TY  - JOUR
T1  - Gastronomi Perspektifinden Kültürel Kimlik Üzerine Nitel Bir Araştırma: Edremit Körfezi-Balıkesir Örneği
TT  - A Qualitative Research on Cultural Identity from the Perspective of Gastronomy: Edremit Gulf-Balıkesir Example
AU  - Ürkün, Kübra
AU  - Özgürel, Gizem
PY  - 2025
DA  - March
Y2  - 2024
DO  - 10.32572/guntad.1488176
JF  - Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi
JO  - GTAD
PB  - Murat BAYRAM
WT  - DergiPark
SN  - 2602-3008
SP  - 55
EP  - 79
VL  - 9
IS  - 1
LA  - tr
AB  - Kültür, içine doğulan toplumun etkisiyle zaman içerisinde kazanılan ve yine zaman içerisinde değişen bir olgudur. Toplumların örf, adet, gelenek, dil, din, ırk, yeme-içme alışkanlıkları gibi birçok unsurun birleşimi kültürü oluşturmaktadır. Söz konusu unsurların toplumca sahiplenilmesi ve atadan oğula aktarılarak devam ettirilmesi kültürel kimliğin varlık kazanmasına yol açmaktadır. Kültürel kimlik olgusu, çeşitli toplumsal bağlantılar ve farklı kategori etiketlerine dayandırılabilmektedir. Yapılan çalışma kapsamında kültürel kimlik yemek ve kültür ile yemek ve kimlik ilişkisi temelinde irdelenmiştir. Çalışmada Edremit Körfezi'nin Balıkesir iline bağlı ilçelerindeki (Ayvalık, Burhaniye, Edremit, Gömeç, Havran) yiyecek ve içecek işletmesi yetkililerinin bölgenin kültürel kimliğine ilişkin görüşleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Nitel araştırmanın benimsendiği çalışmada 09.10.2023-03.04.2024 tarihleri arasında bölgede faaliyet gösteren 15 yiyecek içecek işletmesi yetkilisinden elde edilen veriler içerik analizine tabi tutulmuştur. Araştırma bulguları; 410 kod, 13 alt tema ve 4 ana tema altında toplanmıştır. Ana temalar; “Edremit Körfezi’nin Gastronomi ve Kültür Ekseninde Algılanışı”, “Edremit Körfezi’nin Gastronomik Kimlik Bileşenleri”, “Edremit Körfezi’nde Tercih Edilen Ürünler” ve “Edremit Körfezi Kültürel Kimliğinin Yiyecek İçecek İşletmelerindeki Temsilleri” olarak ortaya çıkmıştır. 12 işletmenin menülerinde yöresel isimler taşıyan yiyecek ve içeceklerin yer aldığı tespit edilmiştir. Katılanlardan 8’i işletmelerinin Edremit Körfezi kültürünü tamamen yansıttığı, 4’ü ise kısmen yansıttığı görüşündedirler.
KW  - Gastronomi
KW  - Kültürel Kimlik Teorisi
KW  - Edremit Körfezi
KW  - Yiyecek İçecek İşletmeleri
N2  - Culture is a phenomenon that is acquired and changed over time with the influence of the society into which it is born. The combination of many elements such as society's customs, traditions, language, religion, ethnicity, eating and drinking habits forms culture. The social ownership of these elements and their continuation by transferring them from generation to generation leads to the existence of cultural identity. When the concept of cultural identity affected by environmental factors is examined the relationship between food and culture and food and identity emerges. The phenomenon of cultural identity can be based on various social connections and different category labels. Within the scope of this study, cultural identity is examined on the basis of the relationship between food and culture and food and identity.  In the study, the views of food and beverage business officials in the districts of Edremit Bay in Balıkesir province (Ayvalık, Burhaniye, Edremit, Gömeç, Havran) on the cultural identity of the region were tried to be determined. In the study where qualitative research was adopted, the data obtained from 15 food and beverage business officials operating in the region between 09.10.2023-03.04.2024 were subjected to content analysis. Research findings were collected under 410 codes, 13 sub-themes and 4 main themes. The main themes are; ‘Perception of Edremit Bay on the Axis of Gastronomy and Culture’, ‘Gastronomic Identity Components of Edremit Bay’, ‘Preferred Products in Edremit Bay’ and ‘Representations of Edremit Bay Cultural Identity in Food and Beverage Establishments’. It was determined that 12 establishments have food and beverages with local names in their menus. 8 of the participants are of the opinion that their businesses fully reflect the culture of Edremit Bay, while 4 of them partially reflect it.
