@article{article_1489653, title={Arap Dilinde Nûnlar}, journal={Genç Mütefekkirler Dergisi}, volume={5}, pages={461–475}, year={2024}, author={Han, Fecri}, keywords={Arap dili ve belagatı, nûnlar, te’kîd, te’kîd nûnu, nisvet nûnu.}, abstract={Dil, insanoğlunun duygu ve düşüncelerini sözlü veya yazılı bir şekilde ifade etmeye yarayan en önemli iletişim araçlarından biridir. İnsanoğlu bu duygu ve düşüncelerini ifade etmek için bazı sembollere ve seslere ihtiyaç duymuş ve harfler aracılığıyla bunu giderme yoluna gitmiştir. Her dil kendi içinde diğer dillerden ayrıldığı özellikleri itibariyle farklı bir yapı arz etmektedir. Arapça da diğer dillerden farklı bir yapıya sahip olan bir dildir. Kelime hazinesi zengin bir dil olması ve erken dönemlerde tedvininin başlamış olması, yapı olarak da çekimli bir dil olması bu farklılığın ortaya çıkmasında önemli derecede etkili olmuştur. Her dilde harflerin yüklendiği farklı görev ve manalar olduğu gerçeği vardır. Arap dili gramerinde de harflerin yapı, mana, ses, isim vb. özellikleri vardır. Harflerin yapıyı oluşturma görevleri olduğu gibi manaya da etkileri vardır. Harflerin, kelimelerin oluşumuna etki edenlerine mebâni, belirli bir sese karşılık gelenlerine hicâ harfleri ve noktalı olanlarına ise hurûf-i m’ucem şeklinde taksimlere tabi tutulduğu görülmüştür. Kur’ân-ı Kerîm’ de de genellikle sure başlarında bulunan harflere de hurûf-i mukattaa şeklinde isim verildiği görülmüştür. Dilin en küçük yapı birimi olan harflere bundan başka farklı görevlerde yüklenmiştir. Arap dili gramerinde de hece harflerinin yüklendiği önemli görev ve fonksiyonlar vardır. Çünkü harf, kimi zaman kelimenin başında, kimi zaman kelimenin ortasında ve kimi zaman da kelimenin sonunda bulunmak suretiyle kelimenin yapı ve manasında bazı değişikliklerin meydana gelmesine etki etmektedir. Bu farklı manaların meydana gelmesinde rol oynayan çeşitli harfler vardır. Bu harflerden biri de nûn harfidir ki, Arap dili gramerinde fâil, ref‘ alâmeti, tenvîn, mutâvaat, te’kîd, vikâye gibi birçok bağlamda kullanılmıştır. Dolayısıyla nûn harfi de kelimenin başında, kelimenin ortasında ve kelimenin sonunda farklı görevleri yerine getirmesi için kullanılan bir harftir. Arap dili gramerinde nûnlar müstakil başlıklar altında ele alınmıştır. Dil âlimleri “en-nûnât ve menâzilü’l-hurûf”, başlıkları altında nûnları kategorize ederek anlatmışlardır. Çalışmada nûnların türleri, kiminin manaya, kiminin de yapı ve i’raba olan etkisi ve kullanımları üzerinde çoğunlukla klasik, az da olsa modern kaynaklardan yararlanılarak ele alınmıştır. Çalışmada nûnlar, te’kîd nûnları, beş fiillerin nûnu, nûnü’l-vikâye, muzâraat nûnu, nisvet nûnu, nûnü’l-müsennâ, cem-i müzekker-i sâlimin nûnu, zâid nûn, aslî nûn ve tenvîn (sarf nûnu) mana ve yapıya etkisi yönüyle işlenmiştir. Çalışmanın sınırlı olması hasebiyle konu belirli örnekler üzerinden ele alınmıştır. Bu yüzden çalışmada nûnların kimisinin lafza olan etkisi kimisinin de hem lafza hem de manaya etkisi üzerinde durulmaya çalışılmıştır.}, number={2}, publisher={Nihat DEMİRKOL}