TY  - JOUR
T1  - AKHIT ÜLİMJİOĞLU'NUN ESERLERİ VE EDEBÎ FOLKLORİSTİK  ENTEGRASYON
TT  - AKHIT ÜLİMJİOĞLU'S WORKS AND LITERARY FOLKLORISTIC INTEGRATION
AU  - Kapuly, Dauletkerey
AU  - Sagynadin, Gulnaz
AU  - Khavay, Karlygash
PY  - 2025
DA  - June
Y2  - 2024
DO  - 10.60163/tkhcbva.1483722
JF  - Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi
JO  - TKHBVD
PB  - Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 1306-8253
SP  - 455
EP  - 466
IS  - 114
LA  - tr
AB  - Modern Kazak edebiyatının ana meselelerinden biri, tarihî anavatanın ötesinde doğmuş,gelişmiş ve evrimleşmiş olan edebiyatın, geçmişiyle bugününün ve gelişim eğilimlerininanalizinin yapılması, geleceğinin araştırılması ve değerlendirilmesi, ana temsilcilerininbelirlenmesi meselesidir. Kazak edebiyatının derin tarihî köklere sahip bir hayat ağacı olduğunudüşünürsek, bu hayat ağacının, nerede olursa olsun, kendi yerel ve bölgesel özelliklerine sahipdallarla budaklardan ibaret olduğu kabul edilebilir. Dolayısıyla, geniş coğrafyaya sahip olan buedebiyatın, bir an önce, yurtiçi yurtdışındaki zengin kültürel ve edebî mirasının derlenmesi veincelenmesi, ulusal bir ihtiyaç hâline gelmiştir.Akhıt Ülimjioğlu, Şakarim Kudayberdioğlu ve Abay Kunanbayoğlu gibi büyük bir şair vedüşünürdür.Akhıt Ülimjioğlu’nun yazıları, yirminci yüzyılın ilk çeyreğindeki Kazak halkınıngeleneğini, edebiyatını, kültürünü, dinini, tarihini, felsefesini ve zihniyetni kaydetmesiaçısından önemlidir. O dönemki siyasî ve tarihî nedenlerle bağlantılı olarak şair, Çin’inSincan bölgesiyle Moğolistan’ın Bayan-Ölgii bölgesinde yer değiştirerek yaşamıştır. Eserleribu iki bölgede yaşayan Kazak halkının yaşamını, zihniyetini, ahvâlini, varlığını, gelenek vegörüşlerini yansıtmaktadır.Bu çalışmada Kazak Edebiyatının büyük şairi, eğitimci, öğretmen, sosyal ve dinî açıdanönemli bir figür olan, yazılı edebiyatın kurucularından biri Akhıt Ülimjioğlu’nun yaşamı veeserleri incelenmektedir. Şairin zengin edebî mirasının, ulusal edebiyattaki konumunun analizedilmesi, Akhıt’ın eserlerinin folkloristik yönünün değerlendirilmesi amaçlanmıştır. ÇalışmadaA. Ülimjioğlu’nun eserlerini incelemek ve bu eserlerde yer alan halkbilimi unsurlarını tespitetmek ön planda tutulacaktır. Halkbilimi, halkbilimindeki genelleme ve folklor motifleritezahürünün incelenmesi, araştırmanın amaç ve hedeflerinin temelidir.Bu bağlamda, A. Ülimjioğlu’nun Kazakistan, Çin, Moğolistan vb. farklı ülkelerdeyayımlanan eserleri ve bu eserlere yönelik yapılan araştırmalar esas alınacaktır. Araştırmalarön planda tutulacaktı
KW  - Edebiyat
KW  - Halkbilimi
KW  - Halkbilimi Unsurları
KW  - Folklor Geleneği
KW  - Edebi ve Folkloristik Entegrasyon
N2  - One of the main issues of modern Kazakh literature is the analysis of its past, present,and developmental trends, as well as the exploration and evaluation of its future and theidentification of its primary representatives. Considering Kazakh literature as a tree of lifewith deep historical roots, it can be accepted that this tree consists of branches with local andregional characteristics, regardless of where they are found. Therefore, it has become a nationalnecessity to compile and study the rich cultural