TY  - JOUR
T1  - Özel Yetenekli Öğrencilerin Türkçe Dersine Yönelik Tutumlarında Dinleme ve Konuşma Kaygılarının Yordayıcı Rolü
TT  - The Predictive Role of Listening and Speaking Anxiety in Gifted Students’ Attitudes Towards Turkish Lesson
AU  - Özcan, Suna
AU  - Emir, Serap
PY  - 2025
DA  - June
Y2  - 2025
DO  - 10.35233/oyea.1497871
JF  - Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları
JO  - RRWI
PB  - Yusuf UYAR
WT  - DergiPark
SN  - 2148-1512
SP  - 29
EP  - 50
VL  - 13
IS  - 1
LA  - tr
AB  - Bu araştırmanın amacı özel yetenekli öğrencilerin Türkçe dersine yönelik tutumları, dinleme ve konuşma kaygıları arasındaki ilişkiyi, dinleme ve konuşma kaygılarının Türkçe dersine yönelik tutumunu yordama durumunu ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda 2023-2024 eğitim-öğretim yılında ortaokul 6. ve 7. sınıfta eğitim görmekte olan 466 özel yetenekli öğrenci örneklem olarak belirlenmiştir. Nicel araştırma yönteminin ilişkisel tarama modeline dayanan çalışmada veri “Türkçe dersine yönelik Tutum Ölçeği”, “Dinlemeye Yönelik Kaygı Ölçeği” ve “Konuşmaya Yönelik Kaygı Ölçeği” veri toplama araçları olarak kullanılmıştır. Araştırmadaki değişkenler arasındaki ilişkiyi ortaya koymak için pearson momentler çarpım korelasyonu katsayısı hesaplanmıştır. Dinleme kaygısı ve konuşma kaygısının Türkçe dersine yönelik tutumun yordayıcılığını belirlemek amacıyla çoklu doğrusal regresyon analizi yapılmıştır. Yapılan analiz sonuçlarına göre katılımcıların dinleme kaygıları, konuşma kaygıları ve Türkçe dersine yönelik tutumları arasında ilişki vardır. Ayrıca dinleme ve konuşma kaygıları Türkçe dersine yönelik tutumlarını yordamaktadır. Bu sonuçlardan hareketle özel yetenekli ortaokul öğrencilerine yönelik farklılaştırılmış Türkçe öğretim uygulamalarının yapılması onların Türkçe dersine yönelik tutumlarında ve dinleme ile konuşma kaygılarının olumluya dönüştürülmesinde önemli olduğu sonucuna varılmıştır.
KW  - özel yetenekli öğrenciler
KW  - Türkçe dersine yönelik tutum
KW  - dinleme kaygısı
KW  - konuşma kaygısı
N2  - The aim of this study is to reveal the relationship between gifted students' attitudes towards Turkish lesson, listening and speaking anxiety, and the predictive status of listening and speaking anxiety towards attitudes towards Turkish lesson. For this purpose, 466 gifted students studying in the 6th and 7th grades of secondary school in the 2023 -2024 academic year were selected as the sample. In the study based on the relational screening model of the quantitative research method, "Attitude Scale towards Turkish Lesson", "Anxiety Scale for Listening" and "Anxiety Scale for Speaking" were used as data collection tools. Pearson product-moment correlation coefficient was calculated to reveal the relationship between the variables in the study. Multiple linear regression analysis was performed to determine the predictive power of listening anxiety and speaking anxiety on attitude towards Turkish lesson. According to the results of the analysis, there is a relationship between the participants' listening anxiety, speaking anxiety and attitudes towards Turkish lesson. In addition, listening and speaking anxieties predicted their attitudes towards Turkish lesson. Based on these results, it was concluded that differentiated Turkish teaching practices for gifted middle school students are important in transforming their attitudes towards Turkish lesson and listening and speaking anxieties into positive ones.
CR  - Aguirre, N. M. ve Hernandez, N. E. (2021). Differentiating the curriculum for gifted second language learners: Teaching them to think. In Special Populations in Gifted Education (pp. 273-285). Routledge.
CR  - Ahmetovic, E., Becirovic, S., ve Dubravac, V. (2020). Motivation, Anxiety and Students' Performance. European Journal of Contemporary Education, 9(2), 271-289. 965-985. http://dx.doi.org/10.13187/ejced.2020.2.271
CR  - Allington, R. (2002). What i've learned from about effective reading instruction: From a decade of studying exemplary elementary classroom teachers. Phi Delta Kappan, 10, 740-747. https://doi.org/10.1177/0031721702083010
CR  - Atalay, D., ve Özyürek, A. (2021). Ergenlerde duygu düzenleme stratejileri ve ebeveyn tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 50(230). https://doi.org/10.37669/milliegitim.707741
CR  - Bashori, M., van Hout, R., Strik, H. ve Cucchiarini, C. (2022). Web-based language learning and speaking anxiety. Computer Assisted Language Learning, 35(5-6), 1058-1089. https://doi.org/10.1080/09588221.2020.1770293
CR  - BİLSEM (2019). Bilim ve Sanat Merkezleri Yönergesi.  https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2015_08/27014859_bilsemynerge.pdf
CR  - BİLSEM (2023). Bilim ve Sanat Merkezleri Yönergesi. https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2025_01/21195227_milliegitimbakanligibilimvesanatmerkezleriyonergesiveekleri.pdf
CR  - Bonds, C. W., ve Bonds, L. T. (1983). Teacher, is there a gifted reader in first grade?. Roeper Review, 5(3), 4-6.
