@article{article_1444074, title={Ortaöğretime Geçiş Merkezi Sınavları Fen Sorularının Görsel İçerik ve Grafik Okuryazarlık Düzeylerine Göre İncelenmesi}, journal={Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi}, volume={25}, pages={1303–1332}, year={2025}, DOI={10.17240/aibuefd.2025..-1444074}, author={Şahin, Barış and Bursal, Murat}, keywords={Ortaöğretime geçiş merkezi sınavlar, Görsel içerik, Grafik türleri, Grafik okuryazarlık, Fen soruları}, abstract={Bu çalışmanın amacı, 1998-2021 yıllarında Türkiye’de 8. sınıflar düzeyinde uygulanan Ortaöğretime Geçiş Merkezi Sınavları (OGMS) fen sorularının görsel içerik analizlerini gerçekleştirerek, bu sorularda kullanılan grafik türlerinin ve grafik okuryazarlık düzeylerinin değişimini incelemektir. Çalışmada, nitel araştırma yaklaşımı çerçevesinde doküman analizi ve nicel araştırma yaklaşımı çerçevesinde frekans analizi yöntemleriyle incelenen toplam 615 OGMS fen sorusunun, görsel içerik açısından, %70,8’inde tekli görsel gösterimlerin kullanıldığı tespit edilmiştir. İncelenen sorularda en sık kullanılan gösterim türünün çizim olduğu, bunu sırasıyla grafik, tablo ve diyagramların takip ettiği; denklem, fotoğraf ve harita gösterimlerinin ise fen sorularının %1’inden azında kullanıldığı belirlenmiştir. Farklı OGMS türleri karşılaştırmalarında; OKS, SBS, TEOG ve LGS’de salt metin, tekli görsel ve çoklu görsel içeren fen sorularının benzer oranlarda kullanıldığı saptanmıştır. Sayfa başına soru sayısı en fazla OKS’de, en az LGS’de görülmüştür. OGMS sınavlarında kullanılan toplam 79 grafik sorunun %77’sinde çizgi grafiğinin kullanıldığı, daire grafiğinin ise toplamda bir soruda kullanıldığı görülmüştür. Grafik okuryazarlığı düzeyleri açısından tüm sınav türlerinde “verilerin arasını okuma” düzeyindeki grafik sorularının daha fazla oranda (%68) tercih edildiği, “verilerin ötesini okuma” düzeyinin ise grafik sorularının ancak %10’unda ve sadece çizgi grafiği içeren sorularda kullanıldığı belirlenmiştir. Çalışma bulguları ışığında, OGMS fen sorularında farklı türlerdeki çoklu görsellerin kullanımının tercih edilmesi, kullanılan grafik türlerinin çeşitlendirilmesi ve beceri temelli yeni nesil fen sorularının doğasına uyumlu olarak “verilerin ötesini okuma” düzeyindeki grafik sorularının artırılması önerilmiştir.}, number={2}, publisher={Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi}