TY  - JOUR
T1  - Spor Örgütü Çalışanlarında Spiritüel Liderlik ve Örgütsel Tükenmişlik İlişkisi
TT  - The Effect of Spiritual Leadership Behaviors of Sport Organization Employees on Organizational Burnout
AU  - Turhan, Zeynep
AU  - Çoknaz, Dilşad
PY  - 2023
DA  - December
Y2  - 2023
DO  - 10.33459/cbubesbd.1356424
JF  - CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi
JO  - CBÜ BESBD
PB  - Manisa Celal Bayar Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2149-1046
SP  - 830
EP  - 844
VL  - 18
IS  - 2
LA  - tr
AB  - Çalışmanın amacı kamu sektöründeki spor örgütlerinde çalışanların spiritüel liderlik davranışları ile örgütsel tükenmişlikleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Çalışmada kolayda örneklem yöntemi ile seçilen Gençlik ve Spor İl Müdürlükleri’nde görevli 295 spor eğitim uzmanı ve sportif eğitim uzmanı yer almıştır. Çalışmada orijinali Fry’a (2003) ait Türkçe’ye uyarlaması Gündüz (2014) tarafından yapılan “Ruhsal Liderlik Ölçeği”, Pines ve Aranson (1988) tarafından geliştirilen ve Çapri (2013) tarafından Tükçe’ye uyarlanan “Tükenmişlik Ölçeği Kısa Formu” ve demografik bilgi formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde frekans, yüzde ve aritmetik ortalama, korelasyon ve basit doğrusal regresyon analizlerinden yararlanılmıştır. Yapılan araştırmada elde edilen bulgular spor örgütü çalışanlarının spiritüel liderlik davranışları ile örgütsel tükenmişlikleri arasında negatif yönde ve orta düzeyde ilişki olduğunu göstermiştir. Spiritüel liderliğin alt boyutları olan özgecil sevgi, çağrı, üyelik, vizyon ve umut alt boyutları bağlamında negatif yönlü anlamlı bir ilişki vardır. Spiritüel liderliğin örgütsel tükenmişliği % 26 yordadığı tespit edilmiştir. Örgütlerde bu tarz liderlik anlayışının hâkim olması örgütlerin en önemli kaynağı olan insan faktörü ve ilişkiler, kurum içi iletişim, refah, memnuniyet ve dolayısı ile performans açısından yararlı olacaktır.
KW  - Spiritüel liderlik
KW  - Örgütsel tükenmişlik
KW  - Spor örgütü
KW  - Kamu sektörü
N2  - The aim of this study is analysing the relationship between spiritual leadership behaviors of public sports organization employees and organizational burnout. The sample group of this study, where convenience sampling method was used, is consisted of 295 sports specialits and sports education specialist working Provincial Directorates of Youth and Sports.In the study, the spiritual leadership scale developed by Fry (2003) and adapted to Turkish by Gündüz (2014), the burnout scale developed by Pines and Aranson (1988) and adapted to Turkish by Çapri (2013) and a questionnaire consisting of demographic information were used as a data collection tool. Frequency, percentage, arithmetic mean, correlation and simple linear regression analyses were used in the analysis of the data. The findings obtained from the research have shown us that there is a moderate negative correlation between spiritual leadership behaviors and organizational burnout. In the context of altruistic love, calling, membership, vision, and hope, which is sub-dimentions of the spritual leadership, there is a meaningful negative correlation. It was determined that spiritual leadership effects organizational burnout at the rate of %26. The mastery of this type of leadership understanding in organizations will be useful in terms of human factor and relationships, internal communication, well-being, satisfaction and therefore performance, which is the most important resource of organizations.
CR  - Abdolmajid, E., & Sharifi Far, F. (2022). Impact of spiritual leadership and social security feeling on empowerment of female managers in Tehran municipality sport complexes. Management 	and Organizational Behavior in Sports, 11(5), 31-42.
CR  - Aldrich, H. (1999). Organizations evolving. Sage publications.
CR  - Al Arkoubi, K. (2008). Spiritual leadership and identity in Moroccan business: An Ethnographic study of YNNA holding. ProQuest Publisher.