CR  - Bonds, C., ve Bonds, L. (1983). Reading and the gifted student, Roeper Review.
CR  - Borland, J. H. (2005). Gifted education without gifted children. Conceptions of giftedness, 1-19.
CR  - Boyraz, A. (2024). Özel yetenekli öğrencilerin akademik öz güvenlerinde konuşma ve yazma kaygılarının yordayıcı rolü [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Biruni Üniversitesi.
CR  - Clevenger, L., (2022). Gifted student burnout. Senior Honors Theses. 1198.
https://digitalcommons.liberty.edu/honors/1198
CR  - Colangelo, N., Assouline, S. G., ve Gross, M. U. M. (2004). A nation deceived: How schools hold back America’s brightest students (Vol. 2). Iowa State University. https://www.accelerationinstitute.org/nation_deceived/nd_v1.pdf
CR  - Crookall, D., ve Oxford, R. L. (1991). İçinde E. K. Horwitz and D. J. Young (Ed.), Language anxiety: From theory and research to classroom implications (s. 141-150). Prentice Hall Yayınları.
CR  - David, H., ve Gyarmathy, E. (2023). Gifted Children and Adolescents Through the Lens of Neuropsychology. Springer.
CR  - Davis, G. A., Rimm, S. B., ve Siegle, D. (2011). Education of the gifted and talented (6th ed.). Boston, MA: Pearson.
CR  - Fraenkel, J. R., Wallen, N. E. ve Hyun, H. (2012). How to design and evaluate research in education. Mcgraw-hill Education-Europe.
CR  - Friedman, R. C., ve Lee, S. W. (1996). Differentiating instruction for high-achieving/gifted children in regular classrooms: A field test of three gifted-education models. Journal for the Education of the Gifted, 19(4), 405-436.
CR  - Gagné, F. (2004). Transforming gifts into talents: The DMGT as a developmental theory. High Ability Studies, 15(2), 119-147. https://doi.org/10.1080/1359813042000314682
CR  - George, D., ve Mallery, P. (2019). IBM SPSS statistics 26 step by step: A simple guide and reference. Routledge.
CR  - Goleman, D. (2010). Duygusal zekâ: Neden IQ’dan daha önemlidir? (Çev. B.S. Yüksel). Varlık Yayınları.
CR  - Gottfried, A. W., Gottfried, A. E., ve Guerin, D. W. (2006). The fullerton longitudinal study: A long-term investigation of intellectual and motivational giftedness. Journal for the Education of the Gifted, 29(4), 430- 450. https://doi.org/10.4219/jeg-2006-24
CR  - Guilford, A. M., Scheuerle, J., ve Shonbrun, S. (1981). Aspects of language development in the gifted. Gifted Child Quarterly, 25(4), 159-163. https://doi.org/10.1177/001698628102500404
CR  - Gündüz, A., ve Demir, S. (2021). Konuşma kaygısı ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31(1), 145-159. https://doi.org/10.18069/firatsbed.818704
CR  - Harris, D. V. (1987). The female athlete. In J. R. May ve M. J. Asken (Edt.). Sport psychology: The psychological health of the athlete. New York: Pma, 99166.
CR  - Hébert, T. P. (2021). Understanding the social and emotional lives of gifted students. Routledge. 
Horwitz, E. K., Horwitz, M. B., ve Cope, J. (1986). Foreign language classroom anxiety. The Modern Language Journal, 70(2), 125-132. https://doi.org/10.2307/327317
CR  - İşlekeller Bozca (2017). Üstün zekâlı öğrencilerde Türkçe koşut eğitim programının başarıya, eleştirel düşünmeye ve yaratıcılığa etkisi [Yayımlanmamış doktora tezi]. İstanbul Üniversitesi.
CR  - Kasap, S. (2021). Foreign language anxiety of gifted students in Turkey. Pegem Journal of Education and Instruction, 11(4), 169-176. https://doi.org/10.47750/pegegog.11.04.16
CR  - Kelemen, G. (2010). A personalized model design for gifted children’education. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2(2), 3981-3987.
