TY - JOUR T1 - تداخل الشفاهي والكتابي في الرواية التاريخية ”رواية من التاريخ السري لنعمان ً عبد الحافظ لمحمد مستجاب نموذًجا TT - Interference between the Oral and the Written in the Historical Novel “The Secret History of Numan Abd al-Hafiz” AU - Farrag, Mamdouh PY - 2024 DA - April Y2 - 2024 DO - 10.26650/jos.1419380 JF - Şarkiyat Mecmuası PB - İstanbul Üniversitesi WT - DergiPark SN - 1307-5020 SP - 179 EP - 199 IS - 44 LA - ar AB - العالقة بين الرواية والتاريخ عالقة وثيقة للغاية، فكالهما يرتكز على مشتركات ثابتة مثل عنصر الذاكرة، واالتكاء على السرد كعنصر أساسي في حكي األحداث والروي عن الشخصّيّات. وإذا كان التاريخ حكاية ً الماضي فإن الرواية حكاية الحاضر كما يقولون، وقد مال كثير من الكتاب إلى الرواية التاريخية )شكًال وموضوًعا( بأن استعاروا من التاريخ أحداثه وشخصياته، وجعلوها موضوعات لرواياتهم، وذلك ألسباب عديدةمنها؛ التثقيف والتعليم، وإبراز األمجاد العربية واإلسالمية، والدعوة إلى االقتداء بالرموز... إلخ. ومع األخذبأهمية هذه األهداف، إال أن حضور التاريخ في المدونةالروائيةفي الفترة األخيرة لميكن مجرداستعادة للماضي وفقط، بل جاء كقناع للواقع وحوادث الحاضر. استطاع محمدمستجاب أن يزاوج في كتاباتهالروائيةبين التاريخ والتخييل، ونظ ًًرا لهذا التداخل بين الرواية ًا على نصأدبي بعنوان »من التاريخ السري والتاريخ تسعى هذه الدراسة الكتشافالتداخالت بين النوعين تطبيًق لنعمان عبد الحافظ« لمحمد مستجاب، وإبراز تقنيات الكاتب التي مارسها على النص بالمزج بين الشفاهي والكتابي، واالعتماد على تقنيات المؤرخ في نص أدبي متخّيّل، دون أن يفقد النص أدبيته وطابعه التخييلي، وهو ما أعطى له فرادة خاصة مقارنة بمجايليه، إضافة إلى اعتماده على لغة تتواشج مع لغة الحكي الشعبي / الشفاهي، وما تتسم به من خصائص لغوية وتركيبة نحوية، مقارنة باللغة العلمية وضوابطها، ومدى قدرة الروائي على توظيف هذا التعّدّداللغويفي سرده، بما يعكس أيديولوجيةقائليها ومدىقدرتهم على نقل المحكى. KW - الراوي KW - السرد KW - المؤرخ KW - الروائي KW - محمد مستجاب KW - الوثيقة التاريخية KW - الرواية N2 - Novels and history have an intertwined relationship, as both rely on shared elements such as memory and narration to convey events and characters. Many writers such as Ali Ahmed Bakathir, Jurji Zaydan, and Aly Al-Garem have preferred the historical novel as a medium for exploring historical events and characters, focusing on both the form and content in their works. This relates to many reasons such as culture, education, having the glory of Arabia and Islam emerge, and the call to imitate role models. In spite of the importance of these objectives, the representation of history in the narrative blog in recent history has not merely been to retain the past but has also been used to mask the reality and incidents of the present, as has been represented in Gamal al-Ghitani’s novel Al-Zini Barakat and Mohamed Jibril’s From the Papers of Abu Al-Tayyib Al-Mutannabi. This study analyzes Mohamed Mustagab, who blended imagination and history in his narrative writing, and his work The Secret History of Numan Abd al-Hafiz. The study aims to identify the interferences between the novel and history by focusing on the techniques the author employed to blend oral and written traditions while maintaining