CR  - Ali, M., Usman, M., Pham, N. T., Mintah, P. A., & Akhtar, N. (2020). Being ignored at work: Understanding how and when spiritual leadership curbs workplace ostracism in the hospitality industry. International Journal of Hospitality Management.  Article 102696. https://doi.org/10.1016/j.ijhm.2020.102696
CR  - Ali, M., Osman, M., Soetan, G. T., Saeed, M., & Rofcanin, Y. (2021). Spiritual leadership and work alienation: Analysis of mechanisms and constraints. The Service Industries Journal, 42, 11-12. https://doi.org/10.1080/02642069.2022.2026333
CR  - Ardhani, A. M., & Aini, Q. (2022). The Effect of spiritual leadership and spiritual intelligence on low nurse burnout in a hospital during the COVID-19 pandemic. Venezolanos de Farmacología Terapéutica, 41(2), 85-95. Erişim adresi: https://zenodo.org/record/6571128
CR  - Argon, T., ve Tükel, H. (2016). Maarif müfettişlerinin örgütsel psikolojik sermaye algıları ve tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(1), 1-16. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/cybd/issue/34547/381687
CR  - Avolio, B. J., Luthans, F., Avey, J. B., & Norman, S.M. (2007). Positive psychological capital: Measurement and relationship with performance and satisfaction. Personnel Psychology, 60(3), 541-547  https://doi.org/10.1111/j.1744-6570.2007.00083.x
CR  - Aydın, B., ve Ceylan, A. (2009). The effect of spiritual leadership on organizational learning capacity. African Journal of Business Management, 3(5), 184-190.
CR  - Baykal Narcıkara, E. (2017). Spiritüel liderlik davranışının algılanan performans üzerine etkisi.  Doktora tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
CR  - Başoğlu, B., ve Aytaç, K.Y. (2016). Gençlı̇k hı̇zmetlerı̇ ve spor ı̇l müdürlerı̇nı̇n lı̇derlı̇k davranışları ve tükenmı̇şlı̇k arasındakı̇ ı̇lı̇şkı̇nı̇n değerlendı̇rı̇lmesı̇. Turkish Studies (Elektronik),11(3), 465-478.
CR  - Bayarçelik, E. B., Vatansever Durmaz, B., ve Gürler, N. (2019). İş stresi ve pozitif psikolojik sermayenin tükenmişlik üzerine etkisi: Bankacılık sektöründe bir araştırma. İnsan ve İnsan, 6(21), 493-523. https://doi.org/10.29224/insanveinsan.513475
CR  - Bellingham, R., & Meek, J. (2001). The Manager's Pocket Guide to Spiritual Leadership. HRD Press, Inc.
CR  - Blackaby, H. T., & Blackaby, R. (2011). Spiritual leadership: Moving people on to God’s agenda. B&H Publishing group.
CR  - Bora-Kılınçarslan, T., ve Küçüksüleymanoğlu, R. (2019). Muhasebe meslek mensuplarının mesleki tükenmişlik düzeylerinin araştırılması: Bursa İli Örneği. Muhasebe ve Finansman Dergisi, Özel Sayı, 617-636. https://doi.org/10.25095/mufad.607225
CR  - Bozkuş, K., ve Gündüz, Y. (2016). Manevi liderlik ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin modellenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(1), 405-420. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/kefdergi/issue/22606/241603
CR  - Büyüköztürk, Ş. (2003). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Yayıncılık.
CR  - Chalofsky, N. (2011). The Meaning of the meaning of work: A Literature review analysis. The George Washington University. http://www.spiritatwork.org/library/Chalofsky.pdf
CR  - Chen, C., & Yang, F. (2012). The impact of spiritual leadership on organizational citizenship behavior: A Multi-sample analysis. Journal of Business Ethics, 105-107. Erişim adresi: https://link.springer.com/article/10.1007/s10551-011-0953-3
CR  - Çapri, B. (2013). Tükenmişlik ölçeği-kısa formu ile eş tükenmişlik ölçeği-kısa formu’nun türkçe uyarlaması ve psikoanalitik varoluşçu bakış açısından mesleki ve eş tükenmişlik ilişkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(3), 1393-1418.
