TY - JOUR T1 - CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİNDE ÜST KADEME KAMU YÖNETİCİLİĞİ VE KAMU PERSONEL HUKUKUNDA KANUNİLİK İLKESİ AU - Coşkun, Mücahit İsmail PY - 2023 DA - December Y2 - 2023 JF - Ekonomi İşletme Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi JO - JEBPIR PB - Kırıkkale Üniversitesi WT - DergiPark SN - 2149-0732 SP - 384 EP - 405 VL - 9 IS - 2-1 LA - tr AB - 2017 Anayasa değişiklikleri ile beraber hükümet sistemi değişikliğe uğramıştır. Bunun bir yansıması da üst kademe yöneticilerinin düzenlenmesi kapsamında yürütmeye kararnameler yoluyla yetki verilmesi çerçevesinde görülmektedir. Buna karşın, uzun zamandan beri kamu personelinin düzenlenmesine ilişkin kabul edilen kamu personel hukukunda kanunilik ilkesi de anayasada muhafaza edilmiştir. Üst kademe yöneticilerinin yürütme tarafından çıkarılan bir kararname ile düzenlenmesi, kamu personel hukukunda kanunilik ilkesi ile çelişik gibi görünmektedir. Kanunilik ilkesi temelde yasama (meclis) organı tarafından yasa ile belirli konuların düzenlenmesini konu alırken kararname (yürütmenin takdiri) ile üst kademe yöneticilerinin düzenlenmesi istisnai bir durum yaratmaktadır. Bu çalışmada da öncelikle üst kademe yöneticiliğinin ve kamu personel hukukunda kanunilik ilkesinin Türk siyaset-hukuk tarihinde geçirmiş olduğu çeşitli evreler tarihsel bağlamda ele alınmaktadır. Bu tarihsel süreç ortaya konduktan sonra kamu personel hukukunda kanunilik ilkesinin dayanağı ve kapsamı ortaya konmaktadır. Ayrıca kararname ile üst kademe yöneticilerinin düzenlenmesi kanunilik dışında kamu personel hukukuna hakim olan ilke ve esasları da etkilemesinden ötürü bu ilke ve esaslar da ele alınmaktadır. Çalışma salt bir hukuk çalışması değil, aynı zamanda bir kamu yönetimi çalışması da içerdiği için kararname ile üst kademe yöneticiliği ile doğrudan alakalı olan çeşitli kamu yönetimi kavramları (kamu personel rejimi, bürokrasi, kamu görevliliği) çerçevesinde de değerlendirilmesini içermektedir. Bu konular ortaya konduktan sonra üst kademe yöneticiliğine ilişkin çıkarılmış olan temel hukuki metin olan 3 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi çerçevesinde hukuki değerlendirmeler ile yeni üst kademe kamu yöneticiliği sistemi ortaya konmaktadır. Son aşamada ise başkanlık sisteminin prototipi olan ABD’de üst kademe kamu yöneticiliğinin düzenlenmesinin nasıl işlediği ve aynı zamanda başkanlık sistemlerinin sapmaları olan Latin Amerika modellerinde başkanın konuya ilişkin yetkisi çerçevesinde bir karşılaştırma yapılarak Türkiye bağlamında bazı sonuç ve öneriler sunulmaktadır. Nihayetinde, çalışmada üst kademe yöneticiliği ve kanunilik ilkesi disiplinlerarası bir şekilde ele alınarak sonuca ulaşılmaktadır. KW - Üst Kademe Kamu Yöneticiliği KW - Kanunilik KW - Kararname KW - Cumhurbaşkanı KW - Başkanlık Sistemi CR - Açıl, M. (2018). Latin Amerika Ülkelerinde Başkanlık Sistemi, İstanbul: On İki Levha Yayınevi CR - Akbay, C. (2022). Siyasal Sistemlerde Üst Düzey Yöneticelerin Statüsü, Ankara: Nobel Bilimsel CR - Akbulut, E. (2013). Türk İdare Hukukunda Kanuni İdare İlkesi, İstanbul: Beta Yayıncılık CR - Albayrak, S. O., (2020), “Türkiye’de Üst Kademe Kamu Yöneticiliğine Atanma”, Memleket Siyaset Yönetim, 15(33), s. 101-140 CR - Aslan, O. E. (2019). Devlet Bürokrasi Ve Kamu Personel Rejimi, Ankara: İmge Kitabevi CR - Atay, E. E. (2019). İdare Hukuku, Ankara: Doruk Kitabevi CR - Aykaç , B., Durgun, Ş., & Yayman , H. (2012). Türkiyede Kamu Yönetimi, Ankara: Nobel Yayın CR - Boz , S., İnce , A., Büyükyıldırım , G., & Acar , E. (2021). Kamu Personel Hukuku, Ankara: Adalet Yayınevi CR - Coşkun, İ. M., & Budak, M. A. (2022). Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri, Ankara: Adalet Yayınevi CR - Coşkun, İ. M. (Haziran 2023), “2017 Anayasa Değişiklikleri Sonrası Yasama-Yürütme İlişkilerinin Hukuki, Siyasi ve Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi”, Eklektik Sosyal Bilimler Dergisi(1), 1, 11-46. CR - Eryılmaz, B. (2015). Kamu Yönetimi, Kocaeli: Umuttepe Yayınları CR - Fındley, C. V. (2019). Osmanlı İmparatorlunğu Bürokratik Reform, İstanbul: Alfa Kitap CR - Fişek, K. (2015). Yönetim, Ankara: Kilit Yayınları CR - Gözler, K. (2009). İdare Hukuku Cilt 2, Bursa: Ekin Yayınevi CR - Gözler, K. (2021). Türk Anayasa Hukuku, Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım CR - Güler, B. A. (2005). Devlette Reform Yazıları, Ankara: Paragraf Yayınevi CR - Güler, B. A. (2013). Türkiyenin Yönetimi Yapı, Ankara: İmge Kitabevi CR - Günay, Ö. F. (2006), “Üst Düzey Yöneticilerin Yetiştirilmesi İle İlgili Anayasa Maddesinin İlginç Serüveni”, TBB Dergisi(62), 152-172 CR - İriş, H. İ. (2021). Üst Kademe Kamu Yöneticilerinin Atanmaları, Nitelikleri Ve Görevlerinin Sona Ermesi, Ankara : Yetkin Yayınları CR - Kaman, N. (2018). Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri ve Kamu Personel Hukukuna Etkileri. Cumhurbaşkanlığı Sisteminde Yürütme Sempozyumu Bildiri Kitabı (s. 88-110). içinde İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayınevi CR - Karslı, M. R. (2020), “Üst Kademe Kamu Yöneticilerinin Atama Usul Ve Esasları Üzerine Bir İnceleme”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 28, s. 187-208 CR - Kayar, N. (2021). Kamu Personel Yönetimi, Bursa : Ekin Yayınevi CR - Koç, M. (2023). Üst Kademe Kamu Yöneticilerinin Atama Usul Ve Esasları Ankara: Yetkin Yayınları CR - Köroğlu, Ö. T. (2019). Türkiye'de Kamu Personeli İstihdamında Dönüşüm, Ankara: Gazi Kitabevi CR - Ortaylı, İ. (2016). Türkiye Teşkilat ve İdare Tarihi, Ankara: Cedit Neşriyat. CR - Özer, M. A. (2011). Yönetim Ve Yöneticiler, Ankara: Nobel Yayın CR - Özer, M. A. (2012). Yönetim Guruları, Ankara: Gazi Kitabevi CR - Özer, M. A. (2016). Avrupa Birliği Yolunda Türk Kamu Yönetimi, Ankara: Adalet Yayınevi CR - Öztekin, A. (2012). Yönetim Bilimi, Ankara: Siyasal Kitabevi CR - Öztürk, N. K. (2019), “Cumhurbaşkanlığı Sisteminde Üst Düzey Memurların Atanması”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 33, s. 1279-1297 CR - Parlak, B., & Doğan, K. C. (2016). Kamu Yönetimi, İstanbul: Beta Yayınları CR - Sever, D. Ç. (2021). İdare Hukukunda Kanuna Dayanma İlkesi, Ankara: Turhan Kitabevi CR - Söyler, Y. (2020), “3 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesine Göre Üst Kademe Kamu Yöneticisi Kimdir?” ASBÜ Hukuk Fakültesi Dergisi, 2, s. 59-110. CR - Tan, T. (2019). İdare Hukuku, Ankara : Turhan Kitabevi CR - Taşdan , N., & Gül , H. (2013). Kamu Yönetiminde Liderlik ve Kaymakamlık, Ankara: Detay Yayıncılık CR - Tortop, N., İsbir , E., Aykaç, B., Yayman , H., & Özer , A. (2012). Yönetim Bilimi, Ankara: Nobel Yayın CR - Ulusoy, A. D. (2019). Yeni Türk İdare Hukuku, Ankara: Yetkin Yayınları CR - Yayla, Y. (2010). İdare Hukuku . İstanbul: Beta Basım. CR - Yıldırım , T., Yasin , M., Kaman , N., Özdemir , E., Üstün , G., & Okan Tekinsoy , O. (2018). İdare Hukuku, İstanbul: On İki Levha Yayınevi. CR - Yüzbaşıoğlu, C. (2022), “2017 Anayasa Değişikliğinin Kamu Personel Hukukuna Bazı Yansımaları (Güncel Anayasa Mahkemesi İçtihadı Ve Uygulamadan Hareketle Bir İnceleme)”, İ. Şahbaz, G. Kuru, & M. Yetimoğlu (Dü) içinde, Anayasa Hukukundaki Gelişmelerin Işığında Kamu Hukuku Sepozyumu (s. 188-224). İstanbul: Maltepe Üniversitesi Yayınları UR - https://dergipark.org.tr/tr/pub/kkujebpir/issue//1382578 L1 - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3502265 ER -