TY  - JOUR
T1  - الكنية في الشعر العربي/ أم عمرو نموذجا
TT  - The Nickname in Arabic Poetry/Umm Amr as an Example
AU  - Rihawi, Feras
PY  - 2024
DA  - December
Y2  - 2024
DO  - 10.47502/mizan.1459299
JF  - Mizanü'l-Hak: İslami İlimler Dergisi
JO  - MİZAN
PB  - İzmir Katip Çelebi Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2149-9896
SP  - 515
EP  - 534
IS  - 19
LA  - ar
AB  - تسعى هذه الدراسةُ إلى استجلاءِ رمزيةِ كُنيةِ أم عمرٍو في الشعرِ العربي، كما تُبين أنّ إطلاقَ هذه الكنيةِ على ألسُنِ الشعراءِ لم يكنْ على ظاهرِه في أغلبِ الأحوال، وإنما كان قناعًا يتخفّى خلفَه الشاعرُ ورمزًا يوضّح من خلالِه واقعَه بشقّيه الجذْل والأليم، وهذا ما يعكس نظرةَ الشاعرِ للحياة، وتوضح الدراسة أن أمَّ عمرو كانت ترمزُ في بعض الأحيان إلى حقيقةِ هذا الاسمِ، ولكنّها في بعض الأحيان كانت تمويهًا وتوريةً عن ذكر اسمِ المحبوبِ حياءً، وفي مواضعَ أخرى كانت هذه الكنية ترمزُ إلى أشياءَ أخرى كالقبيلةِ والسلطان، وترصدُ الدراسة بِضعَ تجلياتٍ لهذه الكنية تتمثّل في المرأةِ الزوجةِ والمرأة الأمِّ أو الحبيبةِ في الخيال، ومما يُعين على ذلك معرفةُ ما يختص به الكَلِم العربي وما يتميز به من غنى دلالي، ومعانٍ متعددة تُثير في نفس الدارس أن يغرفَ من مَعين تلك الدَّلالات التي صورها الشاعر على شكل صور ليصل إلى جوهر الكلام وزبدته.
KW  - الشعر العربي
KW  - كُنية
KW  - رمزيّة
KW  - أمّ عمرو
KW  - المرأة
N2  - This research seeks to clarify the symbolism of the nickname Umm Amr in Arabic poetry, and this study also shows that the use of this nickname by poets was not apparent in most cases. Rather, it was a veil that the poet hides behind and a symbol through which he clarifies his reality on both its joyful and painful sides, and this reflects the poet's view of life. In the study, it turns out that Umm Amr sometimes symbolized the truth of this name, but sometimes it was a disguise to avoid mentioning the beloved's name out of shyness. At other times, this nickname symbolized other things such as tribe and sultan. The study monitors a few manifestations of this nickname, represented in the wife, the mother, or the beloved woman in the imagination. Knowing the unique characteristics and semantic depth of Arabic words is crucial in understanding their multiple meanings.
CR  - Abdulcabbâr, ‘Abdullah – Ḫaffâcî, Muḥammed ‘Abdulmun‘im. Kissatu'l-Edebi fi'lḤicâz. Kahire: Mektebetu'l-Kulliyyeti’l-Ezheriyye, tsz.
CR  - ez-Ziriklî, Ḫayru’d-Dîn. el-A‘lâm. Beyrut: Daru’l-İlm li’l-Melâyîn, 15. Basım, 2002.
CR  - ed-Dabbî, Veki’ el-Kâdî. Ehbaru’l-Kudât. thk. Abdulaziz Mustafa el-Merağî. 3 Cilt. Mısır:
el-Mektebe Et-Ticariyye el-Kübra, 1947.
CR  - ed-Dabbî, Mufaddal. Kitâbü’l-Ems̱âl. Beyrut: Dar ve Mektebetu’l-Hilâl, 2004.
CR  - ed-Dîneverî, İbn Kuteybe. eş-Şiʿr ve’ş-şuʿarâ. 2 Cilt. Kahire: Daru’l-Hadis, 2003.
CR  - el-Abbasi, Ebû’l-Feth. Meâhidü't-Tansis ala Şevahidi't-Telhis. thk. Muhammed
Muhyiddin Abdulhamid. 2 Cilt. Beyrut: Âlemu’l-Kutub, ts.
