@article{article_1437136, title={Çevresel Kirleticiler-Endokrin Bozucular: Epigenetik Bakış Açısıyla Sağlık ve Beslenmeye Etkileri}, journal={İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi}, volume={10}, pages={297–304}, year={2025}, DOI={10.61399/ikcusbfd.1437136}, author={Bekerecioğlu, Sena and Beyhan, Yasemin}, keywords={endokrin bozucu, epigenetik, beslenme, sağlık, çevresel kirleticiler}, abstract={Çevresel kirleticiler olarak da bilinen endokrin bozucu kimyasalların epigenetik mekanizmalar üzerinden sağlığı olumsuz etkilediği belirtilmektedir. Endokrin bozucu kimyasallar farklı şekillerde sınıflandırılmakta olup kozmetik, endüstri ve tarımda yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu maddelere içme sularından, topraktan ve solunan havadan bulaş olabilmektedir. Endokrin bozucu kimyasallar doğrudan veya dolaylı olarak epigenetik değişikliklere neden olur. DNA düzeyindeki modifikasyonlar, kromatin düzeyindeki modifikasyonlar ve posttranskripsiyonel epigenetik mekanizmalar arasında yer alır. Çevresel kirleticilerle beslenme etkileşimi iki yönlü olmaktadır. Yetersiz beslenme ve çevresel kirleticilerin neden olduğu epigenetik değişiklikler benzerdir. Yüksek enerji yoğunluğu ve düşük besin öğesi profiline sahip besinlerin çevresel kirletici maruziyetini şiddetlendirebileceği ve genel beslenme durumunu etkileyebileceği belirtilmektedir. Polifenoller ve antiinflamatuar yağ asitleri gibi biyoaktif besin bileşenlerini içeren besinlerden zengin bir diyet ise, kirletici maruziyetinin inflamatuar ve oksidatif özelliklerini azaltma kapasitesine sahiptir. Bu geleneksel derlemede, çevresel kirletici olarak da bilinen endokrin bozucu kimyasal maddelerin farklı epigenetik mekanizmalar aracılığı ile insan sağlığı ve beslenmesi üzerine etkilerinden bahsedilmiştir.}, number={2}, publisher={İzmir Katip Çelebi Üniversitesi}