@article{article_1507291, title={Maltepe’de Şayeste Kadınefendi İptidai Mektebi}, journal={Takvim-i Vekayi}, volume={12}, pages={84–108}, year={2024}, author={Yıldırım, Canan}, keywords={Osmanlı, Eğitim, İbtidai Mektep, Yenileşme}, abstract={Osmanlı İmparatorluğu’nda, II. Mahmud’un yenileşme hareketleri ile başlayan eğitimde modernleşme Tanzimat’la hız kazanmıştır. 1869 Maarif-i Umumiye Nizamnamesi ile çok geniş kapsamlı bir eğitim reformu gerçekleşmiştir. Bundan sonra da düzenlemeler devam etmiştir. Eğitimde yapılan reformlarla sıbyan mektepleri iptidai mekteplere dönüştürülmüştür. Önceleri rüştiyelerle birleşik toplamda 6 yıl olan eğitim süresi daha sonra iptidai ve rüşdiye olarak ayrılmıştır. Müstakil hale gelen bu mekteplerin eğitim süreleri ise 3’er yıl olarak belirlenmiştir. İşte Şayeste Kadınefendi İptidai Mektebi de bu mektepler arasında yerini almıştır. Mektep o dönemde Kartal Kazası’na bağlı bir köy olan Meltepe’de 14 Nisan 1912’de açılmış ve eğitim hayatına başlamıştır. Okula adı verilen Şayeste Kadınefendi Abdülmecid’in üçüncü eşidir. Şayeste Hanım tam da bu okulun açılma sürecinde vefat edince bir saygı göstergesi olarak mektebe adı verilmiştir. Mektep Müslüman kız ve erkek çocukları için hizmet vermiştir. Bu çalışmanın çıkış noktası mektebin de kurucularından olan Süreyya Bey’in mektep hakkında tuttuğu istatistiklerdir. Süreyya Bey’in 14 Temmuz 1913’te Maarif Nezareti’ne sunduğu bu istatistik kitabında mektebin açılmasına karar verilme süreci de dahil mektep hakkında oldukça ayrıntılı bilgiler verilmiştir. Bu istatistiklerden mektebin kız ve erkek öğrenci mevcutları, yine kız ve erkeklere göre ayarlanmış olan ders programları, mektebin bir yıllık gelir tablosu hatta okulun mevsimlere göre ders vakitleri bile kaydedilmiştir. Kitabı hazırlayan Süreyya Bey’in amacı okulun gelişimini göstermek ve bu başarının desteklenmesi için bir dayanak oluşturmaktır. Bu çalışmanın amacı ise bir iptidai mektebin nasıl yönetildiğini, ilk yılında bütün imkansızlıklara rağmen ne denli bir gelişme gösterdiğini ve ayrıca eğitim sisteminin iptidai mekteplerdeki uygulamalı bir örneğini ortaya koyabilmektir. Ayrıca Osmanlı son dönemlerindeyken mektebin kurulma aşamasında yaşanan sürecin ne gibi fedakarlıklar gerektirdiğini göstermektir.}, number={2}, publisher={Eyüp Fahri KESKENLER}