TY  - JOUR
T1  - Özel Gereksinimli Üniversite Öğrencilerinin Mekânsal Erişilebilirlik Bağlamında Yaşadıkları Sorunların Belirlenmesi ve Çözüm Önerileri
TT  - Identifying the problems faced by university students with special needs in relation to spatial accessibility and proposing solutions
AU  - Kasap, Caner
AU  - Levent Kasap, Tuğba
PY  - 2025
DA  - April
Y2  - 2024
DO  - 10.17860/mersinefd.1509576
JF  - Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi
JO  - MEUJFE
PB  - Mersin Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 1306-7850
SP  - 69
EP  - 84
VL  - 21
IS  - 1
LA  - tr
AB  - Bu araştırma, özel gereksinimli üniversite öğrencilerinin mekânsal erişilebilirlikle ilgili yaşadıkları sorunları belirlemeyi ve bu sorunlara yönelik çözüm önerileri sunmayı amaçlamaktadır. Araştırma, Türkiye'nin İç Anadolu Bölgesi'nde bulunan bir üniversitede öğrenim gören sekiz özel gereksinimli öğrenci ile yürütülmüştür. Veriler, yarı yapılandırılmış görüşme teknikleri kullanılarak toplanmış ve nitel araştırma paradigması çerçevesinde analiz edilmiştir. Öğrencilerin belirttiği başlıca sorunlar arasında kampüs girişlerinde yaşanan fiziksel engeller, yetersiz yönlendirme tabelaları, asansör ve rampaların eksikliği, kütüphane ve yemekhaneye erişimde karşılaşılan zorluklar ve hijyen problemleri yer almaktadır. Bu sorunlar, öğrencilerin akademik başarılarını ve kampüs yaşamına katılımlarını olumsuz yönde etkilemektedir. Araştırmanın bulguları, üniversite yönetimleri için yol gösterici nitelikte olup, kampüs içi fiziksel düzenlemeler, yönlendirme sistemlerinin iyileştirilmesi ve yardımcı personel desteğinin artırılması gibi çözüm önerileri sunmaktadır. Bu öneriler, özel gereksinimli öğrencilerin eğitim süreçlerine daha etkin bir şekilde katılımını sağlamayı ve eğitim hayatlarını daha erişilebilir hale getirmeyi hedeflemektedir.
KW  - Özel gereksinimli üniversite öğrencileri
KW  - mekânsal erişilebilirlik
KW  - Çözüm önerileri
N2  - This study aims to identify the problems faced by university students with special needs in relation to spatial accessibility and to propose solutions for these issues. The research was conducted with eight special needs students studying at a university in the Central Anatolia Region of Turkey. Data were collected using semi-structured interview techniques and analyzed within the framework of qualitative research paradigms.  The main problems highlighted by the students include physical barriers at campus entrances, insufficient signage, lack of elevators and ramps, difficulties in accessing the library and cafeteria, and hygiene issues. These problems negatively impact the students' academic performance and participation in campus life. The findings of the research provide guidance for university administrations and offer solutions such as improving campus physical arrangements, enhancing signage systems, and increasing support from auxiliary staff. These recommendations aim to enable more effective participation of students with special needs in their educational processes and to make their educational experiences more accessible.
CR  - Aydın, M. & Şahin, F. (2002). Özel gereksinimli öğrencilerin akademik başarılarını etkileyen faktörler. Eğitim ve Bilim, 27(2), 89-104. https://doi.org/10.15390/EB.2002.47
CR  - Aşık, A. & Arıkan, G. (2012). Üniversitelerde engelli öğrencilere yönelik mekânsal düzenlemeler ve sosyal entegrasyon. Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 123-135.
CR  - Cresswell, J. W. (2016). Araştırma deseni: Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları. (S. B. Demir, Çev. Ed.). (2. baskı). Eğiten Kitap.
CR  - Çolak, M. & Karahan, H. (2008). Özel gereksinimli öğrencilerin akademik destek hizmetlerine erişimi ve bu hizmetlerin etkinliği. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 4(1), 39-55. https://doi.org/10.17263/jtad.2008.41
CR  - Demir, M. & Acar, M. (2020). Üniversitelerde öğrenim gören özel gereksinimli öğrencilerin karşılaştıkları fiziksel ve sosyal engeller. Eğitim ve Bilim, 45(3), 345-359. https://doi.org/10.15390/EB.2020.8452
CR  - Eriş, H. & Demirtaş, Z. (2011). Özel gereksinimli öğrencilerin üniversite hayatında karşılaştıkları psikolojik zorluklar. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 31(2), 45-60. https://doi.org/10.17066/pdrd.2011.0004
CR  - Fichten, C. S., Asuncion, J. V., Barile, M., Ferraro, V. & Wolforth, J. (2009). Accessibility of e‐learning and computer and information technologies for students with visual impairments in postsecondary education. Journal of Visual Impairment & Blindness, 103(9), 543-557.