CR  - Çimen, B., ve Karadag, E. (2019). Spiritual leadership, organizational culture, organizational silence and academic success of the school. Educational Administration: Theory & Practice, 25(1), 1-50.
CR  - Çoban, M., ve Kılıç, R. (2015). Herzberg’in motivasyon teorisi ile liderlik tipleri arasındaki ilişki: Bankacılık sektöründe  bir uygulama. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi 13(1), 365-380. https://doi.org/10.11611/JMER583
CR  - Çokluk, Ö. (2000). Örgütlerde tükenmişlik, yönetimde çağdaş yaklaşımlar.  Elma, C. ve Demir, K.  (Ed.). Anı Yayıncılık.
CR  - Damar, A., ve Eskiler, E. (2017). The impact of spiritual leadership on empowerment and work procrastination. SHS Web of Conferencess. (37), Makale 01056. https://doi.org/10.1051/shsconf/20173701056
CR  - Durmuş, M., ve Alkan, H. (2021). Investigation of the relationship between quality of work life, burnout and spiritual well being in intensive care nurses. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 10(2), 264-272. https://doi.org/10.37989/gumussagbil.889760
CR  - Erdoğan, P., ve İraz, R. (2019). Örgütsel vatandaşlık, örgütsel sinizm ve tükenmişliğe pozitif psikolojik sermaye etkisi. Eğitim Yayınevi.
CR  - Ertürk, A., ve Dönmez. E., (2017). Ruhsal liderlik ve eğitimdeki yansımaları. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 11-19. https://doi.org/10.21666/muefd.325111
CR  - Fairholm, G. W. (1996). Spiritual leadership: Fulfilling whole-self needs at work. Leadership & Organization Development Journal, 17(5), 11-17. https://doi.org/10.1108/01437739610127469
CR  - Frankl, V. E. (2010). İnsanın anlam arayışı. Öteki Yayın Evi.
CR  - Freudenberger, H. (1974). Staff burn-out. Journal of Social Issues, 30, 159-165. https://doi.org/10.1111/j.1540-4560.1974.tb00706.x
CR  - Fry, L. W. (2003). Toward a theory of spiritual leadership. The Leadership Quarterly, 14(6), 693-727. http://dx.doi.org/10.1016/j.leaqua.2003.09.001
CR  - Fry, L. W., Vitucci, S., & Cedillo, M. (2005). Spiritual leadership and army transformation: Theory, measurement, and establishing a baseline. The Leadership Quarterly, 16(5), 835-862. https://doi.org/10.1016/j.leaqua.2005.07.012
CR  - Fry, L. W. (2016). Spiritual Leadership. Global encylopedia of public administration, public policy, and governance, 1-6, Erişim adresi: https://www.iispiritualleadership.com/wp-content/uploads/Spiritual-Leadership-Public-Administration_Final.pdf
CR  - George, D., & Mallery, M. (2010). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference, 17.0 update (10th. Edt.)  Pearson.
CR  - Gündüz, Ş. (2014). Ruhsal liderlik ile örgütsel sinizm arasındaki ilişki: Duygusal zekânın aracı etkisi. Doktora tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
CR  - Hicks, D. A. (2003). Religion and the workplace: Pluralism, spirituality, leadership. Cambridge University Press.
CR  - Hossein, D., Zeynab, R., & Hamideh, R. (2017). Relationship between spiritual quotient and transformational leadership of managers with organizational commitment of staffs: A Case Study in the Tehran university of medical sciences in Iran. Review of Public Administration and Management, 5(2), 1-4. https://doi.org/10.4172/2315-7844.1000210
CR  - Hunsaker, W. (2019). Spiritual leadership and job burnout: Mediating effects of employee well-being and life satisfaction.  Management Science Letters, 9, 1257-1268. http://dx.doi.org/10.5267/j.msl.2019.4.016
CR  - Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Akademik Yayıncılık.
CR  - Kaya, R. (2019). Riskli birimlerde çalışan hemşirelerin psikolojik dayanıklılık düzeyleri ve spiritüel iyi oluşlarının belirlenmesi. Yüksek lisans tezi, Okan Üniversitesi, İstanbul.