CR  - Aka, E. (2024). Türkiye’yi Doyuran Şehir Balıkesir. https://www.milliyet.com.tr/yazarlar/eren-aka/turkiyeyi-doyuran-sehir-balikesir-7062741 adresinden 3 Mart 2024 tarihinde alınmıştır.
CR  - Ataman, H. (2018). Akıllı turizm ve akıllı destinasyonlar: Edremit Körfezi'ne yönelik bir uygulama. [Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi]. https://dspace.balikesir.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12462/3467
CR  - Bekar, A., & Karakulak, Ç. (2017). Coğrafi işaretleme yoluyla gastronomik kimlik oluşturma ve gastronomik kimliğin destinasyon pazarlamasındaki rolü: Trakya örneği. D. Bozok, C. Avcıkurt, M. Doğdubay, M. Sarıoğlan ve G. K. Girgin (Editörler), Gastronomi Üzerine Araştırmalar içinde (1. Baskı, s. 156-178). Detay Yayıncılık.
CR  - Bilgin, A., & Oksal, A. (2018). Kültürel kimlik ve eğitim. ACJES, 2(1), 82-90. https://doi.org/10.31805/acjes.346729
Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö., & Köklü, N. (2018). Sosyal bilimler için istatistik, (22. Baskı). Pegem Akademi.
CR  - Chen, V. H-H. (2014). Cultural identity. Key Concepts in Intercultural Dialogue, (22), 1-2. https://centerforinterculturaldialogue.org/wp-content/uploads/2014/07/key-concept-cultural-identity.pdf
CR  - Çalışkan, O. (2013). Destinasyon rekabetçiliği ve seyahat motivasyonu bakımından gastronomik kimlik. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 1(2), 3-12.
CR  - Diker, O., & Deniz, T. (2017). Kars kültürel ve gastronomik kimliğinde kaz. Doğu Coğrafya Dergisi, 22(38), 189-204. https://doi.org/ 10.17295/ataunidcd.303192
CR  - Domšić, L. (2013). Cultural heritage and identity in the contemporary tourism development. Croatia: Dubrovnik International Economic Meeting, 1(1), 1-10.
CR  - Duran, E. (2009). Sürdürülebilir turizm kapsamında toplumsal ve kültürel kimliğin korunması: Gökçeada örneği [Doktora Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi]. https://acikerisim.deu.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12397/12210
CR  - Fawziah, L. (2020). Food, cultural identity, and emotional release in home novel by Leila S. Chudori [A Bachelor Degree Thesis, State Islamic University of Syarif Hidayatullah Jakarta]. https://repository.uinjkt.ac.id/dspace/handle/123456789/51837
CR  - Gupta, M., Thakur, S., Stephen, S., Rani, A., Ramchandra Panse, A., & Singh, S. (2024). Impact of globalization on the creation of a ‘hybrid’ culture: A psycho-social perspective. Onomázein, 63, 321-327. https://www.onomazein.com/index.php/onom/article/view/626/520
CR  - Harrington, R. (2005). Defining gastronomic identity. Journal of Culinary Science & Technology, 4:2(3), 129-152. https://doi.org/ 10.1300/J385v04n02_10
CR  - Hjalager, A.-M., & Richards, G. (2002). A typology of gastronomy tourism. Routledge.
Holton, R. (2013). Küreselleşmenin kültürel sonuçları. (K. Karaman, Çev.). İstanbul Journal of Sociological Studies, 1(47), 59-75.
