TY  - JOUR
T1  - Türkiye’nin Sürdürülebilir Kalkınma ve Alt Boyut Performanslarının LOPCOW-CRADIS Yöntemi ile Belirlenmesi
TT  - Determining Turkey's Sustainable Development and Sub-Dimensional Performances by LOPCOW-CRADIS Method
AU  - Kahreman, Yusuf
PY  - 2024
DA  - October
DO  - 10.33206/mjss.1354435
JF  - MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi
JO  - MJSS
PB  - Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 1694-7215
SP  - 1411
EP  - 1426
VL  - 13
IS  - 4
LA  - tr
AB  - Ekonomik, sosyal ve çevresel kavramları ele alan ve bu üç boyut arasında uzun dönemde denge sağlamayı hedefleyen bir olgu olan sürdürülebilir kalkınma olgusuna daha sonraki yıllarda finansal ve yönetişim kavramları da eklenerek beş alt boyuttan oluşan bir yapıya dönüşmüştür. Bu çalışmada Türkiye’nin 2002-2020 yılları için toplam 21 kriter ele alınarak sürdürülebilirlik kalkınma performansı ve literatürde yer alan beş alt boyut içerisinden verilerine ulaşılabilen ekonomik, sosyal, finansal ve yönetişim kavramlarının ayrı ayrı performanslarının ölçülmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın uygulama kısmında LOPCOW-CRADIS bütünleşik modeli uygulanmıştır. LOPCOW yöntemi ile ele alınan kriterlerin ağırlıkları hesaplanırken, CRADIS yöntemi ile alternatifler sıralanmıştır. Çalışmada hem sürdürülebilir kalkınma performansı hem de alt boyutların ayrı ayrı performanslarının ölçülmesi, Türkiye’nin sürdürülebilir kalkınma performansını gösterirken aynı zamanda hangi alt boyutun yıllar içerisinde öne çıktığını gösterecektir. Bu sayede sürdürülebilir kalkınma performansının değişiklik gösterdiği yıllar içerisinde bunun hangi sebeple meydana geldiği daha detaylı şekilde sunulmuş olunacaktır. Çalışmanın sonucuna göre sürdürülebilir kavramının ekonomik performansla benzer bir yapı içerisinde olduğu görülmektedir. Sürdürülebilir kalınma ve ekonomik performansın 2011 yılının en iyi yıl olduğu tespit edilmiştir. Yönetişim performansının 2005 yılının en iyi olduğu, 2012 yılından itibaren bozulduğu, finansal ve sosyal performansın ise 2002’den beri genel olarak arttığı görülmektedir.
KW  - Sürdürülebilirlik
KW  - Ekonomik
KW  - Yönetişim
KW  - Sosyal ve Finansal Performans
KW  - LOPCOW-CRADIS
N2  - The concept of sustainable development, which is a phenomenon that deals with economic, social, and environmental concepts and aims to provide a balance between these three dimensions in the long term, has turned into a structure consisting of five sub-dimensions by adding the concepts of financial and governance in the following years. This study aims to measure sustainability development performance and economic, social, financial, and governance concepts separately, whose data can be accessed from among the five sub-dimensions in the literature, by considering 21 criteria for Turkey's 2002-2020 years. The LOPCOW-CRADIS integrated model was applied in the application part of the study. While the weights of the criteria are calculated using the LOPCOW method, the alternatives are ranked using the CRADIS method. Measuring both the sustainable development performance and the performances of the sub-dimensions separately in the study will show Turkey's sustainable development performance and which sub-dimension has come to the fore over the years. In this way, we will present in more detail why this has occurred over the years when sustainable development performance has changed. According to the results of the study, it is obvious the concept of sustainability has a similar structure to economic performance. Sustainability and financial performance were determined to be the best year in 2011. It is observed that the governance performance was the best in 2005, deteriorated since 2012, and the financial and social performance has generally increased since 2002.
CR  - Aksu, E. Ö. ve Gencer, C. T. (2018). Veri zarflama analizi ile OECD ülkelerinin çevre performansının incelenmesi. 
Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 18. EYİ Özel Sayısı, 191-206. 
https://doi.org/10.18092/ulikidince.353933
CR  - AL, İ., & DEMİREL, S.K. (2022). Türkiye'nin Makroekonomik Performansının TOPSIS Yöntemiyle Değerlendirilmesi: 
2002-2019 Dönemi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1), 202-222.
