@article{article_1475876, title={Adana İlinde Yaşayan Çölyak Tanılı Bireylerin Beslenme Alışkanlıklarının Belirlenmesi ve Yaşam Kalitelerinin Değerlendirilmesi}, journal={Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal}, volume={12}, pages={485–500}, year={2025}, DOI={10.21020/husbfd.1475876}, author={Alpaslan, Ceylan and Erge, Sema}, keywords={çölyak hastalığı, glutensiz diyet, beslenme, yaşam kalitesi}, abstract={Amaç: Bu araştırma, Çölyak tanılı bireylerin beslenme alışkanlıklarını, glutensiz diyet (GFD) uygulama durumlarını ve sağlıkla ilişkili yaşam kalitesini ölçmek, ayrıca beslenme alışkanlıkları ile yaşam kalitesi arasındaki olası ilişkiyi değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntem: Çalışmaya, 19 ile 65 yaş arasında olan 170 Çölyak tanılı birey (128 kadın, 42 erkek) dahil edilmiştir. Hastaların sağlık durumu, fiziksel aktivite düzeyleri, antropometrik ölçümleri, beslenme alışkanlıkları ve besin tüketimleri sorgulanmıştır. Ayrıca duygusal ve sosyal durum, gastrointestinal semptom (GS) ve endişe düzeyi alt ölçeklerinden oluşan Çölyak Hastalarında Sağlıkla İlişkili Yaşam Kalitesi Ölçeği (YKÖ) uygulanmıştır.
Bulgular: Araştırmaya katılan bireylerin %84.1’i GFD uyguladıklarını ifade ederken, %54.7’si ise firmaların yeterli cevap vermemesi ve ambalajlarda eksik bilgi olması gibi nedenlerle diyete uyum sağlamada zorluk yaşadıklarını belirtmişlerdir. Glutensiz ürün alımında yaşadıkları zorluk nedeni olarak ise yüksek fiyat, ürünlere ulaşamama, ürün çeşitliliğinin az olması sıralanmıştır. Bireylerin beden kütle indeksi gruplarına göre YKÖ’nin alt ölçeklerinden GS puanlarında istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmıştır (p<0.05). Obez bireylerin puanları, diğer beden kütle indeksi kategorilerindekilere göre daha düşüktür ve bu durum diğerlerine göre daha çok GS yaşadıklarını göstermektedir. Bireylerin GFD’ye uyumları ile GS puanları arasında da anlamlı bir fark saptanmıştır (p<0.05). Diyete uyum gösteren bireylerin puanları, diyete uymayanlara göre anlamlı olarak daha yüksektir. YKÖ toplam puanı ve alt ölçeklerle ilgili puanlar, diyet uyumuna bağlı olarak anlamlı bir farklılık göstermemektedir (p>0.05).
Sonuç: Çölyak hastalığı, sürekli uyum gerektiren bir diyeti beraberinde getirmekte ve yaşam kalitesinin değerlendirilmesi büyük önem arz etmektedir. Araştırma, glutensiz diyeti uygulayan bireylerin yetersiz yanıtlar, yüksek fiyatlar ve sınırlı ürün çeşitliliği gibi zorluklarla karşılaştığını ortaya koymuştur. Bu bulgular, ÇH farkındalığının artırılması ve diyete uyumu kolaylaştıracak çözümler için sağlık profesyonelleri ile üreticilerin desteğinin kritik olduğunu vurgulamaktadır.}, number={2}, publisher={Hacettepe Üniversitesi}