TY  - JOUR
T1  - Bireylerin Sağlık Hizmet Taleplerini Erteleme Davranışları Üzerine Bir Araştırma
TT  - A Study on Individuals' Behavior of Postponing Health Service Demands
AU  - Yeşiltaş, Aysun
AU  - Soyuğurlu, Nihal
PY  - 2024
DA  - September
Y2  - 2024
DO  - 10.53493/avrasyasbd.1457717
JF  - Avrasya Sağlık Bilimleri Dergisi
JO  - AvrasyaSBD
PB  - Çankırı Karatekin Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2651-3501
SP  - 198
EP  - 208
VL  - 7
IS  - 3
LA  - tr
AB  - Amaç: Bu çalışma ile bireylerin sağlık hizmet taleplerini erteleme davranışlarını etkileyen faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı nitelikteki çalışmanın evreninin Konya’da yaşayan 18 yaş üstü bireyler oluşturmaktadır. Çalışma kapsamında 408 birey örneklemi oluşturmuştur. Veriler Kişisel Bilgi Formu ve Sağlık Hizmeti Talep Erteleme Davranışı Ölçeği ile toplanmıştır. Bulgular: Katılımcıların %55,6’sının kadın, %51,7’sinin bekar, %59,8’inin lisans ve lisansüstü eğitime sahip, %56,4’ünün 18-30 yaş aralığında olduğu belirlenmiştir. Katılımcıların %49,8’inin gelir giderinin eşit, %82,8’inin sosyal güvencesinin olduğu, %76,5’inin kronik hastalığının olmadığı ve %54,7’sinin son bir yılda sağlık kuruluşuna başvuru sayısının 2-5 aralığında olduğu görülmüştür. Katılımcıların %48,3’ünün genellikle sağlık hizmeti almak için devlet hastanesini tercih ettiği ve %37’sinin Covid-19 pandemi sonrası sağlık kurumu başvuru sürecinde değişiklik olmadığı tespit edilmiştir. Katılımcıların toplam ölçek ortalama puanı 2,59±0,66’dır. Medeni durum, eğitim, yaş, son bir yılda sağlık kurumuna başvuru sayısı ile ölçek alt boyutları ve ölçek genel ortalaması arasında anlamlı farklılık görülmüştür. Sağlık hizmeti talep erteleme davranışı üzerinde en fazla etkiye sahip olan maddenin s5 “Hekime gitmem gerektiğini bilsem de mümkün olduğunca ertelerim” ifadesi olduğu tespit edilmiştir. Sonuç: Katılımcıların sağlık hizmeti erteleme davranışı seviyelerinin orta düzeyde olduğu belirlenmiştir.
KW  - Sağlık Hizmeti Araştırması
KW  - Sağlık Hizmetleri Gereksinim ve Talepleri
KW  - Davranış.
N2  - Objective: The aim of this study was to determine the factors affecting individuals' behavior of postponing health service requests. Method:The descriptive study population consisted of individuals over the age of 18 living in Konya. Within the scope of the study, 408 individualsconstituted the sample. We collected data using the Personal Information Form and the Health Service Request Postponement BehaviorScale. Results: We determined that 55.6% of the participants were female, 51.7% were single, 59.8% had completed undergraduate andgraduate education, and 56.4% were between the ages of 18 and 30. We observed that 49.8% of the participants had equal income andexpenses, 82.8% had social security, 76.5% did not have chronic diseases, and 54.7% had made 2–5 visits to health institutions in the lastyear. 48.3% of the participants generally preferred public hospitals for healthcare services, and 37% did not alter their health institutionapplication process following the COVID-19 pandemic. The participants' mean total scale score was 2.59±0.66. There was a significantdifference between marital status, education, age, the number of applications to a health institution in the last year, the scale sub-dimensions,and the overall average of the scale. We observed that individuals who postponed their health service demands, even when they knew theyshould visit a physician, exhibited the strongest impact. Conclusion: The study concluded that the participants' health service postponementbehavior was moderate, and within this framework, the study presented suggestions to reduce postponement behaviors.
CR  - Akar Y, Arıkan C. (2023). Sağlık hizmetlerinde talebi etkileyen faktörler. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 21(1): 1-21.