CR  - Alptekin, N. (2015). Ranking of EU countries and Turkey in terms of sustainable development indicators: An 
integrated approach using entropy and TOPSIS methods. In The 9th International Days of Statistics and 
Economics (p. 22-32). Prague, Czech Republic
CR  - Antanasijević, D., Pocajt, V., Ristić, M. ve Perić-Grujić, A. (2017). A differential multi-criteria analysis for the 
assessment of sustainability performance of European countries: Beyond country ranking. Journal of Cleaner 
Production, 165, 213-220
CR  - Aras, G. ve Crowther, D. (2008). Governance and sustainability: An investigation into the relationship between 
corporate governance and corporate sustainability. Management Decision, 46(3): 433-448. 
https://doi.org/10.1108/00251740810863870
CR  - Aras, G., & Yildirim, F. M. (2020b). An Alternative index study in determining the level of socio-economic well-
being: evidence from the G-20 countries with ARAS Method. Business and Economics Research Journal, 11(3), 
735-751.
CR  - Aras, G., & Yildirim, F. M. (2020a). Sosyo-ekonomik refah düzeyinin belirlenmesinde alternatif bir endeks 
çalışması: ARAS yöntemi ile G-20 ülkeleri uygulaması. Business and Economics Research Journal, 11(3), 735-751.
CR  - Aras, G., Tezcan, N. ve Furtuna, Ö. K. (2018a). Çok boyutlu kurumsal sürdürülebilirlik yaklaşımı ile Türk bankacılık 
sektörünün değerlemesi: Kamu-özel banka farklılaşması. Ege Akademik Bakış, 18(1), 47-61. 
https://doi.org/10.21121/eab.2018131895
CR  - Aras, G., Tezcan, N. ve Furtuna, Ö. K. (2018b). Multidimensional comprehensive corporate sustainability 
performance evaluation model: Evidence from an emerging market banking sector. Journal of Cleaner 
Production, 185, 600-60
CR  - Arsu, T. (2022). Assessment of macroeconomic performances and human development levels of BRICS and 
MINT countries using CRITIC and COPRAS methods. Pacific Business Review (International), 14(10), 1-19.
CR  - Avcı, Ö.G.T., & Mercan, N. (2021), COVİD-19 etkisiyle birlikte gelişmekte olan avrupa ülkelerinin makroekonomik 
performanslarının TOPSİS ve MABAC yöntemleri ile karşılaştırmalı analizi. Journal Of Socıal, Humanıtıes And 
Admınıstratıve Scıences (Joshas), 7(45), 1885-1901.
CR  - Balešentis, T., Balešentis, A. ve Brauers, W. K. M. (2011). Multi–objective optimization of well– being in the 
European Union member states. Economic Research-Ekonomska Istraživanja, 24(4), 1-15. 
https://doi.org/10.1080/1331677X.2011.11517485
CR  - Candice, S. (2005). Measuring sustainable development. OECD statistics brief. 
https://www.oecd.org/sdd/35407580.pdf (25.08.2023)
CR  - Chattopadhyay, S., & Bose, S. (2022). Monthly Composite Macroeconomic Performance Score based Country 
Rankings Assessing Early Effects of the COVID-19 Pandemic. Journal of Insurance and Financial Management, 
5(5), 33-58.
CR  - Çakın, E. ve Ayçin, E. (2019). Ülkelerin çevresel performanslarının çok kriterli karar verme yöntemleri ve bulanık 
mantık tabanlı bir yaklaşım ile bütünleşik olarak değerlendirilmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve 
İdari Bilimler Dergisi, 14(3), 631-656. https://doi.org/10.17153/oguiibf.476373
CR  - Doğan H. (2022). Türkiye’nin Makroekonomik Performansının 2010-2020 Yılları İçin CRITIC Temelli ARAS Yöntemi 
İle Değerlendirilmesi. Asya Studies, 6(19), 189-202.
