@article{article_1397475, title={Mahmud el-Fenârî’nin Hayatı ve Ta‘zîr Risalesi}, journal={İslam Tetkikleri Dergisi}, volume={15}, pages={293–340}, year={2025}, DOI={10.26650/iuitd.2025.1397475}, author={Kütük, Şaban}, keywords={Osmanlı Hukuku, Mahmud el-Fenârî, Suç, Ta‘zîr, Livâta}, abstract={Bu makale temelde 16. yüzyıl Osmanlı ulemasından Mahmud el-Fenârî’nin kaleme aldığı ta‘zîr risalesini incelemektedir. Çalışmanın ilk kısmı, hakkında detaylı bir akademik araştırma bulunmayan Mahmud el-Fenârî’nin hayatı ve kaleme aldığı eserleri konu edinmektedir. İkinci kısım Fenârî’nin ta‘zîr risalesini analiz etmektedir. Fenârî, risalesini yaşadığı çağda fesat ile suç oranının artması ve ta‘zîr suçlarına verilen cezaların iyice azalması sebebiyle kaleme aldığını belirtmiş ve çeşitli fürû ve fetva kitaplarından hareketle Hanefi ta‘zîr teorisini ortaya koymaya çalışmıştır. Ta‘zîrin Hanefi ceza taksimindeki yeri, meşruiyeti, ta‘zîr suç ve cezalarının bir kısmı risalenin ele aldığı başlıca konular arasında yer alır. Risalenin ayrıntılı olarak üzerinde durduğu ana konulardan bir diğeri livâtadır. Fenârî, livâta ve onunla ilintili birçok meseleyi eserinde incelemiş ve özellikle kendi döneminde bazı kesimler tarafından öne sürülen efendinin kölesi ile eşcinsel ilişkisinin cevâzı iddiasına şiddetle karşı çıkmıştır. Fenârî’nin dile getirdiği bu cevâz durumu, çağdaşı bazı alimler tarafından da eserlerinde şiddetle tenkit edilmiştir. Bu çalışmanın odak noktalarından biri, Fenârî’nin risalesini temel alarak livâtaya dair o dönemde üretilen fıkhi mesâili analiz etmektir. Çalışmanın ekinde ise risalenin tenkitli neşri yer almaktadır.}, number={1}, publisher={İstanbul Üniversitesi}, organization={Tübitak}