CR  - Altan Ş, Atan M, Kızılkaya S. (2015). Genel sağlık durumunu etkileyen faktörlerin CHAID analizi yöntemi ile incelenmesi, ODTÜ örneği. Social Sciences, 10(3): 92-106. https://doi. org/10.12739/NWSA.2015.10.3.3C0130.
CR  - Çelik M, Limnili G, Güldal AD. (2019). Birinci basamak sağlık hizmetlerinin değerlendirilmesi. Jour Turk Fam Phy, 10 (4):163-72, http://dx.doi.org/10.1 5511/tjtfp.19.00463.
CR  - Dedeoğlu T, Çetin O. (2021). Sağlık sektöründe hasta talebinin tahmini. Trakya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi e-Dergi,10(1): 25-38. http://dx.doi.org/1010.4793 4/tife.10.01.03.
CR  - Doğan E. (2020). Gelir düzeyi ve sağlık hizmet talebi ilişkisi: mikro veriler ile Türkiye örneği. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(4): 2376-2392. http://dx.doi.org/10.3320 6/mjss .705718.
CR  - Erdem R, Pirinçci E. (2003). Sağlık hizmetlerinde kullanım ve kullanımı etkileyen faktörler. O.M.Ü. Tıp Dergisi, 20(1): 39-46. chrome-extension://efaidnbm nnnibpca jpcglclefindmkaj/ https://dergipark.org.tr/t r/download/ar ticle-f ile/189036.
CR  - Ghorbani A. (2022). Demand for health and healthcare. (Chapter) Healthcare Access (Ed: Agrawal, A. & Kosgi, S.). Intechopen, http://dx.doi.org/1010.5772/intechopen.94675.
CR  - Gökkaya D, Erdem R. (2017). Sağlık hizmetleri kullanımına etki eden faktörlerin hastalık şiddeti algısıyla değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26, (1): 149-184. chrome-extension:// efaidnbmnnnibpca jpcglclef indmkaj/https://dergipark. org.tr/tr/download/article-file/5 18362#450399]-518362. pdf
CR  - Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğü (2018). Kamu hastaneleri istatistik raporu 2017 https://khgm.saglik.gov.tr/ Eklenti/21853/0/kamu-hastaneleri-istatistik-raporu-- 2017pdf.p df erişim: 10.05.2023.
CR  - Kang L, Li C, Du H. (2023). Predictors of medical care delay or avoidance among chinese adults during the covid-19 pandemic. Patient Preference and Adherence, 17:3067– 3080. http://dx.doi.org/10.2147/P PA.S4 36794.
CR  - Karaca Z, İnan K. (2022). Pandeminin sağlık hizmetleri talebine etkisi: Atatürk Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi üzerine bir uygulama. Trends in Business and Economics, 36(1): 43-49, http://dx.doi.org/ 10.54614/TBE.2022.933107.
CR  - Kılıç D, Çalışkan Z. (2013). Sağlık hizmetleri kullanımı ve davranışsal model. NEÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2: 192-206. chrome-extension://efaidnbmnn nibpcajpcgl clefindmkaj/https://dergipark.org.tr/tr/download/art icle-file/184913.
CR  - JT, Galbraith AA., Hinrichsen VL, Miroshnik I, Penfold RB, Rosenthal MB, Landon BE, Lieu TA. (2010). Health care use and decision-making among lower-income families in high-deductible health plans. Arch Intern Med.170(21): 1918- 1925. http://dx.doi.org/10 10.1001/archinternmed.2010.428.
CR  - Ifelunini IA, Agbutun AS, Ugwu SC, Ugwu MO. (2022). Women autonomy and demand for maternal health services in Nigeria: Evidence from the Nigeria Demographic and Health Survey. African Journal of Reproductive Health, 26(4): 65. http://dx.d oi.org/10.29063/ajrh2022/v26i4.7.
CR  - Jiang J, Liu X, Wang W, Deveci M. (2023). Assessing the impact of healthcare service risks on healthcare demand under evolving economic and social structures: An improved GLDS decision making method considering risk attitudes. Structural Change and Economic Dynamics, Elsevier, 67(C): 459-479. http://dx.doi.org/10.1016/j.strueco.2023.09.002.
