TY  - JOUR
T1  - KIRŞEHİR VE AKSARAY BÖLGESİ BANTLI TRAVERTEN OLUŞUMLARININ SÜSTAŞI OLARAK KULLANIMI
TT  - USE OF BANDED TRAVERTINE FORMATIONS AS GEMSTONES OF KIRŞEHİR AND AKSARAY REGIONS
AU  - Kaydu Akbudak, İlkay
AU  - Başıbüyük, Zeynel
AU  - Ekincioğlu, Gökhan
AU  - Ekdur, Engin
PY  - 2023
DA  - July
JF  - Uluslararası Disiplinlerarası ve Kültürlerarası Sanat
JO  - IJIIA Journal
PB  - Sibel KILIÇ
WT  - DergiPark
SN  - 2548-0634
SP  - 1
EP  - 12
VL  - 8
IS  - 16
LA  - tr
AB  - Kırşehir Oniksi adıyla markalaşan bantlı traverten oluşumları Terme (Merkez-Kırşehir), Avcı(Mucur-Kırşehir) ve Bekdik (Aksaray) bölgelerinde bulunmaktadır. Bu oluşumlar arazide 10-50m genişlik ve 1,5 km uzunluğa kadar erişen traverten seviyeleri içerisinde birkaç santimetreden75 cm’ye kadar değişen kalınlıklarda, damarlar ve mercekler halinde yeşilimsi, kahverengimsi,sarımsı, grimsi renklerdeki bantların ardalanmalı dokusu şeklinde gözlenmektedir. Bu üç bölgedekioluşumlar geçmişte işletilmiştir; ancak Terme (Kırşehir Merkez) ve Bekdik’deki (Aksaray) sahalarısınma, termal turizm, fizik tedavi ve seracılık amaçlı jeotermal sahalar olarak kullanıldığındanişletilememektedir. Avcı (Mucur-Kırşehir) sahası üretim potansiyeline sahip olup, geçmişte üretimyapılmış ancak günümüzde herhangi bir üretim söz konusu değildir. Kırşehir oniksleri 1980’liyıllarda çok rağbet görüp süs eşyası yapımında kullanılırken, günümüzde pazar sıkıntısı ve tanıtımeksikliği gibi nedenlerle üretimi oldukça azalmıştır. Kırşehir’de bantlı travertenden “Kırşehir Oniksi”markası ile süs eşyası (hediyelik eşya ve takı) üretimi yapan iki atölye kalmıştır. Bölgedeki bantlıtraverten sahalarında aktif üretim bulunmamasından dolayı, bu atölyeler hammadde gereksiniminiçevre illerden temin etmektedirler. Avcı (Mucur-Kırşehir) sahası bantlı traverten oluşumlarınınyeniden işletilmesinin, özelde bölge ekonomisine genelde ise ülke ekonomisine katkı sağlayacağıdüşünülmektedir
KW  - Oniks
KW  - Bantlı traverten
KW  - Süstaşı
KW  - Hediyelik eşya
KW  - Kırşehir
N2  - The banded travertine formations that are branded as Kırşehir Onyx are present in Terme (CentralKırşehir), Avcı (Mucur-Kırşehir) and Bekdik (Aksaray) regions. These formations are observed asalternating textures of greenish, brownish, yellowish, greyish colors in veins and lenses in thicknesses ranging from a few centimeters to 75 cm in traverten levels reaching 10-50 m width and 1.5 km lengthin the study area. Formations in these three regions have been operated in the past; but the areas inTerme (Kırşehir Merkez) and Bekdik (Aksaray) is not operated because they are used as geothermalareas for terrestrial heating, thermal tourism, physical therapy and greenhouse. Avcı (Mucur-Kırşehir)has production potential and production was made in the past, but today production is out of question.While Kırşehir onyxes were very popular in the 1980s and used to make ornaments, today productionhas decreased considerably due to market constraints and lack of publicity. There are two workshopsthat produce ornaments (souvenirs and jewelery) of banded travertine with “Kırşehir Onyx” brandin Kirsehir. Because of there is no active production in the onyx areas in the region, these workshopsprocure raw materials from the environmental cities. It is thought that the re-operation of the onyxformations (banded travertine) of Avcı (Mucur-Kırşehir) area will contribute to the regional economyin general and to the country economy in particular.