CR  - Melanlıoğlu, D. (2013). Ortaokul öğrencileri için dinleme kaygısı ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Türkçenin Eğitimi Öğretimi Özel Sayısı, 11(6), 851-876. https://doi.org/10.14520/adyusbd.418
CR  - Merrotsy, P. (2013). Invisible gifted students. Talent Development & Excellence. 5(2), 31–42. https://www.researchgate.net/profile/Peter-Merrotsy/publication/282721619_Invisible_gifted_students/links/5630cdf108aedf2d42beec85/Invisible-gifted-students.pdf
CR  - Miller, M., ve Brigandi, C. (2020). Exploring gifted education program and practice in rural Appalachia. Theory & Practice in Rural Education, 10(2), https://doi.org/10.3776/tpre.2020.v10n2p101-118
CR  - Mitchell, R. ve Florence M. (1998). Second language learning theories. Edward Arnold Press.
CR  - Mofield, E. L., ve Parker Peters, M. (2015). The relationship between perfectionism and overexcitabilities in gifted adolescents. Journal for the Education of the Gifted, 38(4), 405–427. https://doi.org/10.1177/0162353215607324
CR  - Nasri, D. S., ve Agustina, A. (2021). Recognizing gifted in children through language development and character education as a means of maximizing ability. Journal of Cultura and Lingua, 2(1), 49-54. https://doi.org/10.37301/culingua.v2i1.14
CR  - National Association for Gifted Children (NAGC). (2010). NAGC definition of giftedness. Retrieved from https://www.nagc.org/resources-publications/resources/nagc-definition-giftedness
CR  - Oğuz, B. (2020). Üstün yetenekli öğrencilerin Türkçe öğretmeni ve Türkçe dersine yönelik metaforik algıları. International Journal of Science and Education, 3(2), 80-91. https://doi.org/10.47477/ubed.777973
CR  - Özcan, S. (2022). Felsefe temelli (p4c) soru sorma öğretiminin özel yetenekli ve olağan gelişim gösteren öğrencilerin anlama becerileri ile üst düzey düşünme becerilerine etkisi. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi.
CR  - Özcan, S. (2023). Üstün yetenekli öğrencilerin okuduğunu anlama ile dinlediğini anlama becerileri arasındaki ilişki. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 11(1), 233-243. https://doi.org/10.16916/aded.1213980
CR  - Özcan, S., Sallabaş, M. E., & Akgül, S. (2022). Okuma eğitiminde P4C temelli soru sorma eğitiminin işbirlikli öğrenmeye etkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 10(2), 327-346.
CR  - Papadopoulos, D. (2020). Psychological framework for gifted children’s cognitive and socio-emotional development: A review of the research literature and implications. Journal for the Education of Gifted Young Scientists, 8(1), 305-323. http://dx.doi.org/10.17478/jegys.666308
CR  - Pfeiffer, S. I. (2020). Giftedness and talent development in children and youth. In P. Ward, J. M. Schraagen, J. Gore, ve E. Roth (Eds.), The Oxford handbook of expertise (pp. 103–127). Oxford University Press.
CR  - Renzulli, J. S. (1978). Kappan Classic: What makes giftedness? Reexamining a definition. Phi Delta Kappan. 60(3), 180-185. https://www.scirp.org/reference/referencespapers?referenceid=1626666
CR  - Runco, M. A., ve Acar, S. (2012). Divergent thinking as an indicator of creative potential. Creativity Research Journal, 24(1), 66–75. https://doi.org/10.1080/10400419.2012.652929
CR  - Saranlı, A. G. (2017). Eş zamanlı olmayan gelişimin üstün yetenekli çocuklardaki görünümü üzerine bir örnek olay çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 18(01), 89-108. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.300060
CR  - Silverman, L. K., ve Gilman, B. J. (2020). Best practices in gifted identification and assessment: Lessons from the WISC‐V. Psychology in the Schools, 57(10), 1569-1581. https://doi.org/10.1002/pits.22361
CR  - Smith, E. E. ve Kosslyn, S. M. (2014). Bilişsel psikoloji: Zihin ve beyin. (Çev. Ed. M. Şahin). Nobel Yayınları.
CR  - Şahin, C. (2020). Türkiye’de özel yetenekli öğrenciler için Türkçe eğitimi sorunları ve çözüm önerileri. IJLET. 8(4), 123-145. https://doi.org/10.29228/ijlet.46175
CR  - Ünal, T. F. ve Köse, M. (2014). Türkçe dersine yönelik tutum ölçeği geliştirilmesi: Bir geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Bartın University Journal of Faculty of Education, 3(2), 233-249. https://dergipark.org.tr/tr/pub/buefad/issue/3815/51181
CR  - Vandergrift, L. (2004). Listening to learn or learning to listen. Annual Review of Applied Linguistics, 24, 3-25. https://www.scirp.org/reference/referencespapers?referenceid=364009 
Winter, E. (2018). Akıllı hissetmek: Duygularımız neden düşündüğümüzden daha rasyoneldir? (Çev. P. Onur). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları
Ziegler, A. (2009). Research on giftedness in the 21st century. International handbook on giftedness, 1509-1524. https://doi.org/10.1007/978-1-4020-6162-2_78
UR  - https://doi.org/10.35233/oyea.1497871
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3991094
ER  -