CR  - el-Âbi, Ebû Sa’d. Nesru’d-durri fi el-Muhadarat. thk. Halid Abdulgani Mahfuz. 5 Cilt.
Beyrut: Daru’l-Kutub el-İlmiyye, 2004.
CR  - el-Âmilî, Bahâüddîn Muhammed b. Hüseyn b. Abdissamed. el-Keşkûl. thk. Muhammed
Abdulkerim en-Numeri. 2 Cilt. Beyrut: Daru’l-Kutub el-İlmiyye, 1997.
CR  - el-Âmidî, Ebû'l-Kāsım. el-Muvâzene beyne Şi’ri Ebî Temmâm ve’l-Buḥtürî. thk. Ahmed
Sekar. 3 Cilt. Kahire: Mektebetü’l- Hanici, 4.bs., 1994.
CR  - el-Âmidî, Ebû'l-Kāsım. el-Mu'telif ve'l-Muhtelif fî Esmâi'ş-Şuarâi ve Künâhum ve
Elkâbihim ve Ensâbihim ve Ba'zi Şi'rihim. thk. Dr. Fritz Krenkow. Beyrut: Daru’lCiyl, 1991.
CR  - el-Askerî, Ebû Hilâl. el-Furûḳu’l-luġaviyye. thk. Şeyh Beytullah. Beyrut: Müessesetu’n-Neşr el-İslamî, 1992.
CR  - el-Fîrûzâbâdî, Ebü’t-Tâhir. el-Ḳāmûsü’l-muḥîṭ. thk. Mektebetu tahkîki’t-turas fi
Müesseseti’r-Risale. Beyrut: Müessesetu’r-Risale li’tibaâ ve’n-neşr ve’t-tevzi’,
8.bs., 2005.
CR  - el-Hamevî, İbn Hicce. Ḫizânetü’l-edeb ve ġāyetü’l-ereb. thk. İsam Şakyo. 2 Cilt. Beyrut:
Dar ve Mektebetu’l-Hilâl; Daru’l-Bihar, 2004.
CR  - el-Harîrî, Ebû Muhammed. Dürretü’l-ġavvâṣ fî evhâmi’l-ḫavâṣ. thk. Arafat Matraci.
Beyrut: Müessesetü’l- Kutub es-Sekafiyye, ts.
CR  - el-Hârizmî, Ebû Bekr. el-Emsal el-Müvellede. Abu Dabi: el-Mecme’ es-Sekâfi, 2004.
CR  - el-Herevî, Ebû Ubeyd. el-Emsâl. thk. Abdulmecid Kutamış. Dımaşk: Daru’l-Me’mun li’tTuras, 1980.
CR  - el-HüzeliyyÎn, Eş-Şuâra. Dîvânü’l-Hüẕeliyyîn. thk. Muhammed Muhammed el-Şankîtî. 3 Cilt. Kahire: ed-Dar el-Kavmiyye li’t-Tibae’ ve’n-Neşr, 1965.
CR  - el-İsfahani, İbn Davud. ez-Zehre. thk. Dr. İbrahim es-Samerrai. ez-Zerka: Mektebetu’lMenâr, 1985.
CR  - el-İsfahânî, Ebü’ş-Şeyh. Ṭabaḳātü’l-muḥaddis̱în bi-İṣfahân ve’l-vâridîne ʿaleyhâ. thk.
Abdulğafur el-Belluşi. 5 Cilt. Beyrut: Müessesetu’r-Risale, 4.bs., 1992.
CR  - el-Kayrevânî, İbn Reşîḳ. el-ʿUmde fî meḥâsini’ş-şiʿr ve âdâbih. thk. Muhammed
Muhyiddin Abdulhamid. 2 Cilt. Beyrut: Daru’l-Ciyl, 5.bs., 1981.
CR  - el-Kaysi, Ebû Ali. İzâh- Şevahidi’l-İzâh. thk. Muhammed b. Humud ed-Da’cânî. 2 Cilt.
Beyrut: Daru’l-Garbi’l-İslâmî, 1987.
CR  - el-Kindî, Ebû Amr. el-Vülât ve Kitâbü’l-Ḳuḍât. thk. Muhammed Hasan Muhammed
Hasan İsmail, Ahmed Ferit el-Mezîdî. Beyrut: Daru’l-Kutub el-İlmiyye, 2003.
