TY  - JOUR
T1  - 2023 Kahramanmaraş Depremi Sonrası Etkilenen Bazı İllerde Hava Kalitesi Değerlerinin Karşılaştırılması
TT  - Comparison of Air Quality Values in Some Provinces Affected by the 2023 Kahramanmaraş Earthquake
AU  - Demiray, Gamze
AU  - Ergin, Yusuf
AU  - Ergin, Berna Büşra
AU  - Ekuklu, Galip
PY  - 2024
DA  - November
Y2  - 2024
DO  - 10.35341/afet.1421763
JF  - Afet ve Risk Dergisi
PB  - Ankara Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2636-8390
SP  - 697
EP  - 712
VL  - 7
IS  - 3
LA  - tr
AB  - Bu çalışmanın amacı, 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremi sonrası depremden en çok etkilenen 5 ilde deprem sonrası ilk 3 aydaki hava kalitesi parametrelerinin Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) limit değerleri ve 2022 yılının aynı aylarındaki değerleri ile karşılaştırılmasıdır. Tanımlayıcı tipteki araştırmada, depremden en fazla etkilenen 5 ile (Kahramanmaraş, Hatay, Gaziantep, Adıyaman, Malatya) ait 18 hava izleme istasyonunun hava kalitesi verileri, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na (ÇŞİDB) ait internet sitesinden 2022 ve 2023 yıllarına ait şubat, mart ve nisan ayları için elde edilmiştir. Hava kalitesi parametrelerinden partiküler madde 10 (PM 10), PM 2.5, SO2, NO, NO2, NOx, CO ve O3 değerleri her iki yılın aynı ayları arasında ve DSÖ günlük limit değerleri ile karşılaştırılmıştır. 6 Şubat depremi sonrası depremden etkilenen yerleşim birimlerinin hava kalitesi parametrelerinde büyük ve anlamlı değişikliklerin olduğu tespit edilmiştir. Birçok istasyonda hava kirleticilerinin ve partiküler madde miktarlarının bir önceki yıla göre arttığı saptanmıştır. Artış izlenen bazı istasyonlarda DSÖ limitlerinin de aşıldığı izlenmiştir.
KW  - Depremler
KW  - Doğal Afetler
KW  - Hava Kalitesi
KW  - Hava Kirliliği
N2  - The aim of this study is to compare the air quality parameters in the five provinces most affected by the Kahramanmaraş earthquake on February 6, 2023, with the World Health Organization (WHO) limit values and the values from the same months in 2022 during the first three months following the earthquake. In this descriptive study, air quality data from 18 monitoring stations located in the five provinces most impacted by the earthquake (Kahramanmaraş, Hatay, Gaziantep, Adıyaman, and Malatya) were obtained from the website of the Ministry of Environment, Urbanization, and Climate Change (ÇŞİDB) for February, March, and April of both 2022 and 2023. The values of particulate matter 10 (PM10), PM2.5, SO2, NO, NO2, NOx, CO, and O3 were compared between the same months of the two years and with the WHO daily limit values. Significant and substantial changes were detected in the air quality parameters of the settlements affected by the earthquake after February 6. It was observed that the levels of air pollutants and particulate matter had increased in many stations compared to the previous year. At some stations where an increase was observed, the WHO limits were also exceeded.
CR  - Akdur, R., Çöl, M., Işık, A., İdil, A., Durmuşoğlu, M., & Tunçbilek, A. (1998). Halk sağlığı. Ankara. AÜTF Antıp AŞ Yayınları, 80-94.
CR  - Aydınlar, B., Güven, H., Kirksekiz, S. (2009). Hava kirliliği nedir, ölçüm ve hava kalite modelleme yöntemleri nelerdir. Hava Kirliliği ve Modellemesi Dergisi, 16(2),83-91.
CR  - Burhan, E., & Mukminin, U. (2020). A systematic review of respiratory infection due to air pollution during natural disasters. Medical Journal of Indonesia, 29(1), 11-8. https://doi.org/10.13181/mji.oa.204390
CR  - Douglas, A. N., Morgan, A. L., Irga, P. J., & Torpy, F. R. (2022). The need for multifaceted approaches when dealing with the differing impacts of natural disasters and anthropocentric events on air quality. Atmospheric Pollution Research, 13(11), 101570. https://doi.org/10.1016/j.apr.2022.101570
CR  - George D. SPSS for windows step by step: A simple study guide and reference. (2011). 17.0 update, 10/e: Pearson Education India.