CR  - Arık, F., Ruşen, A. (2022). Döllük ve Gümenek (Tokat-Türkiye) Kalsedonlarının Jeokimyasal
Özellikleri. Türkiye Jeoloji Bülteni, 65(3), 1-18.
CR  - Arık, F., Turhal, E., Özen, Y., (2022). Almus (Tokat) Yöresindeki Akiklerin Jeokimyasal Özelliklerinin
Değerlendirilmesi. Türkiye Jeoloji Bülteni, 65(3), 1-22.
CR  - Başıbüyük, Z., Elibol, E., Ekdur, E., Nazik L., Pehlivaner M., Yılmaz S., 2016. Kırşehir Doğal Afet
Duyarlılık Alanlarının Coğrafi Bilgi Sistemleri Kullanılarak Belirlenmesi. Uluslararası Doğal
Afet ve Afet Yönetimi Sempozyumu, Karabük, Türkiye, 2-4 Mart 2016, Bildiriler Kitabı, s.
391-395.
CR  - Başıbüyük Z., Ekincioğlu G., Önal M. M., (2019). Yozgat Sarıkaya Termal Roma Hamamı’nda
Kullanılan Doğal Yapı Taşları ve Mühendislik Özellikleri. Çukurova Üniversitesi
Mühendislik-Mimarlik Fakültesi Dergisi, 34(1), 233-244., Doi: https://doi.org/10.21605/
cukurovaummfd.601460
CR  - Başıbüyük Z., Kaydu Akbudak İ., Gürbüz M., (2020). Mineralogical, geochemical and gemological
investigationof artova Ch-chalcedonies, Tokat – Turkey. Gospodarka Surowcami MineralnymiMineral Resources Management, 36(1), 77-92., Doi: 10.24425/gsm.2020.132551
CR  - Ekincioğlu, G., Başıbüyük, Z., Ekdur, E., Ballı, F., Kanbir, E. S., 2014. Kırşehir doğal taş sektör
analizi ve yatırım imkanları raporu, Kırşehir.
CR  - Ekincioğlu G., Başıbüyük Z., Gölbaş A., Kaydu Akbudak İ., (2018). Geçmişten Günümüze
Doğaltaş Mozaik Sanatı ve Geleceğe Aktarılması. International Journal of Interdisciplinary and
Intercultural Art, 3(4), 81-91.
CR  - Görür, N. Tüysüz, O. & Şengör, A.M.C. 1998. Tectonic evolution of the central Anatolian basins.
International Geology Review, 40, 831– 850.b
CR  - pek O., Kaydu Akbudak İ., Ekincioğlu G., Başıbüyük Z., (2022). Üretim ve Hizmet Sektöründe
Tematik Yaklaşımlar Performans ve Verimlilik Önerileri: Bölüm Adı (Dolomit Kırmataş
Ocağının Katma Değeri Yüksek Doğal Taş Blok Ocağına Dönüştürülmesi) Gazi Kitapevi.
Editör: Enes Akpınar. Hilmi Güney, s.207-219. Ankara
CR  - Kara, H. Dönmez, M. 1990. 1:100.000 ölçekli açınsama nitelikli Türkiye jeoloji Haritaları serisi,
Kırşehir–G 17 paftası. MTA yayınları. Kaydu Akbudak İ., Başıbüyük, Z., Ekincioğlu, G., Ekdur,
E., 2015. Kırşehir Oniks (Bantlı Traverten) Oluşumları. Değerli ve Yarı Değerli Taşlar Çalıştayı,
9-10 Aralık, Bildiriler Kitabı, s. 70-78.