CR  - Kayım, N. (2018). Herzberg’in çift-faktör teorisi bağlamında motivasyon: Şeytan marka giyer filmi. Uluslararası Toplum Kültür Çalışmaları Dergisi, 1, 31-45. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/nosyon/issue/55454/759979
CR  - Kefeli, T. (2020). Gençlik ve spor il müdürlüğü çalışanlarının rekreasyon aktivitelerine katılımlarının iş doyumları ve tükenmişlik düzeyleri açısından incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Düzce Üniversitesi, Düzce.
CR  - Kılıç, B. (2018). Ruhsal liderlik, örgüt kültürü ve örgütsel sessizliğin okul başarısına etkisi. Doktora tezi, Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
CR  - Koening, H., George, L. K., Titus, P., & Meador, K. G. (2003). Religion, spirituality, and health service use by older 		hospitalized patient. Journal of Religion and Health, 42(4),301-314. https://doi.org/10.1023/A:1025812726644
CR  - Kriger, M. P., & Seng, Y. (2005). Leadership with inner meaning: A Contingency theory of leadership based on the worldview 	of five religions. The Leadership Quarterly, 16, 771- 806. https://doi.org/10.1016/j.leaqua.2005.07.007
CR  - Kurtar, Ş., (2009). Ruhsal liderlik ölçeği: Türkçe dilsel eşdeğerlik, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Yüksek lisans tezi, 	Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
CR  - Kurtuluş, K. (2006). Pazarlama araştırmaları. Literatür Yayınları.
CR  - Moradzadeh, A., Rigi, M., ve Koshtegar, A., (2021). The Mediator role of organizational spirituality in the relation between spiritual leadership and organizational citizenship behavior among the sports media staff in the city of zahedan. Communication Management in Sport Media, 8(2), 79-94. https://doi.org/10.30473/jsm.2019.44847.1312
CR  - Naktiyok, S., ve Zengin, Y. (2021). Manevi liderlik ve işyeri ilişkilerinin kalitesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve 	İdari Bilimler Dergisi, 8(20), 720-748. https://doi.org/10.30798/makuiibf.791734
CR  - Orhan, U., Mendi, Y., ve Doğan, A. (2021) Ruhsal liderlik. Akademisyen Kitabevi A.Ş.
CR  - Özen, G., ve Mirzeoğlu, N. (2006).  Bir spor örgütünde çalışan spor uzmanlarının tükenmişlik ve örgütsel bağlılıklarının incelenmesi. Spor Yönetimi ve Bilgi Teknolojileri Dergisi, 1(2), 12-17. Erişim adresi: 	https://dergipark.org.tr/tr/pub/sybtd/issue/11437/136523
CR  - Özer, B. (2019). Spor İstanbul genel müdürlüğüne bağlı spor tesislerindeki yöneticilerin tükenmişlik düzeylerinin iş doyum düzeylerine etkisi. Yüksek lisans tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, İstanbul.
CR  - Özgan, H., Bozbayındır, L., Bulut, A., ve Bulut, F. (2013). Öğretmenlerin ruhsal liderlik algıları ile motivasyonları arasındaki 	ilişkinin incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 70-83. Erişim adresi: 	https://dergipark.org.tr/en/pub/usaksosbil/issue/21644/232676
CR  - Öztürk, D. (2016). Gençlik hizmetleri ve spor il müdürlüğünde çalışan personelin tükenmişlik düzeyleri ve iş doyum düzeylerinin duygusal bağlılığa etkisi (Akdeniz bölgesi örneği). Doktora tezi, Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.
CR  - Pines, A., & Aronson, E. (1988). Career burnout: Causes and cures. Free Press.
