TY  - JOUR
T1  - Gençlerin Farklı İnanma Biçimlerine İlişkin Lisansüstü Çalışmaların Analizi
TT  - تحليل رسالات عليا حول طرق الاعتقاد المختلفة لدى الشباب
AU  - Balıkçı, Üsame
AU  - İnce, Abdullah
PY  - 2024
DA  - March
Y2  - 2024
DO  - 10.33415/daad.1385245
JF  - Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi
JO  - daad
PB  - Yavuz ÜNAL
WT  - DergiPark
SN  - 1303-9199
SP  - 101
EP  - 134
VL  - 24
IS  - 1
LA  - tr
AB  - Çalışmanın amacı gençlerin farklı inanma biçimlerine ilişkin yapılan lisansüstü çalışmaları değerlendirmektir. Farklı inanma biçimleri kapsamında “deizm, ateizm, apateizm, agnostisizm ve nihilizm” kavramları mercek altına alınmıştır. Bu doğrultuda ilgili literatürü tespit etmek amacıyla başlık, konu ve dizininde araştırma temel kavramlarını içeren tezler taranmıştır. Söz konusu tezlerin incelenmesinde veri tabanı olarak YÖK Ulusal Tez Merkezi ve İSAM’ın Tezler Kataloğu belirlenmiştir. 2000 yılı (Ocak) itibariyle tamamlanmış olan tezler dikkate alınmıştır (Mart 2023’e kadar). Çalışma sonucunda 121 tez incelenmiş ve aranan şartları sağlayan 23 tez tespit edilmiştir. Bunlardan 5’i doktora, 18’si yüksek lisans düzeyindedir. Tespit edilen tezlerin ilgili içerikleri bir excel tablosuna kodlanmış, akabinde içerik analizi yöntemiyle karşılaştırmalı olarak yorumlanmıştır. Analizler neticesinde, farklı inanma biçimlerine yönelimde Tanrı mefhumundan ziyade Tanrı tasavvurunun etkili olduğu saptanmış ayrıca ılımlı agnostisizm kavramı teklif edilmiştir.
KW  - Din Bilimleri
KW  - Ateizm
KW  - Deizm
KW  - Agnostisizm
KW  - Nihilizm
N2  - الهدف من الدراسة هو تقييم الدراسات العليا حول أنماط الاعتقاد المختلفة لدى الشباب. وفي نطاق أنماط العقائد المختلفة، تم فحص مفاهيم "الربوبية والإلحاد واللامبالاة واللاأدرية والعدمية". وفي هذا الصدد، ومن أجل التعرف على الأدبيات ذات الصلة، تم فحص الرسائل التي تحتوي على المفاهيم الأساسية للبحث في عنوانها وموضوعها وفهرسها. تم تحديد مركز YÖK الوطني للأطروحات وكتالوج الأطروحات التابع لـ ISAM كقاعدة بيانات لدراسة الأطروحات المعنية. تم أخذ الأطروحات المكتملة اعتبارًا من يناير 2000 في الاعتبار (حتى مارس 2023). ونتيجة للدراسة تم فحص 121 رسالة جامعية وتم تحديد 23 رسالة مستوفية للشروط المطلوبة. 5 منهم على مستوى الدكتوراه و 18 منهم على مستوى الماجستير. تم ترميز المحتويات ذات الصلة بالأطروحات المحددة في جدول Excel ومن ثم تفسيرها نسبيًا باستخدام طريقة تحليل المحتوى. نتيجة للتحليل، تقرر أن مفهوم الله، وليس مفهوم الله، كان فعالاً في التحول إلى أشكال مختلفة من الإيمان، وتم اقتراح مفهوم اللاأدرية المعتدلة.
CR  - Ak, Kadir. 17-25 Yaş Gençlerinde Görülen Bazı Dini Şüpheler ve Din Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi. Samsun: On Dokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans, 2002.
CR  - Alparslan, Kenan. Tasavvuf ve Dehşet Yönetimi: Sûfîler, Diğer Dindarlar ve Ateistlerin Ölümlülük Belirginliğine 
Yönelik Tepkilerinin Kıyaslanması. Bursa: Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora, 2021.
CR  - Arslan, Osman. Socio-Psychological Background of Conversions From Islam to Atheism: A Sample From 
Turkey. İstanbul: Fatih Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans, 2016.