CR  - Güler, Ç., Akın, L., Akın, A. T., Akşit, B., Akgün, S., Altıntaş, K. H., vd. (2015). Halk sağlığı temel bilgiler 3: Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara.
CR  - Gümrükçüoğlu, M., İleri, R., Sümer, B., & Seyfettinoğlu, M. (2000). The Environmental Impact Assessment After the August 17 earthquake in Adapazari. Sakarya University Journal of Science, 4(1-2), 1-6.
CR  - Gümüşel, Deniz. Deprem Bölgesinde Toz Kirliliği. (2023). 7. Uluslararası 24. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi.
CR  - Gotoh, T. 1995. Report of urban construction damage and civic life damage destroyed by right under type earthquake of the 6–7 degree on the seismic scale. (In Japanese.) J. Jpn. Soc. Safety Eng. 34:
183–185.
CR  - Hsu, S. C., Huang, Y. T., Huang, J. C., Tu, J. Y., Engling, G., Lin, C. Y., ... & Huang, C. H. (2010). Evaluating real-time air-quality data as earthquake indicator. Science of the total environment, 408(11), 2299-2304. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2010.02.023
CR  - Kilic, S. (2014). Etki büyüklüğü. Journal of Mood Disorders, 4(1), 44-6. https://doi.org/10.5455/jmood.20140228012836
CR  - Kunii, O., Kanagawa, S., Yajima, I., Hisamatsu, Y., Yamamura, S., Amagai, T., & Ismail, I. T. S. (2002). The 1997 haze disaster in Indonesia: its air quality and health effects. Archives of Environmental Health: An International Journal, 57(1), 16-22. https://doi.org/10.1080/00039890209602912
CR  - Landrigan, P. J., Fuller, R., Acosta, N. J., Adeyi, O., Arnold, R., Baldé, A. B., vd. & Zhong, M. (2018). The Lancet Commission on pollution and health. The lancet, 391(10119), 462-512.. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(17)32345-0
CR  - Mohammad Y, Bayram H, Kayalar O et al (2023) Earthquake disaster and respiratory health: lessons from Turkey and Syria in 2023. Eur Respir J 62:1–6. https:// doi. org/ 10. 1183/ 13993 003. 00534- 2023
CR  - Nance, E. (2021). Monitoring Air Pollution Variability during Disasters. Atmosphere, 12(4), 420.
CR  - Özel, S. (2020). Afetlerden Sonra Kirlilik ve İkincil Kirliliği Afet Olarak Değerlendirmek İçin Bir Tartışma. İleri Mühendislik Çalışmaları Ve Teknolojileri Dergisi, 1(1), 39-48.
CR  - URL 1, European Environment Agency (2023). Airquality in Europe 2022 report. https://www.eea.europa.eu/publications/air-quality-in-europe-2022 (Son Erişim Tarihi: 01.04.2024)
CR  - URL 2, Anadolu Ajansı, Gündem Asrın Felaketi, 20.11.2023’de https://www.aa.com.tr/tr/asrin-felaketi/kahramanmaras-merkezli-depremlerde-hayatini-kaybedenlerin-sayisi-50-bin-96-oldu/2850716#:~:text=Afet%20ve%20Acil%20Durum%20Y%C3%B6netimi,107%20bin%20204%20oldu%C4%9Funu%20bildirdi. adresinden erişildi.
CR  - URL 3, https://sim.csb.gov.tr/Content/MetaData/1-PM10.pdf (Son Erişim Tarihi: 06.12.2023)
CR  - URL 4, Depremlerden etkilenen Afşin-Elbistan B Termik Santrali yeniden üretime geçti (aa.com.tr), https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/depremlerden-etkilenen-afsin-elbistan-b-termik-santrali-yeniden-uretime-gecti/2893762 (Son Erişim Tarihi: 06.12.2023)
CR  - World Health Organization. (2000). Air quality guidelines for Europe: World Health Organization. Regional Office for Europe, Geneva.
CR  - World Health Organization. (2021). WHO global air quality guidelines. Particulate matter (PM2.5 and PM10), ozone, nitrogen dioxide, sulfur dioxide and carbon monoxide. Geneva.
CR  - Yay, Ozan Devrim. Deprem Bölgesinde Asbest Kirliliği - THHP-TTB Ortak Saha Çalışması Sonuçları. (2023). 7. Uluslararası 24. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi.
UR  - https://doi.org/10.35341/afet.1421763
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3668294
ER  -