@article{article_1370556, title={Çağımızın Yaygınlaşan Akımı: Veganizm ve Vegan Beslenmeye Dair}, journal={Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi}, volume={33}, pages={470–479}, year={2025}, DOI={10.17942/sted.1370556}, author={Bayındır Gümüş, Aylin and Keser, Alev}, keywords={vegan diyet, diyet kaynaklı bitkisel proteinler, yaşam tarzı}, abstract={Veganizm, hayvansal içerikli hiçbir ürünün kullanılmaması ile karakterize bir yaşam tarzı olarak bilinmektedir. Bu ürünlerin başında besinler yer almaktadır. Vegan beslenme, tamamen bitki bazlı besinlerin tüketimine dayalı ve oldukça kısıtlı olan bir beslenme türüdür. Başta sağlık ve etik değerler olmak üzere dini, kültürel ve sosyal birçok tercih nedeni bulunmaktadır. İngiltere, Hindistan ve Avustralya veganlığın en yaygın olduğu ülkeler arasındadır. Vegan beslenenlerin omnivorlara kıyasla insülin direnci, tip 2 diyabet, kardiyovasküler hastalıklar, kemik hastalıkları, obezite ve metabolik sendrom gibi kronik sağlık sorunları açısından daha az riske sahip olduklarına dair çalışma sonuçları bulunmaktadır. Bu sonuçlar, vegan beslenmenin posa, mikro besin ögeleri, fitokimyasallar yönünden zengin, trans yağ ve doymuş yağ içeriği yönünden fakir olması ile ilişkilendirilmektedir. Öte yandan sağlığın sürdürülmesi ve beslenme yetersizliği oluşmaması için vücuda alınması elzem olan omega 3 yağ asiti, kalsiyum, demir, iyot, çinko ve B12 vitamini yönünden eksik olması da endişe vericidir. Ancak iyi planlanmış vegan diyette eksikliğin daha az sıklıkta görüleceği ve demir, kalsiyum, B12 vitamini yönünden veganların desteklenmesi gerektiği bildirilmektedir. İyi planlanmış vegan diyetin karakteristik özellikleri arasında diyette çeşitliliğin sağlanması, yağ kaynağı olarak tekli doymuş yağ asiti ve bitkisel omega-3 yağ kaynaklarının tercih edilmesi, tuz ve enerji yoğunluğu (şeker ve yağ) yüksek, işlenmiş besinlerden uzak durulması gerektiği yer almaktadır. Dolayısıyla vegan bireyler genel sağlık ve beslenme durumları açısından sıkı takip edilmelidir. Vegan bireylerin tek tip beslenmelerinin önüne diyetisyenler tarafından geçilmeli, eksikliği yüksek olasılıkla ortaya çıkabilecek besin ögelerinin kaynaklarına odaklanılmalıdır. Bu sayede veganların iyi planlanmış diyet ile olumsuz sağlık risklerinden kaçınmaları sağlanmış olacaktır.}, number={6}, publisher={Türkiye Tabipleri Birliği}