TY  - JOUR
T1  - Üniversite Öğrencilerinin Yeme Farkındalığının, Beslenme Bilgi Düzeylerinin ve Vegan-Vejetaryen Beslenme Algısının Değerlendirilmesi
TT  - Evaluation of University Students' Eating Awareness, Nutrition Knowledge Levels and Vegan-Vegetarian Nutrition Perception
AU  - Özgür, Mustafa
AU  - Kayaçelik, Dilek
AU  - Kahraman, Ayşe Nur
AU  - Terzi Topal, Feyza
PY  - 2024
DA  - April
Y2  - 2024
DO  - 10.58208/cphs.1379978
JF  - Current Perspectives on Health Sciences
JO  - CPHS
PB  - Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2757-8585
SP  - 15
EP  - 23
VL  - 5
IS  - 1
LA  - tr
AB  - Amaç: Bitki ağırlıklı beslenmeye dayanan diyetler vegan/vejetaryen diyetler olarak tanımlanır. Bu araştırma Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi öğrencilerinin yeme farkındalığının vegan-vejetaryen beslenmeye bakışı ve beslenme bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntem: Kesitsel analitik tipte planlanan çalışmaya, Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi’nde eğitim gören 144 kadın 22 erkek öğrenci olmak üzere toplam 166 öğrenci katılmıştır. Anket formunda öğrencilerin sosyo-demografik bilgileri alınmış, öğrencilerin beslenme bilgi düzeyleri ve yeme farkındalıkları ‘Yetişkinler İçin Beslenme Bilgi Düzeyi Ölçeği’ ve ‘Yeme Farkındalığı Ölçeği’ ile belirlenmiş ve vegan-vejetaryen beslenmeye yönelik bakış açıları sorgulanmıştır. Bulgular: Verilerin analizi sonucunda kadınların yaş ortalaması 21,0±3,02 yıl iken erkeklerin yaş ortalaması 23,0±5,35 yıl olduğu tespit edilmiştir. Temel beslenme ve besin-sağlık bilgisi alt boyutundan kadın öğrenciler (52,1±9,0), erkek öğrencilere (45,7±7,0) kıyasla daha yüksek puan almıştır (p<0,05). Yeme farkındalığı toplam puanında da kadın öğrencilerin 100,7±11,0 ve erkek öğrencilerin 97,0±11,3 puan aldığı saptanmıştır (p>0,05). Sonuç: Kadın öğrencilerin erkek öğrencilere kıyasla daha yüksek beslenme bilgisine sahip ve yeme farkındalıklarının yüksek olduğu saptanmıştır, aynı zamanda vegan-vejetaryen beslenme bilgi düzeyleri kadın öğrencilerde daha yüksektir.
KW  - Vegan beslenme
KW  - vejetaryen beslenme
KW  - beslenme bilgi düzeyi
KW  - yeme farkındalığı
N2  - Aim: Plant-based diets are referred to as vegan or vegetarian diets. The aim of this study was toevaluate the eating awareness, perspective on vegan and vegetarian nutrition, and level of nutritionalknowledge among students at Burdur Mehmet Akif Ersoy University. Materials and Methods:166students from Burdur Mehmet Akif Ersoy University, 144 female and 22 male, participated in thestudy, which was designed to be of the cross-sectional analytical kind. Students' sociodemographicdata was collected, their opinions on vegan-vegetarian diet were examined, and their nutritionalknowledge and eating awareness were assessed using the "Nutrition Knowledge Level Scale forAdults" and "Mindful Eating Scale." Results: After data analysis, the average age of women was foundto be 21.0±3.0 years, and the average age of men was found to be 23.0±5.3 years. When it cameto fundamental nutrition and food-health knowledge, female students scored (52.1±9.0) higherthan male students (45.7±7.0) (p<0.05). It was shown that, in terms of total eating awareness, malestudents scored 97.0±11.3 and female students scored 100.7±11.0 (p>0.05). Conclusion: It has beendetermined that female students have higher nutritional knowledge and eating awareness comparedto male students, and at the same time, their vegan-vegetarian nutrition knowledge levels are higherin female students.
CR  - T.C. Sağlık Bakanlığı (2022). Türkiye' ye Özgü Beslenme Rehberi 2022. Ankara.
CR  - Leitzmann C. Vegetarian nutrition: Past, present, future. In:American Journal of Clinical Nutrition. 2014.
CR  - Kuz O.  Aile hekimlerinin vejetaryen/vegan beslenme ile ilgili bilgi, tutum ve davranışları (Uzmanlık Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı, 2018.
CR  - Seçim Y, Akyol N, Kaya M. Vejetaryen Beslenme Türleri. Sosyal, Beşerî ve İdari Bilimler Dergisi. 2022;5(1):66-82.
CR  - Özkaya F, Güner D, Akbıyık T,  Siner, N. Vegan Diyeti Kapsamında Geliştirilen Kurabiye ve Tüketici Algısı . Gastroia: Journal of Gastronomy And Travel Research . 2022;6 (1):48-60.
CR  - IVU (2021). Uluslararası Vejetaryenler Derneği. https://ivu.org/. Erişim Tarihi: 05.09.2023.
CR  - Özcan T, Baysal, S. Vejetaryen Beslenme ve Sağlık Üzerine Etkileri . Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 2016;30(2):101-116.
CR  - Bozfırat Ş, Düzce R. Vejetaryen Beslenme ve İnsülin Direnci ile İlişkisi. Fenerbahçe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2021;1(2):130-140.
CR  - Tunçay G. Y. (2018). Sağlık Yönüyle Vegan/Vejetaryenlik . Avrasya Sağlık Bilimleri Dergisi. 2018;1 (1):25-29.
