TY - JOUR T1 - ALEVİ BEKTAŞİ İNANÇ SİSTEMİNİ BESLEYEN KAYNAK TT - The Source That Feeds the Alevi-Bektashi Belief System AU - Aytaş, Gıyasettin PY - 2024 DA - June Y2 - 2024 DO - 10.60163/tkhcbva.1435482 JF - Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi JO - TKHBVD PB - Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi WT - DergiPark SN - 1306-8253 SP - 1 EP - 14 IS - 110 LA - tr AB - Alevi Bektaşi inanç sisteminin birbirine bağlı ve birbiriyle ilişkili birçok kavramıbulunmaktadır. Bu kavramların alt yapısı araştırıldığında inancın ser çeşmesi olarak kabuledilen Hacı Bektaş Veli’nin ortaya koyduğu temel prensiplerin önemli bir yere sahip olduğugörülmektedir. Hacı Bektaş Veli’nin hayatı ile ilgili genel verilerden yola çıkıldığında, onun birsistematiğin ana unsurlarını kendi hayatı ile birlikte nasıl şekillendiği görülecektir. Horasan’danyola çıkılarak Anadolu coğrafyasına kadar sürüp gelen hayat çizgisinde elde bulunan veriler,birbiriyle uyumlu ve tutarlı olmasa bile, onun söyledikleri ve yazdıkları derin bir inanç vefelsefenin kaynağı olduğu gerçeğini ortaya koymaktadır. İnancın ana kaynaklarından biri olanhoşgörü, bilinenin ve kabul edilenin ötesinde özel ve özellikli bir yapı ortaya koyar. Öz ve detayarasındaki ilişkinin önemini anlamayan, Hak kapısında olabilmek için vaz geçmesi gerekenleribilmeyenlerin geçici heveslerine işaret edilerek aslolanın birlik, irilik ve dirilik olduğu ifadeedilir. Bu birliğe de eline, beline ve diline sahip çıkılarak ulaşılacağı dile getirilerek inanca aittemel prensipler ve dayanaklar ele alınır. Ayrılıklar insanın kabulleridir. Bu kabullerden insanınkurtulmadığı takdirde hüsranı yaşaması muhakkaktır. Dünya büyük bir yıkım ve kargaşayasürüklenirken, kendisi için ne istiyorsa, kardeşi için de aynı şeyi isteyen bir anlayış ve düşünceyidünyaya hâkim kılmak bu inancı doğru anlaşılması ile birlikte mümkün olacaktır. Alevi Bektaşiinanç sisteminin dayandığı temel kaynakla ve bu kaynakları besleyen kaynak ana hatlarıyla elealınarak bir düşünme zemini oluşturulması hedeflenmiştir. KW - Hacı Bektaş Veli KW - Alevilik KW - Bektaşilik KW - Yol. KW - Cem. KW - Hoşgörü. N2 - The Alevi Bektashi belief system has many interconnected and interrelated concepts. Whenthe infrastructure of these concepts is investigated, it is seen that the basic principles put forwardby Hacı Bektaş Veli, who is considered the fountain of faith, have an important place. Based onthe general data about Hacı Bektaş Veli’s life, it will be seen how he shaped the main elements ofa systematic together with his own life. The data available on his line of life, which starts fromKhorasan and extends to Anatolian geography, reveals the fact that what he said and wrote is thesource of a deep belief and philosophy, even if they are not compatible and consistent with eachother. Tolerance, one of the main sources of belief, reveals a special and distinctive structurebeyond what is known and accepted. It is emphasized that the temporary desires of those whodo not comprehend the significance of the relationship between essence and detail and areunaware of the sacrifices they must make to be close to God are insignificant. Instead, unity,size, and vitality are considered important. The basic principles and foundations of faith arediscussed, stating that this unity can be achieved by protecting one’s hands, waist, and tongue. Differences are human acceptance. If a person does not get rid of these assumptions, he willcertainly experience disappointment. While the world is being dragged into great destructionand chaos, it will be possible to dominate the world with an understanding and thought thatwants the same thing for its brother as it does for itself, with the correct understanding of thisbelief. It aims to create a basis for thinking by discussing the basic sources on which the AleviBektashi belief system is based and the source that feeds these sources. CR - Alkış, A. (2021). Tasavvufta Tahta Kılıç Sembolizmi̇. Van İlahiyat Dergisi, 9 (15), s. 99-126. Aydın, Mehmet (1997). ‘Türklerin Dini Tarihi Üzerinde Bir Değerlendirme’, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı 4, Konya, ss.1-9. CR - Aytaş, G. (2010). Hacı Bektaş Velî ve Thomas More’de Hümanizm. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, (55), Ankara. CR - Aytaş, G. (2020). Alevi-Bektaşi Dünyası İnceleme ve Değerlendirmeler. Ankara: Akçağ Yayınları. CR - Aytaş, Gıyasettin (2009). ‘Hacı Bektaş Velî’ nin 800. Doğum Yıldönümü Anısına Saygıyla’, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, S. 50, s. 25, Ankara. CR - Aytaş, Gıyasettin (2014). ‘Hacı Bektaş Veli ve Düşünce Sistemi’. Türk Dünyası Bilgeler Zirvesi: Gönül Sultanları Buluşması. 26-28 Mayıs 2014. 2013 Türk Dünyası Kültür Başkenti Ajansı (TDKB). Eskişehir CR - Barkan, Ömer Lütfi (2020). İstilâ Devirlerinin Kolonizatör Türk Dervişleri, Haz.: Yahya Kemal Taştan, Ötüken Neşriyet, İstanbul. CR - Eröz, Mehmet (1990). Türkiye’de Alevilik-Bektaşilik, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara. Erseven, İ. C. (2019). Pir Sultan Abdal, Dönemi ve O’nu Yaratan Koşullar. Journal of Alevism- Bektashism Studies, (19), s. 351-372. CR - Kafesoğlu, İbrahim (1980). Eski Türk Dini, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara. Kur’ân-ı Kerîm ve Açıklamalı Meâli. (2005). Türkiye Diyanet Vakfı. CR - Melikoff, İrene (2022). Hacı Bektaş- Efsaneden Gerçeğe- Türk Halk Tasavvufunun Doğuşu ve Evrimi, Çev.: Onur Bülbül, Monografi Yayınları Noyan, Bedri (1987). Alevilik Bektaşilik Nedir?, 2.Baskı, Ankara. CR - Şahin, F. (2019). Hacı Bektaş Veli felsefesine eğitsel bir bakış. Yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi, Ulutürk, M. (2012). Osmanlı Devleti’nin inşasında Horasan erenleri. Tefekkür Dergisi, 57, s. 1-4. UR - https://doi.org/10.60163/tkhcbva.1435482 L1 - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3722312 ER -