@article{article_1491030, title={Kronik hastalıkların Sosyoekonomik Belirleyicileri Üzerine bir Makine Öğrenmesi Analizi}, journal={İzmir İktisat Dergisi}, volume={40}, pages={942–967}, year={2025}, DOI={10.24988/ije.1491030}, author={Ekinci, Ramazan}, keywords={Kronik hastalıklar, sosyoekonomik faktörler, yapay zeka, makine öğrenimi, derin öğrenme}, abstract={Bu çalışmanın amacı sosyal, kültürel ve ekonomik değişkenlerle seçilmiş kronik hastalıklar (astım, kalp rahatsızlığı, hipertansiyon, şeker hastalığı, karaciğer yetmezliği, böbrek rahatsızlığı) arasındaki ilişkiyi analiz etmektir. Araştırmada kullanılan veri kümesinin büyük veri özelliğine sahip olması nedeniyle büyük veri tekniklerinden yararlanılmaktadır. Bu kapsamda, yapay zekanın bir alt dalı olan makine öğrenmesi yöntemi olan Derin öğrenme tekniği kullanılmaktadır. Çalışmada 2019 yılı Türkiye Sağlık Araştırması mikro veri seti kullanılmıştır. Derin öğrenme modelinden elde edilen sonuçlar, eğitim ve gelir düzeyindeki artışlar ile kronik rahatsızlıklar arasında negatif bir ilişkinin olduğunu göstermektedir. Modelde yer alan diğer değişkenlerden spor yapılan gün sayısı ile kronik hastalıklar arasında negatif bir ilişki görülürken, meyve yeme sıklığı ile kronik hastalıklar arasında hastalık türlerine göre pozitif (şeker hastalığı, böbrek rahatsızlığı) ve negatif (astım, kalp, hipertansiyon, karaciğer yetmezliği) bir ilişki görülmektedir. Bulgulardan hareketle, gelir düzeyi artan bireylerin yıpranan sağlık stoğunu telafi etmek amacıyla besin değeri yüksek gıdalara ve egzersiz gibi sportif faaliyetlere yöneleceği sonucuna ulaşılabilir. Öte yandan, eğitim düzeyindeki artış, bireylerin sağlığa yönelik riskleri daha iyi değerlendirmelerini sağlayarak, bireyleri koruyucu sağlık hizmetlerinden daha fazla yararlanmaları yönünde teşvik edebilir. Maliyet açısından ise diğer sağlık hizmetlerine göre daha uygun olan koruyucu sağlık hizmetlerine yönelik talebin artması sağlık sistemi üzerinde ortaya çıkan finansal yükü azaltabilir. Bu nedenle, koruyucu sağlık hizmetlerinin kullanımının artırılmasına yönelik politikalara önem verilmelidir.}, number={4}, publisher={Dokuz Eylül Üniversitesi}, organization={Bu çalışma İzmir Bakırçay Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü tarafından KBP.2021.004 nolu proje kapsamında desteklenmiştir.}