crisis, Pre-And Post-Crisis Periods. International Journal of Financial Studies, 7(2), 18. DOI: https://doi.org/10.3390/ijfs7020018
CR  - Demirgil, H., ve Gök, İ. Y. (2014). Türkiye ve Başlıca AB Pay Piyasaları Arasında Asimetrik Volatilite Yayılımı. Journal of Management and Economics Research, 12(23), 315-340. DOI: https://doi.org/10.11611/JMER244
CR  - Dickey, D.A. ve Fuller, W.A. (1979), Distrubition of the Estimators for Autogressive Time Series with a Unit Root. Journal of the American Statistical Association, 74(366), 427-431.
CR  - Elfiswandi, E., Sanjaya, S., Pratiwi, N., Yulia, Y. ve  Ramadhan, M. F. (2020). Macroeconomic Factors, Energy Consumption and Firms Performance on Stock Return of Mining and Energy Sector: Evidence from Indonesia. International Journal of Energy Economics and Policy, 10(6), 229-234. DOI: https://doi.org/10.32479/ijeep.10207
CR  - Eyüboğlu S., ve Eyüboğlu K. (2018). Borsa İstanbul Sektör Endeksleri ile Döviz Kurları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi: ARDL Modeli. Ömer Halisdemir Üniversitesi İİBF Dergisi, 11(1), 8-28. DOI: 10.25287/ohuiibf.332352
CR  - Eyüboğlu, K., ve Eyüboğlu, S. (2016). Doğal Gaz ve Petrol Fiyatları ile BİST Sanayi Sektörü Endeksleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 11(42), 150-162. DOI: https://doi.org/10.19168/jyu.23741
CR  - Flannery, M. J., ve Protopapadakis, A. A. (2002). Macroeconomic Factors Do Influence Aggregate Stock Returns. The Review of Financial Studies, 15(3), 751-782.
CR  - Güneş, H., ve Kaya, M. (2022). Bist Endeksleri ile Brent Petrol Fiyatları Arasındaki İlişkinin Analizi. Uluslararası Finansal Ekonomi ve Bankacılık Uygulamaları Dergisi, 3(2), 71-95. DOI: 10.57085/ufebud.1209114
CR  - Gürlevik, F., ve Gazel, S. (2020). Enerji Fiyatlarındaki Değişimin Hisse Senedi Fiyatlarına Etkisi: Bist Elektrik Endeksi Üzerine Bir Uygulama. EKEV Akademi Dergisi, 24(82), 119-138.
CR  - Ismayilov, J., ve Gürler, Ö. K. (2022). Kredi Temerrüt Takasları, Petrol Fiyatları Ve Döviz Kurlarının Türkiye’nin Enerji Sektörüne Etkisi: Bist Elektrik Endeksi Örneği. Journal of Management and Economics Research, 20(3), 405-419. DOI: https://doi.org/10.11611/yead.1168027
CR  - İslamoğlu, M., ve Çankaya, S. (2018). Finansal Başarının Tahmininde Finansal Başarısızlık Modellerinin Kullanılması: BIST XELKT Endeksine Dahil Firmalar Üzerine Bir Uygulama. Maliye ve Finans Yazıları, (110), 111-134. DOI: https://doi.org/10.33203/mfy.451456
CR  - Jareño, F., ve Negrut, L. (2016). US Stock Market and Macroeconomic Factors. Journal of Applied Business Research (JABR), 32(1), 325-340. DOI: https://doi.org/10.19030/jabr.v32i1.9541
CR  - Kaneko, T., ve Lee, B. S. (1995). Relative Importance of Economic Factors in The US and Japanese Stock Markets. Journal of the Japanese and International Economies, 9(3), 290-307. DOI: https://doi.org/10.1006/jjie.1995.1015
CR  - Kendirli, S., ve Çankaya, M. (2016). Ham Petrol Fiyatlarının BIST 100 ve BIST Ulaştırma Endeksleri ile İlişkisi. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(2), 136-141.