CR  - Ecer, F. ve Pamucar, D. (2022). A Novel LOPCOW-DOBI Multi Criteria Sustainability Performance Assessment 
Methodology: An Application in Developing Country Banking Sector. Omega, 112,112690, 1-17
CR  - Ela, M., Doğan, A. ve Uçar, O. (2018). Avrupa Birliği ülkeleri ve Türkiye’nin makroekonomik performanslarının 
TOPSIS yöntemi ile karşılaştırılması. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 
2(2), 129-143
CR  - Erdin, C. ve Özkaya, G. (2017). ASEAN ülkeleri ve Türkiye’nin TOPSIS yöntemiyle sürdürülebilir gelişmişlik endeksi 
çerçevesinde performans değerlendirmesi. Yıldız Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(2), 150-163. 
https://dergipark.org.tr/en/pub/ysbed/issue/31709/318183
CR  - Erol, E. D. (2013). Türkiye ve Avrupa Birliği üyesi ülkelerin sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeylerinin karşılaştırmalı 
analizi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 5(1), 198-208. 
https://dergipark.org.tr/en/pub/sobiadsbd/issue/11355/135740
CR  - Garcia-Johnson, R. (2000). Exporting environmentalism: US multinational chemical corporations in Brazil and 
Mexico. Mit Press.
CR  - Kearney, C. (2012). Emerging markets research: Trends, issues and future directions. Emerging Markets Review, 
13(2), 159-183. https://doi.org/10.1016/j.ememar.2012.01.003
CR  - Koca, E. B. ve Tunca, M. Z. (2019). G20 Ülkelerinin Ekonomik Performanslarının Gri İlişkisel Analiz Yöntemi ile 
Değerlendirilmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(28), 348-357. 
https://doi.org/10.20875/makusobed.541005
CR  - Milletler, B. (1992). Çevre ve kalkınma konferansı: Rio bildirgesi.
CR  - Orhan, M. (2020). Avrupa Birliği ülkeleri ile Avrupa Birliği üyeliğine aday olan ülkelerin makroekonomik 
performanslarının Aras yöntemi ile kıyaslanması. Journal of Humanities and Tourism Research, 10(1), 115-129. 
https://dergipark.org.tr/en/pub/johut/issue/54220/733076
CR  - Ömürbek, N., Hande, E. ve Okan, D. (2017). Entropi-Aras ve Entropi-Moosra yöntemleri ile yaşam kalitesi 
açısından AB ülkelerinin değerlendirilmesi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi 
Dergisi, 10(2), 2948
CR  - Özbek, A. ve Demirkol, İ. (2019). Avrupa Birliği ülkeleri ile Türkiye’nin ekonomik göstergelerinin karşılaştırılması. 
Yönetim ve Ekonomi. Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(1), 71-91. 
https://doi.org/10.18657/yonveek.418796
CR  - Özince, E. (2008). Finansal Sektör–Uluslararası Gelişmeler ve Türkiye Deneyimi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 
(40), 24-44.
CR  - Özkan, M. ve Özcan, A. (2018). Veri zarflama analizi (VZA) ile seçilmiş çevresel göstergeler üzerinden bir 
değerlendirme: OECD performans incelemesi. Yönetim Bilimleri Dergisi, 16(32), 485-508. 
https://dergipark.org.tr/en/pub/comuybd/issue/40668/442329
CR  - Pop, D. S. (2013). Emerging economies and sustainable development. SEA. Practical Application of Science, 1(2), 
232-241.
CR  - Taş, Ç. K. ve Özel S. Ö. (2017). Faktör analizi yöntemi ile Türkiye ve Avrupa Birliği üyesi ülkelerin sosyo-ekonomik 
göstergeler bakımından gelişmişlik düzeylerinin karşılaştırılması. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 
Dergisi, 26(3), 60-77
CR  - Toper, F., Aslan, H., ve Özpolat, A. (2023). Türkiye’deki Sosyal Hizmet Kurumlarının Tarihsel Gelişimi. Tarih Okulu 
Dergisi, 16(62).
CR  - Türe, H. (2019). OECD ülkeleri için refah ölçümü: Gri ilişkisel analiz uygulaması. Ankara Hacı Bayram Veli 
Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(2), 310-327. 
https://dergipark.org.tr/en/pub/ahbvuibfd/issue/48208/568310
UR  - https://doi.org/10.33206/mjss.1354435
L1  - http://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3381980
ER  -