CR  - Baggini, Julian. Atheism: A Very Short Introduction. New York: Oxford University Press, 2003.
CR  - Baytemur. Lise Gençliğinde Allah İnancının Gelişimi ve Eğitiminde Etkili Olan Faktörler. Bursa: Uludağ 
Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans, 2020.
CR  - Bulut, Meryem. Tanrıya Bağlanmanın Yordayıcıları: Ölüm Korkusu ve Tanrı İnanç Biçimleri. Kayseri: Erciyes 
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora, 2022.
CR  - Cipriani, R. “Religiosity, religious secularism and secular religions”. International Social Science Journal 
46/140 (1994), 277-284.
CR  - Çalışkan, Sacide. Z Kuşağında Deizm Algısı ve Deistliğe Yönelten Sosyolojik Faktörler. Çanakkale: Çanakkale 
Onsekiz Mart Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Yüksek Lisans, 2021.
CR  - Davie, Grace. “Believing without Belonging: A Liverpool Case Study”. Archives de Sciences Socailes Des 
Religions 38/81 (1993), 79-89.
CR  - Dikbaş, Tuğba. Öğretmenler ve Ebeveynler Gözüyle Ergenlerde Deizm Yönelimi İnanç Gelişimi Üzerine Bir 
İnceleme. İstanbul: İbn Haldun Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Yüksek Lisans, 2021.
CR  - Ebü’l-Hüseyin Müslim b. el-Haccâc b. Müslim el-Kuşeyrî. “İman”. Sahîhu Müslim. 209. Riyâd: Dâru’s-Selâm, 
2000.
CR  - Er, Nurhile Büşra. 18-29 Yaş Grubunda Kendilerini ‘Deist’ Olarak Tanımlayan Gençlerin Deizm Algısı. Ankara: 
Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans, 2022.
CR  - Erlandson, Sven E. Spiritual but Not Religious: A Call to Religious Revolution in America. San Jose: Writer’s 
Showcase, 2000.
CR  - Ermiş, Ali. Ergenlerin deizm algısına dair sosyolojik bir araştırma (Çankaya örneği). Ankara: Yıldırım Beyazıt 
Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans, 2019.
CR  - Gonçalves, Conrado Vasconcelos. “A Reason for Apatheism”. International Journal for Philosophy of 
Religion. https://doi.org/10.1007/s11153-023-09886-x
CR  - Good, Doroty. “Questions on Religion in the United States Census”. Office of Population Research 25/1 (1959), 
3-16.
CR  - Gülfil, Derya. Psikolojik Açıdan Ateizm: Nitel Bir Araştırma. Adana: Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler 
Enstitüsü, Doktora, 2018.
CR  - Hackett, Conrad vd. “The Future Size of Religiously Affiliated and Unaffiliated Populations”. Demographic 
Research 32 (02 Nisan 2015), 829-842. https://doi.org/10.4054/DemRes.2015.32.27
CR  - Harmankaya, Merve. Geçmişten Günümüze Deizm ve Deizm Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma. Konya: 
Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans, 2020.
CR  - Hepburn, Ronald. “Agnosticism”. The Encyclopedia of Philosophy. ed. Paul Edwards. New York: Macmillan, 
1968.
CR  - Hout, Michael. “Religious Ambivalence, Liminality, and the Increase of No Religious Preference in the United 
States, 2006–2014”. Journal for the Scientific Study of Religion 56/1 (2017), 52-63. 
http://www.jstor.org/stable/26651856. Accessed 1 Oct. 2023.
CR  - Hout, Michael - Fischer, Claude S. “Why More Americans Have No Religious Preference: Politics and 
Generations”. American Sociological Review 67/2 (Nisan 2002), 165-190. https://doi.org/10.2307/3088891
CR  - Hsieh, Hsiu Fang - Shannon, Sarah E. “Three Approaches to Qualitative Content Analysis”. Qualitative Health 
Research 15/9 (Kasım 2005), 1277-1288. https://doi.org/10.1177/1049732305276687
CR  - Hyman, G. Ateizmin Kısa Tarihi. çev. D. Şendil. İstanbul: Kırmızı Kedi Yayıncılık, 2010.
CR  - İnce, Abdullah. Türkiye Gençlik Makaleleri Bibliyografyası (1953-2021). Konya: NEÜ Yayınları, 2022.