CR  - el-Kureşî, Ebû Zeyd. Cemheretü eşʿâri’l-ʿArab. thk. Ali Muhammed el-Bicadi. Kahire:
Nahdatu Mısr li’tibaâ ve’n-neşr ve’t-tevzi’, ts.
CR  - el-Maarrî, Ebü’l-Alâ’ el-Lâmiu'l-azîz. şerhu dîvâni'l-Mütenebbî. thk. Muhammed Said
el-Mevlevi. Riyad: Merkezü/′l-Melik Faysal li′l-Buhus ve′d-Dirasati′l-İslamiyye,
2008.
CR  - el-Makrîzî, Takıyyüddîn. el-Muḳaffa’l-kebîr. thk. Muhammed el-Ya’lavî. 8 Cilt. Beyrut:
Daru’l-Garb el-İslamî, 2.bs.,1960.
CR  - el-Mâtürîdî, Ebû Mansûr. Teʾvîlâtü Ehli’s-sünne. thk. Dr. Mecdî Baslûm. 10 Cilt. Beyrut:
Daru’l-Kutub el-İlmiyye, 2005.
CR  - el-Meydânî, Ebü’l-Fazl. Mecmaʿu’l-emsâl. thk. Muhammed Muhyiddin Abdulhamid. 2 Cilt. Beyrut: Daru’l-marife, ts.
CR  - el-Meczûb, Abdullah b. Tayyib. el-Murşid ilâ fehmi eş'âri'l-Arab. Kuveyt: Dâru Âsâri'lİslâmiyye, Vizaretu’l-i’lam, 2.bs., 1989.
CR  - el-Meysâvî, Muhammed Tahir. Cemheretü Makalat Ve'r-Resail eş-Şeyh el-İmam
Muhammed et-Tahir İbn Aşur. 4 Cilt. Ürdün: Daru’-n-Nefâis li’n-neşr ve’t-tevzi’,
2015.
CR  - el-Mufaddal b. Seleme. Ebû Tâlib el-Fahir. thk. Abdulalîm et-Tahâvî, haz. Muhammed
Ali Neccar. Kahire: Daru İhyai’l-Kutub el-Arabiyye, 1960.
CR  - el-Müberred, Ebü’l-Abbâs. et-Teʿâzî ve’l-merâsî. thk. İbrahim Muhammed Hasan elCumel. Mısır: Nahdatu Mısr li’tibaâ ve’n-neşr ve’t-tevzi’, ts.
CR  - el-Müberred, Ebü’l-Abbâs. el-Kâmil fi’l-luġa ve’l-edeb. thk. Muhammed Ebû’l-Fadl
İbrahim. 4 Cilt. Kahire: Daru’l-Fikr el-Arabî, 3bs., 1997.
CR  - el-Mürsî, İbn Sîde. el-Muḥkem ve’l-muḥîṭü’l-aʿẓam. thk. Abdulhamid Hindâvî. 10 Cilt.
Beyrut: Daru’l-Kutub el-İlmiyye, 2000.
CR  - el-Kâtib'in, İbn Vehb. el-Burhân fî Vucûhi'l-Beyân. thk. Dr. Hanefî Muhammed Şeref.
Kahire: Mektebetu’ş-Şebab, matbaâtu’r-Risale, 1969.
CR  - el-Kindî, İmruülkays. Dîvânuhû. thk. Abdurrahman el-Mustavi. Beyrut: Daru’l-Mârife,
2.bs., 2004.
CR  - es-Seâlibî, Ebû Mansûr. Fıkhü’l-luğa ve sırrü’l-ʿArabiyye. thk. Abdurrezzak el-Mehdi.
Beyrut: İhya-u Turasi’l-Arabi, 2002.
CR  - es-Süyûtî, Celâlüddîn. Şerḥu şevâhidi Muġni’l-lebîb. 2 Cilt. Beyrut: Lecnetu’t-Turas el-Arabî, 1966.
CR  - eş-Şimşatî, Ebû’l-Hasen. el-Envar ve Mehasinu’l-Eş’ar. Irak: Menşûrâtu Vizâreti’l-İ’lam,
1986.
