TY - JOUR T1 - Sanatsal Eylem Olarak Vandalizm: İklim Aktivistleri AU - İlkak, Ahmet AU - Küpeli, Ali Ertuğrul PY - 2024 DA - March Y2 - 2024 DO - 10.47571/sanatyorum.1429984 JF - Sanat ve Yorum PB - Atatürk Üniversitesi WT - DergiPark SN - 2822-2865 SP - 34 EP - 42 IS - 43 LA - tr AB - İklim değişikliği ve çevre sorunlarına dikkat çekmek amacıyla günümüzde sanat eserlerine yapılan vandalca saldırılar dikkat ve tepki çekmektedir. Sanat tarihinin başyapıtlarını araç olarak kullanan bu saldırılar aynı zamanda eserlere kısmi de olsa kalıcı zarar vermektedir. Bu araştırma, iklim aktivist gruplarından yaptığı eylemlerle ön plana çıkan Just Stop Oil, Extinction Rebellion, Letzte Generation ve Ultima Generazione aktivist grupları ile sınırlandırılmıştır. Araştırma kapsamında yapılan aktivist eylemler Vandalizm kavramı etrafında incelenmiş ve değerlendirilmiştir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden literatür tarama yöntemi kullanılmıştır. Yapılan saldırıların bahsi geçen sanat eserlerine zarar verdiği tespit edilmiştir. Eylemcilerin sanat eserlerini, tepki gösterdikleri çevre sorunu ile kolay ilişkilendirilebilen eserleri seçerek eylemin anlamını ve anlatımını güçlendirdikleri görülmüştür. Konu ile alakalı Uluslararası Müzeler Konseyi (ICOM) dahil olmak üzere çeşitli çevrelerden ve sanat izleyicilerinden gelen tepkiler üzerine eylemlerin sayısı ciddi olarak azalmıştır. KW - Vandalizm KW - İklim aktivistleri KW - Just Stop Oil KW - İklim değişikliği KW - Çevre sorunları CR - Bilginer, O. (2018). Sanat Eseri ‘Üretmeye’ Son Vermek: Son Avangard Sitüasyonist Enternasyonel. Sanat Dergisi, (32), 6-16. CR - İba, Ş. M. (2020). Sanatsal Yaratım Sürecinin Sanatçı Psikolojisine Etkileri. Sanat Dergisi, (36), 217-226. doi:http://doi.org/10.47571/ataunigsfd.654391 CR - Levy Leboyer C. (1984). Vandalism, behaviour and motivations. Amsterdam: Elsevier Science Publishers B. V. CR - Özen, B. & Eken, G. (2017). Sokak Sanatının Gizli Sanatçısı, Banksy. Art-Sanat Dergisi , (8) , 499-519 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuarts/issue/47866/604488 CR - Görsel Kaynakça Art Damaged. (2012). Vandalised Guernica. [Fotoğraf]. Retrieved from CR - https://www.artdamagedbook.com/blog/pablo-picasso-guernica-spray-paint CR - Artlyst. (2022). Vandalised Girl With Pearl Earring. [Fotoğraf]. Retrieved from https://artlyst.com/news/girl-with-pearl-earring-vandalised-peter-schjeldahl-new-yorker-art-critic-dies-the-art-of-sanction-busting-british-businessman-arrested/ CR - Baldaccini C. (1978). Compression D’Automobile. [Heykel]. Retrieved from https://www.mutualart.com/Artwork/COMPRESSION-D-AUTOMOBILE/86DE1B62554436F0 CR - Bir B. (2022). Vandalised Charles Ray’s Horse and Rider. [Fotoğraf]. Retrieved from CR - https://www.aa.com.tr/en/europe/climate-activists-dump-paint-over-charles-ray-sculpture-in-paris/2742414 CR - Djinis E. (2022). Vandalised Peach Trees in Blossom. [Fotoğraf]. Retrieved from CR - https://www.smithsonianmag.com/smart-news/climate-protesters-glue-themselves-to-van-gogh-painting-in-london-museum-180980356/ CR - Extenction Rebellion Logo. (2023). [Grafik]. Retrieved from https://www.extinctionsymbol.info/ CR - Gonews. (2022). Vandalised Primavera. [Fotoğraf]. Retrieved from https://www.gonews.it/2022/07/22/protesta-pacifica-incollano-vetro-primavera-botticelli/ CR - International Council Of Museums [@icomofficiel]. (2022, November 11). “We wish for museums to be seen as allies in facing the common threat of climate change.” [Fotoğraf]. Instagram. CR - https://www.instagram.com/p/Ck0hnEcIYJS/?img_index=1 CR - Just Stop Oil Logo. (2023). [Grafik]. Retrieved from https://juststopoil.org/graphics/ CR - Just Stop Oil. (2022). Vandalised Hay Wain. [Fotoğraf]. Retrieved from CR - https://juststopoil.org/2022/07/04/young-supporters-of-just-stop-oil-glue-themselves-to-a-constable-at-the-national-gallery/ CR - Just Stop Oil. (2022). Vandalised Van Gogh’s Sunflowers. [Fotoğraf]. Retrieved from CR - https://juststopoil.org/2022/10/14/just-stop-oil-supporters-throw-soup-over-van-goghs-sunflowers-to-demand-no-new-oil-and-gas/ CR - Kühn T. (2022). Vandalised Monet’s Haystacks. [Fotoğraf]. Retrieved from https://taz.de/Letzte-Generation-bewirft-Monet-Bild/!5886956/ CR - Letzte Generation Logo. (2023). [Grafik]. Retrieved from https://letztegeneration.org/ CR - Palumbo J. (2022). Vandalised Monalisa. [Fotoğraf]. Retrieved from CR - https://edition.cnn.com/style/article/mona-lisa-louvre-cake-attack/index.html CR - Pullella P. (2022). Damaged Pieta. [Fotoğraf]. Retrieved from https://www.reuters.com/article/us-vatican-pieta-idUSBRE94K0KU20130521 CR - Rheinische Post. (2022). Vandalised Klimt’s Death and Life. [Fotoğraf]. Retrieved from https://rp-online.de/politik/deutschland/letzte-generation-wollen-aktion-ausweiten_aid-80128919 CR - Velazquez D. (1647). Rokeby Venus. [Resim]. Retrieved from https://discover.hubpages.com/art/The-Vandalism-of-Art-in-the-Name-of-Justice CR - İnternet Kaynakça Benzine V. (2022, October 31). Here Is Every Artwork Attacked by Climate Activists This Year, From the ‘Mona Lisa’ to ‘Girl With a Pearl Earring’. Artnet. https://news.artnet.com/art-world/here-is-every-artwork-attacked-by-climate-activists-this-year-from-the-mona-lisa-to-girl-with-a-pearl-earring-2200804 CR - Edwards R. (2022, October 22). Art attack: can vandalism be justified to save the planet? The Guardian. https://www.theguardian.com/environment/2022/oct/21/art-attack-can-vandalism-be-justified-to-save-the-planet CR - Frost R. (2022, July 9). Just Stop Oil: Climate activists explain why they are gluing themselves to art. Euronews. https://www.euronews.com/green/2022/07/09/just-stop-oil-climate-activists-explain-why-they-are-gluing-themselves-to-art CR - Greta Thunberg. (04.07.2023) In Wikipedia. https://tr.wikipedia.org/wiki/Greta_Thunberg CR - Gupta M. S. (2022, October 17). World’s most famous artworks that have been targeted by vandals. Lifestyle Asia. https://www.lifestyleasia.com/kl/culture/the-arts/artworks-that-were-vandalised/ CR - ICOM. (2022, November 11). Statement: Museums and Climate Activism. https://icom.museum/en/news/icom-statement-climate-activism/ CR - Jackson P. (2007, June) From Stockholm to Kyoto: A Brief History of Climate Change https://www.un.org/en/chronicle/article/stockholm-kyoto-brief-history-climate-change (Erişim Tarihi: 04.07.2023) CR - Kemp S. (2022, February 19). From Rembrandt to Marcel Duchamp: A short history of art vandalism. Far Out. https://faroutmagazine.co.uk/a-history-of-art-vandalism/ CR - Kestin O., Lock H. & Gralki P. (2020, June 5) 12 Important Moments in the History of Climate Action: In Photos. Global Citizen https://www.globalcitizen.org/en/content/important-moments-climate-history-in-photos/ CR - Meyer R. (2022, October 22). The Climate Art Vandals Are Embarrassing. The Atlantic. CR - https://www.theatlantic.com/science/archive/2022/10/vermeer-glue-soup-climate-protest-outrage/671904/ CR - Soos O. (2022, November 15). Aktivist schleudert Öl auf Klimt-Werk. Tagesschau. CR - https://www.tagesschau.de/ausland/europa/klimaaktivisten-wien-klimt-letzte-generation-101.html CR - Türk Dil Kurumu. Vandal. Güncel Türkçe Sözlük. Retrieved July 6, 2023, from https://sozluk.gov.tr/ UR - https://doi.org/10.47571/sanatyorum.1429984 L1 - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3700094 ER -