TY  - JOUR
T1  - İran Sefiri Prens Erfauddevle ve Barış Mesnevisi (Âvâze-i Bezm-i Sulh-i Lahey)
TT  - Iranian Ambassador, Prince Erfauddevle and The Masnavi of Peace (Avaze-i Bezm-i Sulh-i Hague)
AU  - Kalkandelen, Ayşe Hilal
PY  - 2023
DA  - December
Y2  - 2023
DO  - 10.16947/fsmia.1408488
JF  - FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi
PB  - Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2147-3153
SP  - 271
EP  - 291
IS  - 22
LA  - tr
AB  - Prens Erfauddevle Mirza Rıza Dâniş Han (1854-1930), İran’ın göçmen ailelerindenbirine mensup üst düzey görevlerde bulunmuş bir zattır. Emir subaylığı, büyükelçilikdanışmanlığı, dışişleri bakanlığı, başbakanlık ve elçilik yaptığı görevler arasındadır. ErfauddevleTahran’da ihtiyaç sahibi öğrencilerin eğitimine katkıda bulunmak amacıyla okulkurmuş bir hayırsever, İstanbul’a göç eden İranlıların isteklerini üst makamlara iletmedeİran’ın resmi bir temsilcisidir. Örnek kişiliğinin yanında Erfauddevle iyi bir edebiyatçıdır.“Rüşdiye” adıyla alfabenin ıslahı konusunda bir risale yazmış ve bu risale İstanbul’dabasılmıştır. Dönemin gazetelerinde yazdığı yazılar ve kitaplar dışında şiire olan tutkusunuokuyarak ve mesneviler yazarak göstermiştir. Bunlardan biri İstanbul’da büyükelçi ikenyazdığı iki yüz beyitlik bir mesnevidir. Diğer bir mesnevi de Erfauddevle’nin 1899 yılındaLahey şehrinde sözcü olarak katıldığı konferansta, “Barış Mesnevîsi” adıyla okuduğu,bizim de üzerinde çalıştığımız mesnevidir. Farsça yazılmış olan bu mesnevi, MustafaReşit Paşa (1277/1861-1355/1936) tarafından tercüme edilmiştir.Mustafa Reşit Paşa, İstanbul’da Maarif Nezareti dairelerinde mümeyyizlik ve müdürlükyapmış bir şairdir ve yazdığı risalelerle meşhur olmuştur, pek çok eseri bulunmaktadır. Erfauddevle’nin Mesnevi-i Tûl-i ‘Omr-i Tabiî-i İnsan ve Âvâze-i Bezm-i Sulh-iLahey isimli Farsça mesnevilerini Osmanlı alfabesi ile manzum olarak tercüme etmiştir.İlk mesnevi hakkında bir yüksek lisans tezi yapılmış ve eser tanıtılmıştır. İkinci mesnevihakkında ise akademik bir çalışma yoktur. Bu amaçla mesnevi Farsça metni ve Osmanlıcatercümesi ile ortaya konmuş, İranlı sefir, şair kimliğiyle tanıtılmıştır.
KW  - Türk İslam Edebiyatı
KW  - Mirza Rıza Erfauddevle
KW  - Mustafa Reşit
Paşa
KW  - Farsça mesnevi
KW  - Osmanlıca çeviri
N2  - Prince Erfauddevle Mirza Reza Danish Khan (1854-1930) was a member of one ofIran’s immigrant families who held high-ranking positions. He served as an adjutant,embassy counsellor, foreign minister, prime minister, and ambassador. Erfauddevle was aphilanthropist who founded a school in Tehran to contribute to the education of studentsin need, and an official representative of Iran in conveying the requests of Iranians whoimmigrated to Istanbul to the higher authorities. In addition to his exemplary personality,Erfauddevle was a good literary writer. He wrote a treatise on the reform of the alphabetunder the title “Rusdiye” which was printed in Istanbul. Apart from his articles publishedin the newspapers of the period and his books, he showed his passion for poetry by readingand writing masnavis. One of these is a masnavi of two hundred couplets written whilehe was an ambassador in Istanbul. Another masnavi is the masnavi that Erfauddevle readunder the title of “The Masnavi of Peace” at the conference he attended as a spokespersonin The Hague in 1899, which is also part of our work. This masnavi, written in Persian,was translated by Mustafa Reşit Pasha (1277/1861-1355/1936).Mustafa Reşit Pasha was a poet who worked as a representative and director inthe offices of the Ministry of Education in Istanbul and was famous for the treatises hewrote. He has many works in story, novel, poetry, textbook, translation, and anthology.He translated Erfauddevle’s Persian masnavis, Masnavi-i Tul-i Ömr-i Tabii-i İnsan, andAvaze-i Bezm-i Sulh-i Hague, in verse in Ottoman script. A master’s thesis was madeabout the first masnavi and the work was introduced. There is no academic study onthe second masnavi. For this purpose, the masnavi is presented with its Persian text andOttoman Turkish translation, and the Iranian ambassador is introduced as a poet.
CR  - Bolat, Gökhan, “Muhammed Ali Şah Döneminde İran’ın Siyasi Durumu”, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, cilt 8, sayı 1, 6 Nisan 2016; https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1716703 (Erişim Tarihi: 07. 09.2023)
Çavdar, Necati - Mamak, Kübra, “Devlet Sâlnâmeleri’nde Osmanlı-İran Diplomatik Münasebetleri (1847-1877)”, OTAM, sayı 42, Güz 2017; https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2160294 (Erişim Tarihi: 06. 09. 2023)
Doğan, Mine Nihan, “Mustafa Reşit”, Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü; https://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mustafa-resit (Erişim Tarihi 07. 09. 2023)
UR  - https://doi.org/10.16947/fsmia.1408488
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3614764
ER  -