CR  - Jorgensen, B. S., & Stedman, R. C. (2001). Sense of place as an attitude: Lakeshore owners attitudes toward their properties. Journal of Environmental Psychology, 21(3), 233-248. https://doi.org/10.1006/jevp.2001.0226
CR  - Kara, C., & Türkay, O. (2024). İstanbul’un yöresel lezzetleri ve gastronomi kimliğine katkıları bakımından incelenmesi. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 8(1), 108-133. https://doi.org/10.32572/guntad.1333329
CR  - Karakulak, Ç. (2016). Coğrafi işaretleme yoluyla gastronomik kimlik oluşturma ve gastronomik kimliğin destinasyon pazarlamasındaki rolü: Trakya örneği [Yüksek Lisans Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=NtBAevXNhYaNqJFoAcdBdkuvn2nX9VFETSBEaEhWLDvzNgB1MkAtnaG-PDpWlNU4
CR  - Karataş, Z. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 62-80.
CR  - Koçak, A., & Arun, Ö. (2013). İçerik analizi çalışmalarında örneklem sorunu. Selçuk İletişim, 4(3), 21-28. https://doi.org/10.18094/si.51496
CR  - Liang, T. (2024). Impact of college English education thoughts on enhancing national cultural identity. Trans/Form/Ação, 47(4). https://doi.org/10.1590/0101-3173.2024.v47.n4.e0240065
CR  - Metin, O. & Ünal, Ş. (2022). İçerik analizi tekniği: İletişim bilimlerinde ve sosyolojide 	doktora tezlerinde kullanımı. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22/Özel Sayı 2, 273-294. https://doi.org/ 10.18037/ausbd.1227356
CR  - Nar, M. Ş. (2019). Kültürel kimlik sorunsalı: Görecelik mi, Evrenselcilik mi? Yoksa uzlaşı mı? Antropoloji, 37, 72-80. https://doi.org/10.33613/antropolojidergisi.529387
CR  - Nebioğlu, O. (2017). Gastronomik kimlik ve gastronomik turizm ürünlerinin sınıflandırılması üzerine nitel bir araştırma: Alanya örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(2), 39-60. https://doi.org/ 10.21325/jotags.2017.69
CR  - Ning, X., Xiao-zhen, J., & Ying-zhi, G. (2022). A Study on the relationship between cultural identity, place attachment, and tourist loyalty. Journal of Tourism and Hospitality Management, 10(1), 38-50.
CR  - Özcan, İ. (2019). İzmir'de düzenlenen festivallerin kültürel kimlik ve aidiyet unsurları açısından incelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=5VBoDkQO-Iv_4g4lRKRJYg
CR  - Özgürel, G. (2018). Kültürel mirasa bir bakış: Marmaris örneği. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 5(31), 4894-4906. https://doi.org/ 10.26450/jshsr.969
CR  - Polat, A. (2022). Nitel araştırmalarda yarı-yapılandırılmış görüşme soruları: Soru form ve türleri, nitelikler ve sıralama. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22 (Özel Sayı 2), 161-182. https://doi.org/10.18037/ausbd.1227335
CR  - Polat, E. (2017). Turizm ve coğrafi işaretleme: Balıkesir örneği. Meriç Uluslararası Sosyal ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, 1 (1), 17-31.