CR  - Mert, H., ve Yildirim, E. (2019). Yatırımın Nakit Akım Karlılığı (YNAK) Yoluyla İşletmelerin Finansal Performanslarının Değerlendirilmesi ve Bist Kapsamında Enerji Sektörü İşletmelerinde Uygulaması. Journal of Financial Politic & Economic Reviews/Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 56(650), 107-130.
CR  - Metin, S., Yaman, S. ve Korkmaz, T. (2017). Finansal Performansın TOPSIS ve MOORA Yöntemleri ile Belirlenmesi: BİST Enerji Firmaları Üzerine Karşılaştırmalı Bir Uygulama. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 371-394.
CR  - Oralbaykızı, A. S. (2019). Petrol Fiyat Değişimlerinin Bist Endeks Getirileri Üzerindeki Etkisinin Analizi. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 247-265. DOI: https://doi.org/10.33905/bseusbed.518704
CR  - Özdemir, O. ve Parmaksız, S. (2022). BIST Enerji işletmelerinin Finansal Performanslarının Çok Kriterli Karar Verme Teknikleri İle Karşılaştırılması: TOPSIS ve EDAS Yöntemleri ile Analiz. Başkent Üniversitesi Ticari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 34-56.
CR  - Özmerdivanlı, A. (2014). Petrol Fiyatları ile Bist 100 Endeksi Kapanış Fiyatları Arasındaki İlişki. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (43).
CR  - Peiro, A. (2016). Stock Prices and Macroeconomic Factors: Some European Evidence. International Review of Economics & Finance, 41, 287-294. DOI: https://doi.org/10.1016/j.iref.2015.08.004
CR  - Pesaran, M.H., Shin, Y. ve Smith, R.J. (2001). Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationship. Journal of Applied Econometrics, 16(3), 289-326.
CR  - Phillips, P.C.B. ve P. Perron (1988). Testing for a Unit Root in Time Series Regression, Biomètrika, 75(2), 336-346.
CR  - Sandal, M., Çemrek, F., ve Yıldız, Z. (2017). BİST 100 Endeksi ile Altın ve Petrol Fiyatları Arasındaki Nedensellik İlişkisinin İncelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26(3), 155-170.
CR  - Sara, O. (2005). Finansal Liberalizasyon ve GSMH Büyümesi Arasındaki İlişki. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 1(1), s.127-152.
CR  - Sonmez, F., Baysal, G., Baysal, I. A. ve Bademcioglu, M. (2023). Determining the Financial Performances of BIST100 Energy Companies by TOPSIS Method. PressAcademia Procedia, 16, 149-155. DOI: 10.17261/Pressacademia.2023.1680
CR  - Şahin, E. E. (2020). Makroekonomik Değişkenler ve Sermaye Yapısı İlişkisi: BIST Enerji İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama. Akademik Hassasiyetler, 7(13), 337-353.
CR  - Şengönül, A., Karadaş, H. A. ve Koşaroğlu, Ş. M. (2018). Makroekonomik Değişkenler ve Finansal Değişkenlerin Uzun Dönem İlişkisi: SVAR Analizi. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, 12(1), 63-85.
CR  - Taşkın, F. D., ve Coşkun, S. (2015). Ortaklık Yapılarının Finansman Kararları Üzerine Etkisi: Bist Enerji Firmaları İncelemesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(1), 105-118. DOI: https://doi.org/10.16953/deusbed.98286
CR  - Taylor, S. P. S., ve Poon, S. (1991). Macroeconomic Factors and the UK Stock Market. Journal of Business Finance and Accounting, 18(5), 619-36.
CR  - Vural, G. ve Yurt Azizoğlu, N. (2021). Petrol ve Doğal Gaz Fiyatlarındaki ve Dolar Kurundaki Değişimin Bist Sanayi Sektörü Piyasa Getirisi Üzerindeki Etkisi. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(2), 284-300.
CR  - Yıldırım, E. (2016). Enerji Fiyat Şoklarının Hisse Senedi Piyasasına Etkisi: Bist Örneğinde Asimetrik Nedensellik ve Etki-Tepki Analizi Kanıtları. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 12(12), 187-200.
UR  - https://dergipark.org.tr/tr/pub/kmusekad/issue//1337996
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3309340
ER  -