the literary and imaginary aspects of the text. Additionally, the study explores the author’s use of a language resembling folk narration characterized by distinct linguistic and grammatical features in comparison to formal scientific writing. CR - Afîfî, Alâ. Nazariyyetü’l-Kırâa Rivâyât Abdi’l-Hakîm Kâsım Nümûzecen. Kahire: el-Meclisü’l-A‘lâ li’s-sekâfe, 1. Basım, 2017. google scholar CR - Bart, Roland Bart vd. Tarâikutahlîli’s-serdi’l-edebî. çev. Hasen Behrâvî, Beşîr el-Kamerî, Abdülhamîd Akkâr (Fas: Menşûrât İttihâdi’l-Mağrib, Silsilet Mileffât, 1. Basım, 1992. google scholar CR - Bedevî, Muhammed. er-Rivâyetü’l-hadîse fî Mısr Dirâse fi’t-teşkîl ve’l-îdyûlûciyâ. Kahire: Mektebetü’l-Üsra, el-Hey’etü’l-Mısrıyye el-âmme li’l-küttâb, 1. Basım, 2006. google scholar CR - David, Shields. Cu‘u’l-Vakı‘, çev. Ahmed eş-Şafî‘i. Kahire: Mecelletü Âlemü’l-Kitâb, Şubat 2015. google scholar CR - Douglas, Fedwa Malti. Mine’t-Turâs ilâ mâ ba’de’l-hadâse. çev. Fedwa Malti Douglas. Kahire: el-Meclisü’l-kavmî li’t-terceme. 2. Basım, 2009. google scholar CR - el-Gaytâni, Cemâl el-Gaytânî. “Tecribetî fî kitâbeti’l-Kıssa”, el-Hilâl, 3 (1977). google scholar CR - eş-Şahât, Muhammed. "Serdiyyâl Bedîle: Kırâatfi’n-nazariyye ve’t-tatbîk”. Nezvâ el-Ummâniyye, 65 (2011). google scholar CR - eş-Şahât, Muhammed. Belâğatu’r-Râvî, Tarâiku’s-Serd fî rivâyât Muhammed el-Besâtî. Kahire: Kitâbât Nakdiyye, el-Hey’etü’l-Âmme li Kusûri’s-Sekâfe, 1. Basım, sayı 111, 2000. google scholar CR - Grillet, Alin Robbe vd. er-Rivâyetü’l-cedîde ve’l-vakı‘, çev. Reşîd Binhiddu. Katar: Kitâb Doha, (91) Vizârâtü’s-sekâfe ve’r-riyâda, 2018. google scholar CR - Hâfız, Sabrî. “er-Rivâye ve’l-Vakı‘: Müteğayyirâtü’l-Vakı‘ı’l-Arabî vesticâbâtü’r-rivâyet’il-cemâliyye”. İbdâ‘, 1/10 (1992). google scholar CR - İbrahim, Nebîle. (1996) “Fassu’l-Hadâse”. Fusûl, 7/3, Kahire, el-Hey’etü’l-Mısrıyye el-âmme li’l-küttâb. google scholar CR - İbrahim, Nebîle. “Mîlâdü’l-Betal”. Mecelletü’l-Mecelle, 113. sayı, Kahire, el-Hey’etü’l-Mısrıyye el-âmme li’l-küttâb. google scholar CR - Kur’ân-ı Kerîm google scholar CR - Maurois, Andre. Fennü ’t-terceme ve ’s-siyer ez-zâtiyye, çev. Ahmed Dervîş (Kahire: el-Meşrû‘ el-Kavmî li’t-terceme, el-Meclisü’l-A‘lâ li’s-sekâfe, 1. Basım, 1999. google scholar CR - Müstecâb, Muhammed. Mine’t-Tarîhi’s-sirrî li-Nu’man Abdi’l-Hâfız. (2011) Kahire, Mektebetü’l-Üsra, el-Hey’etü’l-Mısrıyye el-âmme li’l-küttâb. google scholar CR - White, Hayden. Muhteve ’ş-Şekli’--hıtâbi’s-serdîve ’t-temsîlü ’t-tarîhî, çev. Nâyıf el-Yâsîn, murâcâa: Fethî el-Miskînî. Bahreyn: Hey’etü’l-Bahreyn li’s-sekâfe ve’l-âsâr, 1. Basım, 2017. google scholar CR - Yaktîn, Saîd. Kazâyâ’r-rivâye el-cedîde el-vicûd ve’l-hudûd. Beyrut: ed-Dâru’l-Arabiyye li’l-ulûm, Nâşirûn, Menşûrâtü’l-İhtilâf, 1. Basım. 2012. google scholar CR - Yaktîn, Saîd Yaktîn. er-Rivâye ve’t-Türâsü’s-serdî min ecli va‘y cedîd bi’t-turâs. Fas: el-Merkezü’s-Sekâfî el-Arabî, 1. Basım, 1992. google scholar UR - https://doi.org/10.26650/jos.1419380 L1 - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3658415 ER -