CR  - Proshansky, H., Fabian, A., & Kaminoff, R. (1978). Place identity: Physical world socialization of the self. Journal of Environmental Psychology, 3, 57-83.  https://doi.org/10.1016/S0272-4944(83)80021-8
CR  - Süt, A. E. (2019). Kültürel miras olarak yöresel yiyeceklerin gastronomik varlık öğelerinin kültürel kimlik üzerinden incelenmesi: Mersin tantunisi örneği [Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=FgmkGchPKo23qQqBeqzVZgtbSo4cKBYX3h4rrBUa1yPLkA-BIBuVEwDItmdgEPiB
CR  - Şahin, B. (2023). Restoranlarda kültürel kimlik ve iç mekan tasarım ilişkisi, Türk kültürünü yansıtan bir restoran modeli önerisi [Yüksek Lisans Tezi, Başkent Üniversitesi].  https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=kIrIdtdJ31bRgjb6fHvMUWb_EGsFVLOfSzsLDXovko2NBS0Ns-8mEDMUmeiwa2b_
CR  - Şen, N. & Silahşör, Y. (2018). Gastronomi Turizmi Kapsamında Erzincan İli Yiyecek İçecek İşletmelerinde Sunulan Yöresel Yemekler Üzerine Bir Araştırma. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(Ek.1), 414-429.
CR  - T.C. Balıkesir Valiliği (2016). Türkiye'yi Doyuran İl: Balıkesir. http://www.balikesir.gov.tr/turkiyeyi-doyuran-il-balikesir adresinden 11 Şubat 2024 tarihinde alınmıştır.
CR  - Tekeli, M., Yıldırım, İ., & Çıtak, B. (2024). Kültürel miras unsuru olarak ulusal mutfağın sürdürülebilirliği: Gastromilliyetçilik çerçevesinde nitel bir araştırma. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 8(1), 45-65. https://doi.org/10.32572/guntad.1318209
CR  - Tian, D., Wang, Q., Law, R., & Zhang, M. (2020). Influence of cultural identity on tourists’ authenticity perception, tourist satisfaction, and traveler loyalty. Sustainability, 12(16), 6344. https://doi.org/ 10.3390/su12166344
CR  - Töre Başat, H., Sandıkçı, M., & Çelik, S. (2017). Gastronomik kimlik oluşturmada yöresel ürünlerin rolü: Ürünlerin satış ve pazarlanmasına yönelik bir örnek olay incelemesi. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 5(Special Issue 2), 67-76. https://doi.org/10.21325/jotags.2017.112
CR  - Türk Patent ve Marka Kurumu (2024). Balıkesir Coğrafi İşaretli Ürünleri Listesi. https://ci.turkpatent.gov.tr/cografi-isaretler/liste?il=10
CR  - Türk Patent ve Marka Kurumu (2024). Türkiye'nin Coğrafi İşaretleri. https://ci.turkpatent.gov.tr/ adresinden 11 Şubat 2024 tarihinde alınmıştır.
CR  - Urieta, L., & Noblit, G. (2018). Cultural identity theory and education: What we have learned about selves and others. Cultural Constructions of Identity Meta-Ethnography and Theory (s. 1-33) içinde. New York: Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/oso/9780190676087.001.0001
CR  - Usborne, E., & Sablonnière, R. (2014). Understanding my culture means understanding myself: The function of cultural identity clarity for personal identity clarity and personal psychological well-being. Journal for the Theory of Social Behaviour, 44(4), 436-458. https://doi.org/10.1111/jtsb.12061
CR  - Ward, C., Szabó, Á., & Ng Tseung-Wong, C. (2024). The motivation to integrate and perceived discrimination as antecedents of cultural identity styles. Cultural Diversity and Ethnic Minority Psychology. Advance online publication. https://doi.org/10.1037/cdp0000648
CR  - Yalın, G. (2020). Kaybolmakta olan yerel mutfak kültürünün turizme kazandırılması: Balıkesir ili Edremit Körfezi örneği. [Doktora Tezi, Balıkesir Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
CR  - Yılmaz, G., & Akman, S. (2020). Simbiyotizm kavramı ve gastronomi turizmi ile ilişkisi. Aydın Gastronomy, 4(2), 125-134. https://doi.org/ 10.17932/IAU.GASTRONOMY.2017.016/gastronomy_v04i2006
CR  - Yurdusev, N. (1997). Türkiye ve Avrupa: Batılılaşma, kalkınma ve demokrasi. (1. Baskı). (A. Eralp, Ed.) Ankara: İmge Yayınları.
UR  - https://doi.org/10.32572/guntad.1488176
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3948058
ER  -