CR  - Okonofua F, Ntoimo, L, Ogungbangbe J, Anjori S, Imongan W, Yaya S. (2018). Predictors of women’s utilization of primary health care for skilled pregnancy care in rural Nigeria. BMC Pregnancy and Childbirth, 18: 106. http://dx.doi. org/10/10.1186/s12884-018-1730-4.
CR  - Öztürk Yaprak Z, Ecevit E. (2019). Analysis with nested multinomial logit model of demand for healthcare: an application in Kayseri province. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 6(2): 273-285. http://dx.doi.org/1010.30798/ makuiibf.520696.
CR  - Pandey KR, Yang F, Cagney KA, Smieliauskas, F, Meltzer DO, Ruhnke GW. (2019). The impact of marital status on healthcare utilization among Medicare beneficiaries. Medicine, 98:12(e14871), http://dx.doi.org/10.1097/ MD.0000000000014871.
CR  - Resmi Gazete (1998). Hasta hakları yönetmeliği, https:// www.mevzuat.gov.tr/mevzuat ?Mevzua tNo=4847 &MevzuatTur=7&MevzuatTer tip=5 erişim:11.05.2023.
CR  - Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü (2022). Sağlık istatistikleri yıllığı 2020 https://dosyasb.saglik.gov.tr/ Eklenti/43399,siy2020-tur-26052022pdf.pdf?0 erişim: 10.05.2023.
CR  - Sanjel S, Mudbhari N, Risal A, Khanal K. (2012). The utilization of health care services and their determinants among the elderly population of Dhulikhel municipality. Kathmandu Univ Med J, 10(37): 34-39. http://dx.doi.org/10.3126/kumj. v10i1.6911
CR  - Santana RI, Mason A, Gutacker N, Kasteridis P, Santos R, Rice N. (2023). Need, demand, supply in health care: working definitions, and their implications for defining access. Health Economics, Policy and Law, 18: 1-13. http://dx.doi.or g/10.1017/S17 44133121000293.
CR  - Söyler S, Uyar S, Kıraç R, Yılmaz G, Çiftçi Kıraç F. (2022). Development of healthcare demand procrastination scale: a reliability and validity study. J Basic Clin Health Sci, 6: 283-291, http://dx.doi.org 10.30621/jbachs.1068530.
CR  - Şenol V, Çetinkaya F, Balcı E. (2010). Factors associated with health services utilization by the general population in the center of kayseri, Turkey. Türkiye Klinikleri J. Med. Sci., 30(2): 721-730. http://dx.doi.org/10.5336/medsci.2008-9283.
CR  - TÜİK (2021). İl ve cinsiyete göre nüfus yıllık nüfus artış hızı ve nüfus yoğunluğu https://data.tuik.gov.tr/Bulten/ Index?p=Nufus-ve-Konut-Sayimi-2021-45866 erişim: 09.05.2023.
CR  - Ulutürk, S. (2015). Sağlık ekonomisi, sağlık statüsü, sağlığın ölçülmesinde kullanılan ölçütler ve önemi: Türkiye örneği. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 52(603): 47-63. https:// dergipark.org.tr/tr/pub/fpeyd/issu e/4 8045/607565.
CR  - Yaylalı M, Kaynak S, Karaca Z. (2012). Sağlık hizmetleri talebi: erzurum ilinde bir araştırma. Ege Akademik Bakış, 12(4): 563-573. https://dergipark.org.tr/tr/p ub/eab/issue/3 9902/4 73806.
CR  - Wang Z, Tang Y, Cui Y, Guan H, Cui X, Liu Y, Liu Y, Kang Z, Wu Q, Hao, Y, Liu C. (2023). Delay in seeking health care from community residents during a time with low prevalence of COVID-19: A cross-sectional national survey in China. Front Public Health. 11: 1100715. http://dx.doi.org/10.3389/ fpubh.2023.1100715.
UR  - https://doi.org/10.53493/avrasyasbd.1457717
L1  - http://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3816612
ER  -