CR  - Kale, Ali. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi ve İmam Hatip Lisesi Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Deizm Hakkındaki 
Görüşleri. Amasya: Amasya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans, 2022.
CR  - Kandemi̇r, Sibel. Lise Öğrencilerinde Ateizm ve Deizm Eğilimi Üzerine Bir Araştırma. Konya: Necmettin Erbakan 
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora, 2022.
CR  - Koç, Gülten. Lise Öğrencilerinin Deizm Algısına Dair Sosyolojik Bir Araştırma. Konya: Necmettin Erbakan 
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans, 2021.
CR  - Menküç, Dilek. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Görüşleri Işığında Lise Öğrencilerinde Deizm 
Düşüncesi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans, 2019.
CR  - Nietzsche, Friedrich. Güç İstenci-Bütün Değerleri Değiştiriş Denemesi. çev. Sedat Umran. İstanbul: Birey 
Yayınları, 2002.
CR  - Odabaş, Ülkü. Dini Danışmanlığın Konusu Olarak Gençliğin Değişen Tanrı Tasavvurları. Çorum: Hitit 
Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans, 2022.
CR  - Okutan, Muhammet Fatih. Deizmin Psiko-Sosyolojisi 21. Yüzyıl Türkiye’si Örneği. Konya: Necmettin Erbakan Ü., 
Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans, 2021.
CR  - Öner, Hasibe. Ergenlik Döneminde Dini Şüphe ve Sorgulamalar Lise Öğrencileri Üzerinde Nitel Bir Araştırma. 
İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans, 2020.
CR  - Özdemir, Hacı Ali. Ortaöğretim Öğrencilerinde Allah İnancı Burdur Örneği. Isparta: Süleyman Demirel 
Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans, 2015.
CR  - Sami, Said. Travmatik kayıp (Ölümler) Sonrasında Dini İnanç Sahibi Olan ve Olmayan Bireylerin Ölüme, Yasa 
ve Sonrasında Yaşanan Sürece Dair Tutumlarının Karşılaştırılması. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal 
Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans, 2019.
CR  - Sevinç, Kenan. Psikososyal Açıdan İnançsızlığın Oluşum ve Gelişimi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal 
Bilimler Enstitüsü, Doktora, 2016.
CR  - Stark, Rodney. “Secularization, R.I.P.” Sociology of Religion 60/3 (1999), 249-273. 
https://doi.org/10.2307/3711936
CR  - Şeker, Zeynep. “Uluslararası Din Karşıtı Çağdaş Akımlar ve Deizm Sempozyumu”. Kelam Araştırmaları Dergisi, 
530-541. https://doi.org/10.18317/kader.322813
CR  - Telimen, Muzaffer. Alevi Gençliği ve Ateizm (İstanbul ve Tunceli Örneği). Isparta: Süleyman Demirel 
Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans, 2012.
CR  - Toprak, Yahya Harun. Üniversite Öğrencilerinde Allah Tasavvuru-Siirt Üniversitesi Örneği. Siirt: Siirt 
Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans, 2021.
CR  - Wood, Allen. “Deism”. The Encyclopedia of Religon. ed. Eliade Mircea. New York: Macmillan, 1987.
CR  - Zinnbauer, Brian J. vd. “Religion and Spirituality: Unfuzzying the Fuzzy”. Journal for the Scientific Study of 
Religion 36/4 (Aralık 1997), 549. https://doi.org/10.2307/1387689
CR  - “Deizm, Ateizm, Nihilizm Kıskacında İnsanlık”. Diyanet Aylık Dergi 320 (Ağustos 2017), 6-18.
CR  - Güncel Dinî Meseleler İstişare Toplantısı - IX: Güncel İnanç Problemleri (Deizm, Ateizm, Agnostisizm ve 
Nihilizm) (11-13 Eylül 2018) Ankara. Çankaya, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı, 2. baskı., 2020.
CR  - The Future of World Religions: Population Growth Projections, 2010-2050. Pew Research Center, 2015.
CR  - The Global Religious Landscape. Washington: Pew Research Center, 2012.
CR  - Türkiye’de Toplumun Dine ve Dini Değerlere Bakışı. Ankara: MAK Danışmanlık, 2017.
CR  - Türkiye’nin Gençleri Araştırma Raporu. İstanbul: TGSP, 2018.
UR  - https://doi.org/10.33415/daad.1385245
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3513248
ER  -