CR  - Reave, L. (2005). Spiritual values and practices related to leadership effectiveness. The Leadership Quarterly, 16, 655-687. https://doi.org/10.1016/j.leaqua.2005.07.003
CR  - Shabanibahar, G., Alibakhshi, M., & Samadi, A. (2013). The Role of spiritual leadership in empowering employees of sport and youth organization in Hamadan province. Sport Management Journal, 5(3), 37-52. https://doi.org/10.22059/jsm.2013.35708
CR  - Şahin, S., ve Güllü, S. (2018). Psikolojik sözleşme ihlal algısı ve tükenmişlik ilişkisi: Bursa Gençlik Hizmetleri ve Spor İl 	Müdürlüğü örneği. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(4), 537-549. Erişim adresi: 	https://dergipark.org.tr/en/pub/mjss/issue/43010/520798
CR  - Tabachnick, B., & Fidel, L. S. (2020). Çok değişkenli istatistiklerin kullanımı. Baloğlu, M. (Ed.), Nobel Yayınları.
CR  - Taşğın, Ö. (2004). Gençlik ve spor genel müdürlüğü merkez ve taşra örgütü yöneticilerinin tükenmişlik düzeylerinin iş doyum 	düzeylerine etkisi. Doktora tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
CR  - Tokmak, M. (2018). Pozitif psikolojik sermayenin tükenmişlik üzerine etkileri: Kamu çalışanlarına yönelik bir araştırma.  	Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 25(3), 863-878.  https://doi.org/10.18657/yonveek.419469
CR  - Tourish, D., & Tourish, N. (2010). Spirituality at work, and its implications for leadership and followership: A Post-structuralist perspective. Leadership, 6(2), 207-224. https://doi.org/10.1177/1742715010363210
CR  - Tösten, R., Arslantaş, H. İ., ve Şahin, G. (2017). Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermayelerinin tükenmişliğe etkisi. Van 	Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 726-744. Erişim adresi: 	https://dergipark.org.tr/tr/pub/yyuefd/issue/28496/340309
CR  - Turaç, İ. S. (2019). Örgütsel tükenmişlik. Uslu ve diğerleri (Edt.), Örgütsel yaklaşımlar İçinde, 330-342. Nisan Kitabevi.
CR  - Türközü, T. (2015). Adana Gençlik Hizmetleri ve Spor İl Müdürlüğü’nde çalışmakta olan antrenörlerin tükenmişlik ve iş doyum 	düzeylerinin incelenmesi.Yüksek lisans tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş.
CR  - Uler, E. (2020). Tükenmişlik ve örgütsel tükenmişlik üzerine literatür taraması. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi. Özel Sayı, 36-43. Erişim adresi: https://www.ibaness.org/bnejss/2020_06_special_issue/06_Uler.pdf
CR  - Varlık, S. (2019). Türkiye’de din dışı spiritüel akımlar üzerine bir araştırma. Yüksek lisans tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
CR  - Yağcı, İ. (2022). Beden eğitimi öğretmenleri ile antrenörlerin algılarına göre mesleki tükenmişlik düzeyleri ile öfke kontrolü arasındaki ilişkinin karşılaştırılması (Afyonkarahisar İli Örneği). Doktora tezi, Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.
CR  - Yang, M., ve Fry, L.W. (2018). The Role of spiritual leadership in reducting healthcare worker burnout. Journal of Management, Spiruality & Religion, 15(4), 305-324. https://doi.org/10.1080/14766086.2018.1482562
CR  - Yeşilyurt, Y. (2021). Aydın gençlik ve spor il müdürlüğü çalışanlarının iş stresi ve tükenmişlik düzeylerinin internet bağımlılığına etkisinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
CR  - Yıldız, S. (2020). Dahili ve cerrahi bilimler uzmanlık öğrencilerinde ruhsal liderlik ve tükenmişlik sendromu arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Tıpta uzmanlık tezi, Sağlık Bakanlığı Sağlık Bilimleri Üniversitesi, İstanbul.
CR  - Yıldız, S. M., Dayan, A., ve Doğan, Ö. B. (2022). Tıp uzmanlık öğrencilerinde ruhsal liderlik ve tükenmişlik sendromu ilişkisi. Türk Aile Hekimliği Dergisi, 26(2), 29-36. https://dx.doi.org/10.54308/tahd.2022.97269
CR  - Yılmaz, M. (2020). Yöneticilerin ruhsal liderlik davranışlarının örgütsel stres ve tükenmişlik üzerine etkisi: Otel işletmeleri örneği. Yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyon.
UR  - https://doi.org/10.33459/cbubesbd.1356424
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3390728
ER  -