@article{article_1439004, title={16. Yüzyıldan Bilinmeyen Bir Arapça-Türkçe Manzum Sözlük: Elfiyye}, journal={Osmanlı Mirası Araştırmaları Dergisi}, volume={11}, pages={351–373}, year={2024}, DOI={10.17822/omad.1439004}, author={Kaplan, Yunus}, keywords={Klasik Türk edebiyatı, 16. yüzyıl, manzum sözlük, Tâlib, Elfiyye}, abstract={Sözlükler, Osmanlı edebî geleneğinde yabancı dil öğretimini kolaylaştırmak amacıyla kaleme alınan eserlerdir. Özellikle bu edebî geleneğin ifade kudretinin teşekkülü ve tekâmülünde önemli etkisi olan Arap ve Fars dillerinin öğretiminin asli bir ihtiyaca dönüşmesi sonucu zaman içinde artan bir ivmeyle birçok sözlük kaleme alınmıştır. Kahir ekseriyeti mensur olan bu eserler içinde kelimelerin daha kolay öğrenilmesine yardımcı olarak hafızada daha kalıcı hâle gelmesini sağlayan manzum sözlüklerin ayrı bir yeri vardır. Anadolu’da ilk örnekleri 13. yüzyıldan itibaren Arapça-Farsça olarak görülen manzum sözlükler -Osmanlı tebaasındaki farklı toplulukların dilleri için yazılmış olanları da olmakla birlikte- daha çok Arapça-Türkçe, Farsça-Türkçe veya Arapça-Farsça-Türkçe şeklinde yazılmıştır. Bu minvalde Arapça-Türkçe şeklinde tanzim edilen manzum sözlüklerden biri de hayatı hakkında biyografik kaynaklarda herhangi bir bilgiye tesadüf edilemeyen Tâlib mahlaslı bir şaire ait olan Elfiyye’dir. 1000/1591-92 yılında Peçuy’da telif edilen eser, 108 beyitlik mesnevi şekline sahip bir mukaddime ve huruf-ı heca tertibinde beyit sayısı 5 ile 29 arasında farklılık gösteren 47 kıtalık sözlük bölümünden müteşekkildir. Toplam beyit sayısı 718 olan eserde, 2650 civarında Arapça kelime veya ibarenin Türkçe karşılığına yer verilmiştir. Bu çalışmada şimdilik bilinen tek yazma nüshası Süleymaniye Kütüphanesinde Hacı Ali Saib Koleksiyonu 25 numarada kayıtlı olan Elfiyye’nin şekil ve muhteva özellikleri üzerinde durularak eserden seçilen bazı kıtaların çeviri yazılı metnine yer verilmiştir.}, number={30}, publisher={Abidin Temizer}