@article{article_1456855, title={Hz. Peygamber’in Yeme-İçmeye Dair Sünnetindeki Kültürel Ögeler}, journal={Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi}, pages={222–263}, year={2024}, author={Gültekin, Hediye}, keywords={Kültür, Sünnet, Beslenme, Örf, Yeme-İçme Davranışları.}, abstract={İslam Dini insanın sadece inançlarını ve ibadet hayatını düzenlemez. Gerek Kur’an’la gerekse Hz. Peygamber’in sünnetiyle onun sosyal hayatı ile ilgili de bazı düzenlemeler yapar. İnsan için olmazsa olmaz bir yaşam faaliyeti olan beslenme/yeme-içme de vahye dayalı ilâhî öğretinin mahiyeti ve hedefi konusunda kurallar koyduğu bir alandır. Bu konuda Kur’an’da çizilen genel çerçeve, Hz. Peygamber’in sünnetinde de detaylandırılmıştır. Bu makalenin amacı Hz. Peygamber’in yeme-içme adabı ile ilgili uygulamalarını tekrar gözden geçirmektir. Günümüzün gelişen ve değişen şartlarının sebep olduğu değişiklikler, Hz. Peygamber’in kendi dönemindeki bazı alışkanlık ve uygulamalarını, tavsiyelerini, tercihlerini yeniden ele almayı zorunlu kılmaktadır. Yemek yemek biyokimyasal ve zorunlu bir olaydır ancak bu yemeklerin nitelikleri kültürle ilişkilidir. Beslenme faaliyetinin içinde toplumun kültürel kodları da mutlaka vardır. Yiyeceklerin hazırlanma süreci, kültürün ögeleri olan geleneklerle, inançlarla bağlantılıdır. Her toplumun her iklimin her coğrafyanın farklı bir yeme-içme kültürü vardır. Hz. Peygamber’in peygamber oluncaya kadar, içinde yaşadığı toplumda yeme-içme alışkanlıkları ile ilgili bilgiler de dahil bazı bilgiler edinmiş olması olağandır. Peygamber olduktan sonra, toplumda önceden bilinen yiyecek-içecek maddelerinin ve yeme-içme kültürüne dair uygulamaların bir kısmını haram kılmış ve kaldırmış, haram olmayan bazı uygulamaları devam ettirmiş, bazılarını da yeniden düzenlemiştir. Hadis kitaplarının yeme-içmeyle ilgili bölümleri incelendiğinde, Hz. Peygamber’in hangi davranışının yerel unsurlar içerdiği, hangisinin evrensel ve zaman-sınırsız olduğunu anlamak güç görünmektedir. Oysa Hz. Peygamber’in davranışlarının yerel kültür etkisi ile yapılanlarını tefrik etmek ve bu konuda daha evrensel ilkeler belirlemek, günümüzde sünnete uymak isteyenler için bir kolaylık oluşturacaktır. İslam dininde yeme-içme ile ilgili konulan kuralların bazıları Kur’an ile bazıları da Hz. Peygamber’in sünneti ile belirlenmiş ve fıkıh kitaplarına girmiştir. Bu kurallar konu ile ilgili haramları ve helalleri belirler. Hz. Peygamber’in örnekliğini konu edinen kitaplarda ise daha çok onun konu ile ilgili kişisel uygulamalarına değinilmiştir. Bu uygulamaların bir kısmı mendub hükmü ile tavsiye edilmiş ve uyulması gerekli sünnetten sayılmıştır. Bir kısmı ise yaşadığı toplumun kültürel ögelerine dayalıdır ve illeti çerçevesinde yeni uygulamalara fırsat vermektedir. Hz. Peygamber’in bazı iyileştirme ve dönüştürme gayesini, sağlığı ve sosyal ilişkileri koruma gayretini ve nezaketi, edebi, medeniliği yerleştirme çabasını görmek gerekmektedir. Bu uygulamaların günümüze uyarlanması bir ihtiyaçtır. Makalede Hz. Peygamber’in yeme-içme esnasında tercih ettiği ve uyguladığı davranışlar belirlenecektir. Bu davranışların içinde onun yetiştiği kültüre ait olan alışkanlıkları ve uyulmasını tavsiye ettiği uygulamaları netleştirilecektir. Böylece günümüzde sünnete uygun bir beslenme alışkanlığının geliştirilmesi mümkün olacaktır. Makalenin sonunda bu amaçla, sünnete uygun güncel bir sofra adabı belirlenmeye çalışılmıştır.}, number={52}, publisher={Süleyman Demirel Üniversitesi}