CR  - Friend, M. (2018). Special education: Contemporary perspectives for school professionals. Pearson.
CR  - Gargiulo, R. M. (2018). Special education in contemporary society: An introduction to exceptionality. SAGE Publications.
CR  - Gök, E. & Arslan, G. (2015). Özel gereksinimli öğrencilerin yükseköğretimde karşılaştıkları finansal zorluklar ve bu zorlukların akademik başarılarına etkileri. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 5(3), 211-225. https://doi.org/10.5961/jhes.2015.121
CR  - Hallahan, D. P., Kauffman, J. M. & Pullen, P. C. (2019). Exceptional learners: An introduction to special education. Pearson.
CR  - Healey, M., Bradley, A. & Fuller, M. (2006). Listening to students: The experiences of disabled students of learning at university. Adams, M., & Brown, S. (Eds.), Towards Inclusive Learning in Higher Education (s. 32-43). Routledge.
CR  - Holloway, S. (2001). The experience of higher education from the perspective of disabled students. Disability & Society, 16(4), 597-615.
CR  - Kaya, Z., & Çiftçi, M. (2003). Yükseköğretimde özel gereksinimli öğrencilerin yaşadığı zorluklar ve çözüm önerileri. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 15(2), 213-230. https://doi.org/10.14689/issn.2148-7286.2003.15.2
CR  - Koç, O. (2020). Erişilebilirlik Kılavuzu. T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Erişim adresi:  https://www.aile.gov.tr/media/65613/erisilebilirlik_kilavuzu_2021.pdf
CR  - Loreman, T., Deppeler, J., & Harvey, D. (2010). Inclusive education: Supporting diversity in the classroom. Routledge.
CR  - Mengi, A. (2019). Engelli öğrencilerin üniversite eğitimi sürecinde karşılaştığı güçlükler: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi örneği. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 147-170.
CR  - Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2021). Milli Eğitim İstatistikleri: Örgün Eğitim 2020-2021. https://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2021_03/15172413_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2020_2021.pdf
CR  - Mills, G. E. & Gay, L. R. (2016). Educational research: Competencies for analysis and applications. (11. baskı). Pearson.
CR  - Özsoy, Y. & Yıldırım, K. (2004). Özel gereksinimli üniversite öğrencilerinin kampüs içinde karşılaştıkları erişim sorunları. Engelliler Araştırma Dergisi, 6(1), 49-63. https://doi.org/10.1515/ijsl.2004.010
CR  - Raue, K. & Lewis, L. (2011). Students with disabilities at degree-granting postsecondary institutions. National Center 
for Education Statistics, US Department of Education.
CR  - Sarı, A. & Altun, S. (2006). Özel gereksinimli öğrencilerin sosyal entegrasyon süreçleri. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(3), 185-202. https://doi.org/10.21603/tjd.2006.013
CR  - Smith, D. D. (2020). Introduction to special education: Making a difference. Pearson.
CR  - Turnbull, A., Turnbull, R., Wehmeyer, M. L. & Shogren, K. A. (2015). Exceptional lives: Special education in today's schools. Pearson.
CR  - Tinklin, T., Riddell, S., & Wilson, A. (2004). Policy and provision for disabled students in higher education in Scotland and England: The current state of play. Studies in Higher Education, 29(5), 637-657.
CR  - Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). Engelli tanımı (2018). https://data.tuik.gov.tr/Search/Search?text=engelli
CR  - Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (11. baskı). Seçkin Yayıncılık.
CR  - Yılmaz, B. & Şahin, S. (2018). Özel gereksinimli öğrencilerin üniversite deneyimleri ve karşılaştıkları akademik engeller. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 8(1), 19-30. https://doi.org/10.5961/jhes.2018.247
CR  - Yükseköğretim Kurulu (YÖK). (2024). Yükseköğretim İstatistikleri 2023-2024. https://istatistik.yok.gov.tr/
UR  - https://doi.org/10.17860/mersinefd.1509576
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4041379
ER  -