TY  - JOUR
T1  - Tahar Ben Jelloun’un Gitmek Adlı Yapıtına Oluşumsal Yapısalcı Bir Yaklaşım
TT  - A Genetic-Structuralistic Approach to Tahar Ben Jelloun’s Leaving Tangier
AU  - Sönmez Öz, Esma
PY  - 2024
DA  - May
DO  - 10.22559/folklor.2675
JF  - Folklor/Edebiyat
JO  - folk/ed
PB  - Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 1300-7491
SP  - 509
EP  - 528
VL  - 30
IS  - 118
LA  - tr
AB  - Çağdaş Fransız yazınının önemli yazarlarından biri olan Fas asıllı Tahar Ben Jelloun, doğup büyüdüğü ve yaşadığı topraklardan kopmayan ve yapıtlarında da Fas’ıve bu coğrafyanın sorunlarını yansıtan bir yazardır. Yapıtlarında göç kavramı baştaolmak üzere adalet, kimlik, ırkçılık, kültür, özgürlük, mültecilik, din ve etnik gibiçeşitli konuları ele aldığı için yazın dünyasında oldukça etkilidir. Ben Jelloun, 2006yılında yayımladığı Gitmek (Partir) adlı yapıtında Fas’tan İspanya’ya göç etmek isteyen ya da göçe zorlanan anlatı kişilerinin yaşamlarını betimlemektedir. Gitmek adlıyapıt kırk bölümden oluşmakta ve her bir bölümde farklı anlatı kişilerinin göç ileilgili düşünceleri, göç için ödedikleri bedelleri ve sonunda ulaşamadıkları arzularıanlatılmaktadır. Yapıtta, göç ile beraber cinsel ve bedensel saldırıya uğrayan kadınve erkeklerin durumlarını da ele alan yazar, anlatı kişileri üzerinden Fas’ın toplumsal, kültürel, siyasal, dinsel ve ekonomik yapısını okura sunmaktadır. Bu çalışmanınamacı, Gitmek adlı yapıtı, Lucien Goldmann’ın Oluşumsal Yapısalcılık adını verdiğitoplumbilimsel yöntemle çözümlemektir. Goldmann, toplumsal, siyasal, ekonomik,dinsel ve kültürel değerlerin yazarın yapıtını oluştururken doğrudan etkili olduğunuve yapıtı biçimlendirdiğini öne sürmektedir. Anlama (içkin) ve açıklama (aşkın) aşamalarından oluşan bu yöntemde yapıt ile yaratıcısı olan yazar ve yazarın ait olduğutoplumun dünya görüşü arasında bir ilişki kurmayı denemektedir. Gitmek, yapıtınıniç bütünlüğünü sağlayan anlatı bakış açışı, uzam, zaman ve kişiler gibi yapısal özellikler, yazarın dünya görüşünü, ait olduğu Fas toplumunun kültürünü yansıtmaktadır.Buna göre toplumun huzursuzluğu bireylere yansımakta, sosyal, siyasi ve ekonomiknedenlerle bireyler zorlu ve tekinsiz göç yollarına düşmektedirler.
KW  - göç
KW  - kültür
KW  - Oluşumsal Yapısalcılık
KW  - Tahar Ben Jelloun
KW  - Gitmek
N2  - One of the eminent figures in contemporary French literature, Tahar Ben Jelloun,hails from Moroccan origins and remains deeply tethered to the land of his birth,upbringing, and residence, manifesting a profound engagement with Morocco inhis literary endeavors. Noteworthy for his exploration of themes encompassingimmigration, justice, identity, racism, culture, freedom, refugeeism, religion, andethnicity, Ben Jelloun wields considerable influence within the literary sphere. His2006 novel, “Leaving Tangier,” offers a poignant portrayal of Moroccan emigrantsbound for Spain, featuring forty chapters, each dedicated to elucidating the experiences,sacrifices, and unfulfilled aspirations of distinct characters embarking on this journey.Within the narrative fabric of “Leaving Tangier,” Ben Jelloun confronts the harrowingrealities of sexual and physical violence endured by migrants, thereby providing anuanced depiction of Morocco’s multifaceted social, cultural, political, religious,and economic landscape through the lens of his characters. This study endeavorsto subject “Leaving Tangier” to analysis through the lens of Lucien Goldmann’ssociological method known as Genetic Structuralism. Goldmann’s framework positsthat the social, political, economic, religious, and cultural milieu exerts a directinfluence on a writer’s creative process, thereby shaping the thematic and structuralcomposition of literary works. Central to Goldmann’s approach are the concepts of“comprehension” and “explanation,” which seek to unveil the symbiotic relationshipbetween the author, as the progenitor of the literary work, and the prevailing ethosof their society. The structural elements encompassing narrative perspective, spatialand temporal dimensions, and character dynamics within “Leaving Tangier” serve asconduits for the expression of both the author’s worldview and the broader societaland cultural milieu to which he belongs.Consequently, the novel is analysed within the framework of the method of GeneticStructuralism, which scrutinizes between structural form and sociological context.Accordingly, the restlessness of the society is reflected on the individuals, and dueto social, political and economic reasons, individuals fall into difficult and uncannymigration routes.
CR  - Aksoy, E.(1984) Sartre’ın romanlarına bir sosyolojik yaklaşım. FDE Yazın ve Dilbilim Araştırmaları
Dergisi, 4(14), 66- 74.
CR  - Akten, S. (1999). Yazın ve toplum ilişkisi üzerine kuramsal bir yaklaşım: Yazın Toplumbilimi. Edebiyat
ve Toplum Sempozyumu. Ankara Üniversitesi Tömer, 162-167.
