TY - JOUR T1 - DOĞU VE BATI KÜLTÜREL GELİŞİMİNİN ÖZELLİKLERİ TT - ŞƏRQ VƏ QƏRBİN MƏDƏNİ İNKİŞAF XÜSUSİYYƏTLƏRİ AU - Memmedova, Aynura PY - 2024 DA - June Y2 - 2024 DO - 10.55774/mikad.1445538 JF - Milli Kültür Araştırmaları Dergisi JO - MİKAD PB - Bülent KARA WT - DergiPark SN - 2587-1331 SP - 22 EP - 46 VL - 8 IS - 1 LA - tr AB - Batı ve Doğu düşünce tarzları, benzerlikleri ve farklılıkları, gelişim kalıpları, kültürü ve şiiri kendilerine has özellikleri ve gelişim dinamikleri nedeniyle birbirlerinden farklılık göstermektedir. Batı ile Doğu arasında yeterince benzerlik ve farklılık vardı. Sunulan makalenin temel amacı, 20. yüzyılın 30'lu yıllarından itibaren Doğu ile Batı arasında var olan farklı ve benzer noktaları tespit etme yönünü incelemek, Batı ve Doğu kültürlerini Doğu ve Batı kültürünün iki farklı ve önemli parçası olarak göstermektir. Benzer yönler antik çağ, Yunan biliminin yeniden canlanması, kültür ve toplumun sosyo-ekonomik gelişimi ile tanımlanmaktadır. Doğu ile Batı arasındaki benzerlikleri ve farklılıkları görebilmek için öncelikle Doğu ile Batı'nın tarihsel süreçlerinin niteliğini netleştirmek gerekir. Bu konunun en alakalı faktörlerinden biri Batı ile Doğu arasında paralellikler kurmak, aynı zamanda ayrı bir düşünce biçiminin kalkınma yasalarını takip etmek ve bu gelişimin bölgelere ilişkin özelliklerini incelemektir. En önemli konular arasında aşağıdaki hususlara bakmak gerekir: -Doğu ve Batı düşüncesine göre ortak özellikleri ve bunların ortaya çıkış nedenlerini yorumlayabilmek- Doğu ve Batı düşünce tarzları arasındaki benzerlik ve farklılıkların incelenmesi:- Doğulu ve Batılı düşünürlerin düşünce biçimlerinin ve edebi-sanatsal ilişkilerinin birliği KW - Batı KW - Doğu KW - düşünce KW - kültür KW - edebi-sanatsal KW - benzer KW - düşünür N2 - Qərb və Şərq düşüncə tərzi, oxşar və fərqli cəhətləri, inkişaf qanunauyğunluqları, mədəniyyəti və poeziyası özünəməxsus xüsusiyyətlərinə və inkişaf dinamikasına görə biri-birindən fərqlənirlər. Qərb və Şərq arasında oxşar və fərqli cəhətlər kifayət qədərdi. Təqdim olunan məqalənin əsas məqsədi XX əsrin 30-cu illərindən başlayaraq Şərq və Qərb arasında mövcud olan fərqli və oxşar məqamların müəyyənləşdirilməsi istiqamətini araşdıraraq Qərb və Şərq mədəniyyətlərini dünya mədəniyyətinin iki müxtəlif və vacib hissələri kimi bir vəhdət şəkilində göstərməkdir. Oxşar cəhətlər antik dövrlə, yunan elminin dircəlişi, mədəniyyətin, cəmiyyətin sosial-iqtisadi inkişafi ilə müəyyənləşdirilir. Şərq və Qərb arasındakı oxşar və fərqli cəhətləri görmək üçün ən əvvəl Şərq və Qərbin tarixi proseslərinin mahiyyətini aydınlaşdırmaq lazımdır. Bu mövzunun ən aktual amillərindən biri də Qərb və Şərq arasında paralellər aparmaqla yanaşı ayrıca bir təffəkkür formasının inkişaf qanunauyğunluqlarını izləmək və bu inkişafin regionlara müvafiq xüsüsiyyətlərini araşdırmaqdır. Ən mühüm məsələlərdən isə əsasən aşağıdakı bu cəhətlərə nəzər salmaq lazımdır:- Şərq və Qərb düşüncəsinə müvafiq olaraq ortaq cəhətlərin və onların yaranma səbəblərinin şərhini vermək -Şərq və Qərb düşüncə tərzlərinin oxşar və fərqli cəhətlərinin araşdırılması: -Şərq və Qərb mütəfəkkirlərinin düşüncə tərzləri və ədəbi bədii əlaqələrinin vəhdəti CR - S.Xəlilov. Şərq və Qərb umumbəşəri ideala doğru. Fəlsəfi etüdlər. Bakı. Azərbaycan Universiteti. 2004 . 620 səh. CR - M.Fətəli Axundov. Şərq və Qərbin vəhdəti problemi. http//genderi.org>6-m-f-axundov. CR - C. Cabbarlı. Şərq və Qərb. Millilik və Müasirlik.6-7 səh CR - A.İmanquliyeva. Gübran Xəlil Gübran. Bakı. Elm. 2002. 120 səh. CR - K.Bünyadzadə. Şərq və Qərb. İlahi vəhdətdən keçən özünüdərk. Bakı. 2006. 242 səh. CR - S. Xəlilov. Şərq ruhunun Qərb həyatı. Bakı. 2002. 380 səh. CR - Ə. Əliyev. Qərb və Şərq mədəniyyətləri sistemində xristian və islam münasibətləri .Respublika qəzeti. 2020. 26 yanvar №16. səh.3 CR - Seyyid Muctəba Muşəvi lari. İslam və Qərb mədəniyyəti. Bakı. 2004 CR - Səlahəddin Xəlilov. Şərq zehniyyəti: mənəviyyatın prioritetliyi. Bakı,”Zərdabi LTD” MMC, 2016. 512 səh. CR - İ.V.Höte.”Şərq-Qərb divanı” Bakı,2019. 208 səh. CR - K.Q.Yunq. Şərq təfəkkürü ilə Qərb təfəkkürünün fərqi CR - A. Düma. Qafqaz səfəri. Qanun nəşriyyatı.Bakı, 2014,192 səh. Fransız və ingilis dilindən tərcümə. Q. Paşayev, H. Abbasov. A. Şükürov. Şərq fəlsəfəsi və filosovları. Bakı 2005, 668 səh. UR - https://doi.org/10.55774/mikad.1445538 L1 - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3765363 ER -