TY  - JOUR
T1  - Dijital Okuryazarlık ile İlgili Tezlerin Sistematik Derlemesi
TT  - Systematic Review of Theses on Digital Literacy
AU  - Duman, Serap Nur
AU  - Gür, Zeynep Beyza
PY  - 2024
DA  - April
Y2  - 2024
DO  - 10.32960/uead.1434912
JF  - Ulusal Eğitim Akademisi Dergisi
JO  - UEAD
PB  - Öznur ATAŞ AKDEMİR
WT  - DergiPark
SN  - 2636-7866
SP  - 126
EP  - 137
VL  - 8
IS  - 1
LA  - tr
AB  - Dijital okuryazarlık, dijital dünyada anlama, araştırma, sorgulama, iletişim kurma, öğrenme gibi temel faaliyetlerimizi sürdürebilmek için kazanmamız gereken yeterliklerden biridir. Aynı zamanda teknolojiyi ve teknoloji tabanlı araç gereç ve donanımları aktif kullanabilmek için dijital okuryazarlık becerilerine sahip olmak önemlidir. Bu kapsamda yapılan bu araştırmanın amacı ‘Dijital Okuryazarlık’ kavramını içeren araştırmaların sistematik derlemesini gerçekleştirmektir. Sistematik derleme kurallarına uygun olarak belirlenen ölçütlere göre toplam 113 yüksek lisans ve doktora tezi incelenmiştir. Bu tezler düzeylerine (yüksek lisans / doktora), yazarlarının cinsiyetine, üniversitelerine, enstitülerine, anabilim dallarına, araştırma yöntemlerine, veri toplama araçlarına ve örneklemlerine göre incelenmiş bununla beraber çıkarımlara ulaşılmıştır. İncelenen tezlerinin çoğunun eğitim bilimleri alanında öğretmenlerin (%33.91) ve öğretmen adaylarının (%20.86) dijital okuryazarlık düzeylerini ölçmeye yönelik olduğu görülmüştür. Yıllara göre bakıldığında 2020 yılından itibaren önemli bir artış olduğu görülmüştür. Tezlerin büyük bir çoğunluğunun nicel çalışmalar (%71.68) olduğu fark edilmiştir. Bu nicel çalışmalarda genellikle veri toplama aracı olarak dijital okuryazarlık ölçekleri kullanılmıştır. Buna ek olarak karma yöntem kullanan tezlerde görüşme formları da en çok tercih edilen veri toplama araçlarındandır. Tezlerin düzeylerine bakıldığında büyük bir çoğunluğunun yüksek lisans tezi (%92.03) olduğu görülmüştür. Üniversitelere göre yayınlanan tezler dengeli bir dağılım sergilemiştir. Bunun sonucu olarak, sistematik derlemeye göre yapılandırılan bu çalışma ‘Dijital okuryazarlık’ kavramı ile ilgili yapılacak yeni çalışmaların yöntemine, veri toplama aracına ve örneklemine karar vermede katkıda bulunmayı amaçlamaktadır.
KW  - Dijital okuryazarlık
KW  - Sistematik derleme
KW  - Eğitim Bilimleri
N2  - Digital literacy is one of the competencies we need to acquire in order to continue our basic activities such as understanding, researching, questioning, communicating and learning in the digital world. At the same time, it is important to have digital literacy skills in order to actively use technology and technology-based tools and equipment. In this context, the aim of this research is to carry out a systematic compilation of research involving the concept of 'Digital Literacy'. A total of 113 master's and doctoral theses were examined according to the criteria determined in accordance with the systematic review rules. These theses were examined according to their level (master's / doctorate), gender of their authors, universities, institutes, departments, research methods, data collection tools and samples, and conclusions were reached. It was observed that most of the theses examined were aimed at measuring the digital literacy levels of teachers (%33.91) and teacher candidates (%20.86) in the field of educational sciences. When looked at by year, it has been seen that there has been a significant increase since 2020. It has been noticed that the majority of theses are quantitative studies (%71.68). In these quantitative studies, digital literacy scales were generally used as data collection tools. In addition, interview forms are among the most preferred data collection tools in theses that use mixed methods. When we look at the levels of theses, it is seen that the majority of them are master's theses (%92.03). Theses published according to universities showed a balanced distribution. As a result, this study, structured according to a systematic review, aims to contribute to deciding on the method, data collection tool and sample of new studies on the concept of 'Digital literacy'.
CR  - Alkan, V. (2017). Bir sistematik derleme çalışması: ‘Öğretmenlik uygulaması’. YILDIZ Journal of Educational Research, 2 (1), 1-23.
CR  - Bayrakcı, S. (2022). Dijital okuryazarlık kavramlar, Modeller ve Ölçüm. 1. Baskı. Çizgi Kitabevi.
CR  - Corbel, C., & Gruba, P. (2004). Teaching computer literacy. National Centre for English Language Teaching and Research.
CR  - Gilster, P. (1997). Digital Literacy. Wiley Computer Pub.
CR  - Günüç, S., Odabaşı, H. F., & Kuzu, A. (2013). 21. yüzyıl öğrenci özelliklerinin öğretmen adayları tarafından tanımlanması: bir twitter uygulaması. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9(4), 436-455.
CR  - Hague, C., &Payton, S. (2010). Digital literacy across the curriculum. London, UK: Futurelab.
CR  - İşliyen Şimşek, F., & İşliyen, M. (2022). Dijital Medya Okuryazarlığını Çizgi Filmler Üzerinden Okumak: Trt Çocuk Dijital Tayfa Örneği. E. Şentürk Kara ve N. S. Çetin (Ed.), Dijital Medya Okuryazarlığı (1. Baskı 209-247) içinde. Nobel.
CR  - Karacam, Z. (2013). Sistematik derleme metodolojisi: Sistematik derleme hazırlamak için bir rehber. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(1), 26-33.
CR  - Korkmaz, D. (2022). Postmodern Çağda Z Kuşağının Dijital Okuryazarlık Sorunu. 1. Baskı. Nobel Bilimsel Yayınevi.
CR  - Mesleki Yeterlilik Kurumu. (2015). Türkiye Yeterlilikler Çerçevesine Dair Tebliğ (2015/1.).
CR  - Milli Eğitim Bakanlığı. (2019). Türkçe Öğretim Programı. Ankara.
CR  - Ocak, G., & Karakuş, G. (2019). Öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık öz-yeterlilik becerilerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 129-147.
CR  - Prensky, M. (2001). Digital natives digital immigrants. On the Horizon, MCB University Pres, 9(5), 1-6.
CR  - Reisoğlu, İ., & Çebi, A. (2022). Dijital Yeterlik ve Kuramsal Çerçeveler. A. Çebi (Ed.), Dijital Yeterlik: Djital Çağda Dönüşüm Yolculuğu (4. Baskı, 1-18) içinde. Pegem Akademi.
CR  - Trilling, B., & Fadel, C. (2009). 21st century skills: Learning for life in our times. Jossey-Bass.
CR  - Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.
CR  - Yılmaz, K. (2021). Sosyal bilimlerde ve eğitim bilimlerinde sistematik derleme, meta değerlendirme ve bibliyometrik analizler. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(2), 1457-1490. https://doi.org/10.33206/mjss.791537
UR  - https://doi.org/10.32960/uead.1434912
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3719991
ER  -