CR  - Kaydu Akbudak İ., Başıbüyük Z., Gölbaş A,, Gürbüz M., (2017a). Orta Anadolu’daki (Kırşehir
Müzesi Envanterinde Bulunan) Taştan Yapılmış İşlevsel Objelerin Jeoarkeolojik İncelemesi.
3.Uluslararası Sosyal Bilimler Sempozyumu
CR  - Kaydu Akbudak İ., Gölbaş A., Başıbüyük Z. (2017b). Kırşehir Müzesi Envanterinde Bulunan
Yüzüklerin Arkeogemolojik ve Jeoarkeolojik İncelemesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar
Dergisi, The Journal of International Social Research, 10(52), 524-534, http://dx.doi.
org/10.17719/jisr.2017.1913
CR  - Kaydu Akbudak İ., Başıbüyük Z., Ekincioğlu G., (2020). Mineralogy - Significance and
Applications, (Mineralogical-Petrographical Investigation and usability as the Gemstone of
the North Anatolian kammererite, Tokat, Turkey) intechOpen, Editör:Ali Al-Juboury, pp.65-73,
ISBN:978-1-78985-826-6, London.
CR  - Kaydu Akbudak İ., Başıbüyük Z., Gürbüz M., (2021a). Silicified Woods Consist with Malachite,
Azurite, and Hematite in the Middle Eocene Çekerek Formation, Tokat\u2014Turkey. Lithology
and Mineral Resources, 56, 548-558., Doi: 10.1134/S002449022106002X
CR  - Kaydu Akbudak İ., Gürbüz M., Başıbüyük Z., Hatipoğlu M., Öztüfekçi Önal A., İşler F., (2021).
Mineralogical And Gemological Characteristics Of Metaophiolite Hosted Corundum
(Malatya-Türkiye). Sakarya University Journal of Science, 25(2), 252-258., Doi:10.16984/
saufenbilder.644002
CR  - Koçyiğit, A. 1991. Changing stress orientation in progressive intracontinental deformation as
indicated by the neotectonics of the Ankara region, (NWCentral Anatolia). TAPG Bulletin 3/1,
48– 55.
CR  - Önal M. M., Başıbüyük Z., Gölbaş A., (2017). Antik Sarıkaya Termal Roma Hamamının Mimarisi
ve Yapımında Kullanılan Doğal Yapı Taşları (Sarıkaya-YOZGAT). II. Uluslararası Bozok
Sempozyumu: Yozgat’ın Turizm Potansiyelleri ve Sorunları, 19-33.
CR  - Özdemir, M., Seçkin, S. (2017). Kırşehir İli Oniks Taşı İşlemeciliği Üzerine Bir Araştırma., İDİL
Dergisi, Cilt 6, Sayı 30, s. 689-714. DOI: 10.7816/idil-06-30-09
CR  - Şengör, A.M.C., 1979. The North Anatolian transform fault: its age, offset and tectonic signifiance,
Jour. Geol. Soc. Lond., 136, pp. 269-282.
CR  - Şengör, A.M.C. & Yılmaz, Y. (1981). Tethyan evolution of Turkey: a plate tectonic approach.
Tectonophysics 75, 181–241.
CR  - Temiz, U., (2004). Kırşehir Dolayının Neotektoniği ve Depremselliği, Ankara Üniversitesi Fen
Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi
CR  - Tüysüz, O., (1993). Karadeniz’den Orta Anadolu’ya bir jeotravers: Kuzey Neo-tetisin tektonik
evrimi: TPJD Bült.,C.5/l,s. 1-33.
CR  - http://www.arionyx.com, 06/10/2022
CR  - http://hediyelikmermer.com, 06/10/2022
UR  - http://dergipark.org.tr/tr/pub/ijiia/issue//1377691
L1  - http://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3482099
ER  -