TY  - JOUR
T1  - Covıd-19 Döneminde Sosyal Devlet Harcamaları: Milli Bir Model Önerisi
TT  - Social State Expenditures in the Covid-19 Period: A National Model Proposal
AU  - Kaya, Zekayi
PY  - 2024
DA  - January
Y2  - 2023
DO  - 10.21547/jss.1369050
JF  - Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
JO  - GAUN-JSS
PB  - Gaziantep Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 1303-0094
SP  - 221
EP  - 240
VL  - 23
IS  - 1
LA  - tr
AB  - 2007 Küresel Krizi ve sonrasında Covid-19 döneminde devletlerin harcamalarının ve dolayısıyla ekonomide rolünün arttığı görülmüştür. Maliye politikası araçlarına ve özellikle sosyal devlet harcamalarını oluşturan harcama kalemlerine ekonomideki dengesizliklerin ve istikrarsızlıkların giderilmesinde son dönemde daha yoğun olarak başvurulmuştur. Küresel kriz döneminde ve çalışmanın kapsamını oluşturan Covid-19 döneminde talep ve arzı etkileyen olumsuzlukların aşılması için devletler sosyal devlet harcamalarını artırarak ekonomiye müdahale etmişlerdir. Sosyal devlet harcamalarının artırılması ekonomide talep yetersizliği ve arz tıkanıklığı sorunlarının çözümünde etkili olmuştur. Covid-19 dönemi ve diğer dönemlerde ekonomide yaşanılan istikrarsızlık sorunları devletlerin düzenleyici ve destekleyici gücünün sürekli bir şekilde olması gerektiğini göstermektedir. Bu büyümenin ve istihdamın sürekliliği için gereklidir. Devletler sosyal devlet harcamaları vasıtasıyla ekonomide tüketici ve üreticiyi destekleyici harcamalar yapmalıdır. Bu çalışmada Covid-19 dönemini oluşturan 2020-2021 yıllarında yapılan sosyal devlet harcamaları diğer yıllar göz önünde tutularak ve Covid-19’un etkili olduğu bazı ülkeler bazında incelenmiştir. Bu dönemde sosyal devlet harcaması olarak; sosyal koruma harcamaları, işsizlik sigortası, kısa çalışma uygulamaları, ihtiyaç sahiplerine yapılan sosyal yardım harcamaları, sağlık harcamaları, evrensel temel gelir, vatandaşlık geliri (maaşı) uygulamaları gibi harcamaların değişik ülkelerce uygulamaya koyulduğu görülmüştür. Çalışmada, sosyal devlet harcamaları kapsamında, her ülke için sürdürülebilir büyüme ve istihdamı sağlayacak her durumda uygulanabilir millî bir model önerisi yapılmıştır.
KW  - Sosyal devlet
KW  - sosyal devlet harcamaları
KW  - milli ekonomi
KW  - Covid-19
N2  - During the 2007 Global Crisis and the subsequent Covid-19 period, it was observed that the expenditures of states and therefore their role in the economy increased. Fiscal policy tools, and especially the expenditure items that constitute social state expenditures, have been used more intensively in recent years to eliminate imbalances and instabilities in the economy. During the global crisis and the Covid-19 period, which constitutes the scope of the study, states intervened in the economy by increasing social state expenditures in order to overcome the negativities affecting demand and supply. Increasing social state expenditures has been effective in solving the problems of insufficient demand and supply congestion in the economy. The instability problems experienced in the economy during the Covid-19 period and other periods show that the regulatory and supportive power of states must be constantly present. This is necessary for the continuity of growth and employment. States should make expenditures that support consumers and producers in the economy through social state expenditures. In this study, social state expenditures made in 2020-2021, which constitute the Covid-19 period, were examined by taking into account other years and on the basis of some countries where Covid-19 was effective. In this period, as social state expenditures; it has been observed that expenditures such as social protection expenditures, unemployment insurance, short-time working practices, social assistance expenditures for those in need, health expenditures, universal basic income, and citizenship income (salary) applications have been put into practice by different countries. In the study, a national model that can be applied in every situation that will provide sustainable growth and employment for every country has been proposed within the scope of social expenditures.
CR  - Alsancak, F. ve Balcı E. (2021). Pandemi sürecinde refah rejimlerine sosyal koruma politikaları açısından bir bakış. Uluslararası Politik Araştırmalar Dergisi, Ağustos, Cilt. 7 (2), 111-122.
CR  - Altay, F. (2016). Helikopter para “Mevcut parasal genişleme programları ile kıyaslama”. Araştırma Raporu, Ekonomik Araştırmalar ve Proje Müdürlüğü, Konya Ticaret Odası, Konya, Aralık.
CR  - Arslan, İ. & Bayar, İ. (2020). Covid-19 salgını, ekonomik etkileri ve küresel ekonominin geleceği. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 2020 Special Issue, 87-104
CR  - Aslan, H. (2020). Covid-19 pandemisine yönelik hazırlanan erken dönem sosyal koruma tedbirlerinin karşılaştırmalı bir analizi. Yönetim ve Çalışma Dergisi, 4(2), 266-291.