CR  - Allien , A. A. (2018). Immigrant identity in Partir written by Tahar Ben Jelloun. Culturalistics: Journal
of Cultural, Literary, and Linguistic Studies, 2(2), 27-32.
CR  - Araya, V. B. (2013). Le labyrinthe arabo-musulman dans les romans de Tahar Ben Jelloun (Tahar Ben
Jelloun'un romanlarında Arap-Müslüman labirenti) Letras, 54,71-90.
CR  - Arnaud,J.(1976). Le Roman maghrébin en question chez Khair-Eddine, Boudjedra, Tahar Ben Jelloun
(Jelloun-Khair-Eddine, Boudjedra ve Tahar Ben Jelloun'da söz konusu Mağrip romanı)Revue de
 l’Occident musulman et de la Méditerranée, 59.
CR  - Atalay, İ., Er, A. (2013). Oluşumsal yapısalcılık bağlamında sorunsal kahraman ve dünya görüşü kavramları: Bernard Marie Koltès’in Batı Rıhtımı (Quai Ouest). Humanitas, 1(2), 27-42.
CR  - Ben Jelloun,T.(1996). L’imaginaire dans les sociétés maghrébines(Mağrip toplumlarında imge)L’Harmattan.
CR  - Ben Jelloun, T.(2006). Gitmek (Işık Ergüden, Çev.) Merkez Kitaplar.
CR  - Beşe, A. (2006). Clifford Odets’in awake and sing! adlı yapıtına oluşumsal yapısalcı bir yaklaşım.
Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 143-158.
CR  - Beşe, A. (2018). Waiting for lefty: oluşumsal yapısalcı çözümleme örneği. Atatürk Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2, 3011-3020.
CR  - Calaivanane .R (2019). Identity crisis in Leaving Tangier by Tahar Ben Jelloun. International Journal
of Science and Research (IJSR) 8 (7).
CR  - Christiane, A. (2005). L’immigration dans le roman francophone contemporain (Çağdaş Fransız Romanında
Göçmenlik) Karthala.
CR  - Genç, H.N.(2020). Orhan Pamuk’un kafamda bir tuhaflık adlı romanını çatışma ve göç kültürü modeli
bağlamında okumak. folklor/edebiyat, 26 (1), 1-21.
CR  - Goldmann, L. (2005). Roman sosyolojisi (A.Erkay, Çev.) Birleşik.
CR  - Goldmann,L.(1964). Pour une sociologie du roman. Gallimard NRF.
CR  - Goldmann, L. (1976). Diyalektik araştırmalar. (A. Timuçin, Çev) Kavram.
CR  - Henri, T.(1982). Social identity and intergroup relations. Cambridge University Press.
CR  - Hron, M. (2009). Translating pain: immigrant suffering in literature and culture. University
of Toronto Press.
CR  - Kartal-Güngör, T. (2018). Tahar Ben Jeloun’un Gitmek adlı romanında göç ve sürgün temaları ışığında
 Nazım Hikmet’e göndermeler. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (65), 393-405.)
CR  - Kıran, Z., Kıran (Eziler),A.(2011). Yazınsal okuma süreçleri. 4. Baskı. Seçkin.
CR  - Lewis, M.A.(2016). Between francophonie and world literature in French:Tahar Ben Jelloun’s evolving
 authority. The Journal of North African Studies, 21(2), 301-309.
CR  - Loudiyi,M. (2022). La culture et l’identité à l’épreuve du déplacement -Pour une lecture topographique
du déplacement dans Partir de Tahar Ben Jelloun ( Yerinden edilmenin sınadığı kültür ve kimlik -
Tahar Ben Jelloun'un Partir filminde yerinden edilmenin topografik bir okuması) Revue scientifique
 sur les hybridations culturelles et les identités migrantes, 4 (6).
CR  - May.F. (2008). Tahar Ben Jelloun etude des enjeux réflexifs dans l’oeuvre (Tahar Ben Jelloun ve
 çalışmalarındaki refleksif konuların incelenmesi) L’Harmattan.
CR  - Mayrl, W.W. (1978). Genetic structuralism and the analysis of social consciousness. Theory and
Society, 5 (1),19-44.
CR  - Robert., E. (1996). Tahar Ben Jelloun ou l’inassouvissement du désir narratif (Tahar Ben Jelloun ya da anlatı
 için tatmin edilmemiş arzu) L’Harmattan.
CR  - Tekin, M. (2002). Roman sanatı. Ötüken.
CR  - Tertemiz,S.,Atalay,İ.(2020). Oluşumsal yapısalcılığın ilkeleri ve Zola’nın Emek adlı romanı üzerinde
çözümleme. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9 (2), 665-683. doi: 10.33206/mjss.558274
CR  - Tiken,S. (2009). Fakir Baykurt’un yılanların öcü adlı romanına oluşumsal yapısalcı bir yaklaşım.
Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13 (1), 43-56.
CR  - Tilbe, A. (1999). Albert Camus’nün Veba (La Peste) adlı romanına toplumbilimsel bir uygulama.
Edebiyat ve Toplum Sempozyumu. Ankara Üniversitesi Tömer, 105-111.
CR  - Tilbe, A. (2004). Sartre’ın bekleyiş adlı romanına Goldmann’cı bir yazın toplumbilimsel yaklaşım.
 (K. Alver, Ed.), Edebiyat Sosyolojisi içinde (93-117) Hece.
CR  - Tilbe, A. , Tilbe, F. (2015). Reşat Enis Aygen’in afrodit buhurdanında bir kadın adlı romanında çalışma
ilişkileri: Yazın toplumbilimsel oluşumsal yapısalcı bir inceleme. Humanitas, 5, 187-216.
UR  - https://doi.org/10.22559/folklor.2675
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3897507
ER  -