@article{article_1447551, title={II. Abdülhamid Dönemi İdadi Mektepleri: Diyarbakır İdadisi’nin Dönemsel ve Yerel Mimari Özellikleri}, journal={Art-Sanat}, pages={436–460}, year={2025}, DOI={10.26650/artsanat.2025.24.0005}, author={Ergün, Şule}, keywords={İdadi mektebi, II. Abdülhamid Dönemi, Eğitim Yapıları, Mimari Miras, Koruma, Diyarbakır}, abstract={Osmanlı hâkimiyeti içerisinde, Mezopotamya’nın kuzeyinde kültürel çeşitliliğiyle stratejik bir noktada konumlanan Diyarbakır, 19. yüzyılda gerçekleşen imar hareketleriyle önemini korumuş bir kenttir. Bu dönem imar edilen yapılardan biri, maarif perver II. Abdülhamid’in eğitim politikaları kapsamında 1892’de inşa edilen Diyarbakır İdadisidir. Yığma, bodrum kat üzerine iki katlı olarak inşa edilen mektep, 20. yüzyılın ilk yarısında büyük bir bahçe içerisinde çeşitli ek yapılarla birlikte yer almıştır. Yapı, yemekhane, yatakhane, banyo gibi birimleri ve 150 öğrenci kapasitesiyle dönemine göre modern eğitim yapısıdır. Bu çalışmada, Diyarbakır İdadisinin 1933 yılına tarihlenen Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivinden ve çeşitli kaynaklardan elde edilen fotoğraf, plan, kroki gibi belgeler öncülüğünde, okulun inşa süreci, mimarisi ve süslemeleri tanımlanmıştır. Yapı, aynı dönem farklı vilayetlerde inşa edilmiş idadi mektepleri ve kent içerisinde aynı dönem inşa edilmiş farklı derecelerdeki (rüştiye, iptidai, sanayi mektebi) eğitim yapıları ile karşılaştırılmıştır. Osmanlı Geç Dönem kamu yapıları mimarisinde sıklıkla karşılaşılan neoklasik ve millî mimari üslup ilkelerine göre inşa edildiği tespit edilen yapı, II. Abdülhamid dönemi idadi mektepleriyle benzer bir mimariye sahiptir. Yapı, süsleme ve yapı malzemesi yönünden ise yerel mimari nitelikler içermektedir.}, number={24}, publisher={İstanbul Üniversitesi}