CR  - et-Tebrîzî, Ebû Zekeriyyâ. Şerhu Divani'l-Hamase. Beyrut: Daru’l-Kalem, ts.
CR  - ez-Zebîdî, Murtazâ. Tâcü’l-ʿarûs min cevâhiri’l-Ḳāmûs. thk. Cemaatu’n mine’lMütehassisin. 40 Cilt. Kuveyt: Vizaretu’l-İrşad ve’l-enba’ fi’l-Kuveyt, el-Meclisel-Vatani li’s-sekafe ve’l Funun ve’l-Edeb, 1965-2001.
CR  - ez-Zehebî, Şemsüddîn. ârîḫu’l-İslâm ve vefeyâtü’l-(ṭabaḳātü’l-)meşâhîr ve’l-aʿlâm. thk.
Ömer Abdusselam et-Tedmurî. 52 Cilt. Beyrut: Daru’l-Kutub el-Arabî, 2.bs.,
1993.
CR  - ez-Zemahşerî, Cârullah. el-Müstaḳṣâ fî ems̱âli’l-ʿArab. 2 Cilt. Beyrut: Daru’l-Kutub elİlmiyye, 2.bs., 1987.
CR  - ez-Zemahşerî, Cârullah. Esâsü’l-belâġa. thk. Muhammed Uyun es-Sûd. 2 Cilt Beyrut:
Daru’l-Kutub el-İlmiyye, 1998.
CR  - ez-Ziriklî, Hayrüddîn. el-Aʿlâm. 8 Cilt. Beyrut: Daru’l İlmi li’l-Melayîn, 15.bs., 2002.
CR  - ez-Zürkânî, Muhammed. Şerhu’l-Zürkânî ala’l-Mevahib el-Ledunniyye bi’l-Minehi’lMuhammediyye. 12 Cilt. Beyrut: Daru’l-Kutub el-İlmiyye, 1996.
CR  - Hâlidiyyân, Ebû Bekir, Ebû Osman. Ḥamâsetü’l-Hâlidiyyîn. thk. Dr. Muhammed Ali
Dakka. Dımaşk: Vizaretu’s-Sekâfe, el-Cumhuriyyetu’l-Arabiyye’s-Suriyye, 1995.
CR  - Hârûn, Abdüsselâm. Nevadiri'l-Mahtûtât. 2 Cilt. Mısır: Mektebetu ve Matbaâtu
Mustafa el-Babî el-Halebî ve Evladihi, 2.bs., 1973.
CR  - İbn Ebî Husayne. Dîvânu İbn Ebî Husayne. Şerh. Ebu’l-‘Alâ el-Ma‘arrî. thk.. Muhammed
Es‘ad Tales. 2 Cilt. Beyrut: Daru’n- Sadir 1999.
CR  - İbn Cinnî, Ebû’l-Feth. el-Hasâis. 6 Cilt. Kahire: el-Heyetu’l- Mısriyye’l- Âmme lil-Kutub,
4.bs., ts.
CR  - İbn Cinnî, Ebû’l-Feth. Sırru Sınâʿati’l-iʿrâb. 2 Cilt. Beyrut: Daru’l-Kutub el-İlmiyye, 2000.
CR  - İbn Manzûr. Lisânü’l-ʿArab. 10 Cilt. Beyrut: Daru’n- Sadir. 3.bs., 1994.
CR  - Sezgin, Fuat. Tarihu’t-Turas el-Arabî (eş-Şi’ru ila hevaley sene h.430). terc.ed. Dr.
Mahmud Fehmi Hicazi. 4 Cilt. Riyad: Camiati’l-İmam Muhammed b. Suud elİslamiyye, 1991.
CR  - Şürrab, Muhammed Muhammed Hasan. Şerhü’ş-Şevahidi’ş-Şi’riyye fi Ümmati’lKütübi’n-Nahviyye. 3 Cilt. Beyrut: Müessesetu’r-Risale, 2007.
CR  - Yemût, Beşîr. Şâʿirâtü’l-‛Arab fî’l-câhiliyye ve’l-İslâm. Beyrut: el-Mektebetü’l-Ehliyye, 1934.
UR  - https://doi.org/10.47502/mizan.1459299
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3823743
ER  -