CR  - Baş, H. (2005). Milli ekonomi modeli. 1.b., Bakü: Bakü Devlet Üniversitesi.
CR  - Baş, H. (2018). Milli ekonomi modeli sosyal devlet milli devlet. 1b., İstanbul: İcmal Yayıncılık, Şubat.
CR  - Beken, H. G. (2020). 21. yüzyılda (evrensel) temel gelir tartışmaları. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 42, Sayı: 2, Aralık 2020, ISSN: 2587-2672, Ss/Pp. 180-201
CR  - Buğra, A. ve Keyder, Ç. (2007). Bir temel hak olarak vatandaşlık gelirine doğru. 1.b., İstanbul: İletişim Yayınları.
CR  - Cengiz O., Manga M. (2020). Küreselleşme ve kamu harcamaları bileşenleri arasındaki ilişki: AB ülkeleri örneği. Alanya Akademik Bakış, 4(3), Sayfa No. 807-819.
CR  - Cinel E.A. (2020), Covid-19’un küresel makroekonomik etkileri ve beklentiler. Politik Ekonomik Kuram, Cilt 4(1), 124-140.
CR  - Çimen, H. (2021). Dünyayı sarsan pandemi (Covid-19) sürecinde Türkiye’de sosyal yardımların önemini yeniden düşünmek. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22 (2), 15-38.
CR  - Duran, M.S. & Acar, M. (2020). Bir virüsün dünyaya ettikleri: Covid-19 pandemisinin makroekonomik etkileri. International Journal of Social and Economic Sciences, 10(1), 54-67. https://ijses.org/index.php/ijes/article/view/262
CR  - Durmuş, S. & Şahin, D. (2020). Covid-19 küresel salgında dünyada ve Türkiye’de uygulanan ekonomi politikaları üzerine bir değerlendirme. Turkish Studies, 15(4), 923-943.
CR  - Dünya Bankası (2021). https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators, (Erişim tarihi: 15/07/2023).
CR  - Eroğlu, E. (2020). Covid-19’un ekonomik etkilerinin ve pandemiyle mücadele sürecinde alınan ekonomik tedbirlerin değerlendirilmesi. International Journal of Public Finance, 5(2), 211-236.
CR  - Eryüzlü, H. (2020). Covıd-19 ekonomik etkileri ve tedbirler: Türkiye’de “helikopter para” uygulaması. Ekonomi Maliye İşletme Dergisi, 3(1), 10-19.
CR  - International Labour Organization (2020). Covid-19 and the world of work: ımpact and policy responses. 1-15. https://www.ilo.org/vcmsp5/groups/public/---dgreports/---dcomm/documents/briefingnote/vcms_738753.pdf (Erişim Tarihi: 26.04.2020)
CR  - Johnson, A.F. ve Roberto, K.J. (2020). The covid-19 pandemic: Time for a universal basic income?. Public Admin Dev., 40: 232-235, wileyonlinelibrary.com/journal/pad DOI:10.1002/pad.1891
CR  - Patel, S.B. ve Kariel, J. (2021). Universal basic income and covid-19 pandemic. the bmj/BMJ, 372:n193/ doi: 10.1136/ bmj.n193, 26 January.
CR  - Sarıkaya, F. ve Çeviş, İ., (2020). Koronovirüs (Covid-19) ve ekonomik devinim. Pakdemirli, B., Bayraktar, Z., Ünalmış, A. N., Takmaz S. (Ed.). Pandemi ekseninde küresel değişim ve yeni ekonomik düzen. 1. Baskı, Ankara: Akçağ Yayınları, Yayın No.1620.
CR  - Standing, G. (2007). Temel gelir: Küreselleşen dünyada yoksullukla bir mücadele yöntemi. Bir temel hak olarak vatandaşlık gelirine doğru. 1.b., İstanbul: İletişim Yayınları.
CR  - UNDP, (2020). Adressing the Covid-19 economic crisis in asia through social protection, Prep. by Stephen Kidd, Diloa Athias and AnhTran, May.
CR  - Ustaoğlu, M. (2020). Covıd-19 küresel salgını ve maliye politikalarının etkinliği. Demirbaş, D., Bozkurt, V., Yorğun, S. (Ed.). Covıd-19 pandemisinin ekonomik, toplumsal ve siyasal etkileri. İstanbul Üniversitesi Yayın No: 5264 İktisat Fakültesi Yayın No: 657, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınevi, Temmuz.
CR  - Yavuz, K. ve Es, M. (2021). Covid 19 sonrasında devletin refah hizmetlerindeki değişen rolü. Tuncay Güloğlu ve Eyüp Sabri Kala (Ed.). Değişen dünyada sosyal politika (ss. 103-122). Bursa: Ekin Yayınevi.
UR  - https://doi.org/10.21547/jss.1369050
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3445091
ER  -