CR  - Akpınar A, Erk G,  Seven A. Vegan ve Vejetaryan Beslenmede Probiyotik Bitkisel Bazlı Süt Ürünlerinin Yeri. Gıda. 2019;44(3):453-462.
CR  - Wang T, Masedunskas A, Willett WC, Fontana L. Vegetarian and vegan diets: benefits and drawbacks. European heart journal, 2023;44(36):3423-3439.
CR  - Balcı T. N. Türkiye'de Yaşayan Vegan Ve Vejetaryen Bireylere Özgü Besin Tüketim Sıklığı Anketi Geliştirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2018.
CR  - Gökçen M, Aksoy Y, Ateş Özcan B. Vegan beslenme tarzına genel bakış. Sağlık Ve Yaşam Bilimleri Dergisi. 2019;1(2), 50-54.
CR  - Jenkins D.J, Kendall C.W, Marchie A, et al. Type 2 diabetes and the vegetarian diet. Am J Clin Nutr. 2003;78: 610-616.
CR  - Key T.J, Appleby P.N, Rosell M.S. Health effects of vegetarian and vegan diets. Proc Nutr Soc. 2006;65: 35-41.
CR  - Rosell M, Appleby P, Spencer E, Key T. Weight gain over 5 years in 21 966 meat-eating, fisheating, vegetarian, and vegan men and women in EPIC-Oxford. Int J Obes. 2006;30: 1389-1396.
CR  - Tonstad S, Butler T, Yan R, Fraser, G.E. Type of vegetarian diet, body weight, and prevalence of type 2 diabetes. Diabetes Care. 2009;32: 791-796.
CR  - Spencer EA, Appleby PN, Davey GK, Key TJ. Diet and body-mass index in 38000 EPICOxford meat-eaters, fish-eaters, vegetarians, and vegans. Int J Obes Relat Metab Disord. 2003;27:728-734.
CR  - Divisi D, Di Tommaso S, Salvemini S. Diet and cancer. Acta biomedica. 2006;77: 118-123.
CR  - Batmaz H. Yetişkinler için beslenme bilgi düzeyi ölçeği geliştirilmesi ve geçerlik-güvenirlik çalışması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2018.
CR  - Framson C, Kristal A.R, Schenk, J.M, Littman, A.J, Zeliadt, S, Benitez, D.  Development and validation of the Mindful Eating Questionnaire. Journal of American Dietetic Association. 2009;109(8):1439-1444.
CR  - Köse G, Tayfur M, Birincioğlu İ. Dönmez A. Adaptation study of the Mindful Eating Questionnaire (MEQ) into Turkish. Journal of Cognitive-Behavioral Psychotherapy and Research. 2016;5(3):125-134.
CR  - Soyuer F, Ünalan D, Elmalı F. Normal Ağırlıklı Ve Obez Üniversite Öğrencilerinde Fiziksel Aktivite. 2010;7(2).
CR  - Özyazıcıoğlu N, Gökdere Çınar H, Buran G, Ayverdi D. Uludağ Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinde Beslenme Alışkanlıkları, Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2009;12(2):34-40.
CR  - Mohammad F. H, Noori L. K,  Younis N. M.  Assessment of Nutritional habits among Mosul University Students regarding breakfast. Rawal Med J. 2023; 48:96-9.
CR  - Yılmaz H. Ö,  Arslan M. Dietary total antioxidant capacity in association to depression and sleep quality in Turkish young adults. Current Psychology. 2023;1-10.
CR  - Doğan G, Tokaç Er, N, Öztürk M. E, Meriç Ç. S, Yilmaz H. Ö, Yabanci Ayhan N.  Hand grip strength in young adults: association with obesity-related anthropometric variables. Journal of Public Health. 2023;1-7.
CR  - Vançelik S, Önal S.G, Güraksın A, ve Beyhun E. Üniversite öğrencilerinin beslenme bilgi ve alışkanlıkları ile ilişkili faktörler. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2007;6(4): 242- 248.
CR  - Albayrak Yaman Z, Ünal E. Bolu İl Merkezinde Gençlik ve Spor Bakanlığına Bağlı Yurtlarda Kalan Üniversite Öğrencilerinin Beslenme Bilgi Düzeyinin ve Obezite/Fazla Kiloluluk Sıklığının Değerlendirilmesi. Estüdam Halk Sağlığı Dergisi. 2021; 296-309.
CR  - Atasoy S, Güngör A. E. Üniversite Öğrencilerinin Beslenme Bilgi Düzeyi ve Obezite Durumunun Değerlendirilmesi. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care. 2022; 16(2): 340-349.
CR  - Ergün İ. Vejetaryen Olan Ve Olmayanlarda Farkındalıkla Yeme Düzeyinin Karşılaştırılması (Yüksek Lisans Tezi). Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2020.
CR  - Çakaroğlu D, Ömür E. H, Arslan C. Üniversite öğrencilerinin yeme tutumu, yeme farkındalığı ve sosyal görünüş kaygısının değerlendirilmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 2020;14(1):1-12.
CR  - Vegetarian Nutrition and Cardiovascular Disease. American Dietetic Association Evidence Analysis Library Erişim adresi: http://www.adaevidencelibrary.com/topic.cfm?cat=3536 . Erişim Tarihi: 17.03.2009.
CR  - Radnitz C, Beezhold B,  DiMatteo J. Investigation of lifestyle choices of individuals following a vegan diet for health and ethical reasons. Appetite. 2015;90:31-36.
CR  - Bryant C.J. We can’t keep meating like this: Attitudes towards vegetarian and vegan diets in the United Kingdom. Sustainability. 2019;11(23):6844.
UR  - https://doi.org/10.58208/cphs.1379978
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3491450
ER  -