and literary heritage of this literature, whichspans a vast geography, both domestically and internationally.Akhit Ülimjioğlu is a great poet and thinker, along with Shakarim Kudayberdioğlu andAbay Kunanbayoğlu.Akhit Ülimjioğlu’s writings are significant for documenting the traditions, literature,culture, religion, history, philosophy, and mindset of the Kazakh people during the first quarterof the 20th century. Due to the political and historical circumstances of the time, the poet livedand relocated between the Xinjiang region of China and the Bayan-Ölgii region of Mongolia.His works reflect the lives, mindset, conditions, existence, traditions, and perspectives of theKazakh people living in these two regions.This study examines the life and works of Akhit Ülimjioğlu, a major poet of Kazakhliterature, an educator, teacher, and a significant figure in social and religious spheres, whois also one of the founders of written Kazakh literature. The aim is to analyze the poet’s richliterary heritage, evaluate his position within national literature, and assess the folkloric aspectsof Akhit’s works. The study prioritizes the examination of A. Ülimjioğlu’s works and theidentification of folklore elements within them. Folklore, as well as the generalization andmanifestation of folklore motifs in folklore studies, forms the foundation of the research’sobjectives and goals.In this context, the research will primarily focus on A. Ülimjioğlu’s works published invarious countries such as Kazakhstan, China, Mongolia, and the studies conducted on theseworks.
CR  - Ahundova, İrina. Problema Hudojestvennogo Prostranstva v Tvorçestve F. Dostoevskogo
(Kontekst Literaturıy i Fol’klora). Doktora Tezi. Moskova: Kand. Filologiçeskih Nauk,
1998.
CR  - Baytursinoğlu, Akhmet. Ak Jol: Ölengder men Tercümeler, Publ. Makalalar jane Edebi
Zertteuler. Derleyen: R. Nurgaliev. Almatı: Jalın Baspası, 1991.
CR  - Dalgat, Uzdiyat. Literatura i Fol’klor. Moskova: Nauka, 1981.
CR  - Fol’klor jane Qazirgi Qazaq Adebiyeti. Almatı: Arda, 2011.
CR  - Kapuli, Dauletkerey. Qalam Siya – Köz Jası / Akhıt Qajı Ülimjiulınıng Şığarmaşılıq Tulğası.
Astana: Foliant, 2018.
CR  - Masimhanoğlu, Düken. Sarap. Astana: Elorda, 2001.
CR  - Nurğali, Rymgali. Qazaq Adebiyetining Altın Gasırı, Zertteuv. Almatı: Kültegin Baspası, 2002.
CR  - Qalıasqaruli, Qabidaş. Mongoliyadağı Qazaq Edebiyatı. Almatı: Arıs, 2009
CR  - Qasqabasov, Seyit. Tangdamalı Tom 2: Mifologiya, Fol’klor, Edebiyat, Zertteuler. Astana:
Foliant, 2014.
CR  - Qasqabasov, Seyit. Tangdamalı Tom 4: Fol’klor İyirimderi, Ar Jılğı Zerttevler. Astana: Foliant,
2015.
CR  - Sübhanberdina, Uşkultay. Qazaq Kitabınıng Şejiresi 1807-1917. Almatı: Rauan, 1996.
CR  - Uahatov, Bekmurat. Qazaqtıng Turmıs-Salt Jırlarınıng Tipologiyası. Almatı: Gılım, 1983.
CR  - Ülimjioğlu, Akhıt. Akhıt Şığarmaları Gumırnamalık Şığarma 1. Tom. Almatı: Atamura, 2020.
CR  - Ülimjioğlu, Akhıt. Gahıliya: Jır, Tolğau, Qissa, Dastandar. Bayan-Ölgey: Baspager, 1994.
CR  - Ülimjioğlu, Akhıt. Şığarmaları 2. Tom. Küyting: İle Halk Baspası, 1999.
UR  - https://doi.org/10.60163/tkhcbva.1483722
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3928797
ER  -