TY  - JOUR
T1  - ANAYASA MAHKEMESİNİN İPTAL KARARLARININ YÜRÜRLÜĞÜNÜN ERTELENMESİ KURUMU VE CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMELERİNDE GÖRÜNÜMÜ
TT  - Constitutional Court’s Authority on the Suspension of Annulment Decisions and Its Practice Regarding Presidential Decrees
AU  - Barın, Taylan
AU  - Uslu, Muhammet Tayyib
PY  - 2024
DA  - July
Y2  - 2024
DO  - 10.54049/taad.1514775
JF  - Türkiye Adalet Akademisi Dergisi
JO  - TAAD
PB  - Türkiye Adalet Akademisi
WT  - DergiPark
SN  - 1309-6826
SP  - 51
EP  - 90
IS  - 59
LA  - tr
AB  - Anayasa’nın 153. maddesine göre Anayasa Mahkemesi; Kanun, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi veya Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü hükümlerini iptal etmesi halinde, iptal kararının Resmî Gazete’de yayımlanmasıyla iptal edilen hükümler yürürlükten kalkar. Anılan maddenin devamında Mahkemeye, gereken hallerde iptal hükmünün yürürlüğe gireceği tarihi iptal kararının yayımlandığı tarihten itibaren bir yılı geçmemek üzere ayrıca kararlaştırabilme yetkisi verilmiştir. Mahkeme’nin iptal kararları incelendiğinde iptal kararlarının yaklaşık yarısında iptal kararının yürürlüğe gireceği tarihi ayrıca kararlaştırdığı/ertelediği görülmüştür. Mahkeme bu yetkisini Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerine dair vermiş olduğu kararlarda daha yoğun kullanmaktadır. Ancak bu kararların hemen hepsi iptal edilen Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi kuralının konu bakımından yetkisizlik gerekçesiyle iptal edildiği kararlardır. Başka bir ifadeyle Mahkeme, Cumhurbaşkanının iptal edilen konuda düzenleme yetkisi olmadığı gerekçesiyle iptal etmiştir. Bu ayrıksı durum, iptal kararlarının yürürlüğe girişinin ertelenmesine dair kanunlara ilişkin uygulamalardan farkını ortaya koymaktadır. Bu çalışmada genel olarak iptal kararlarının yürürlüğünün ertelenmesi kuralı tahlil edilecek, ardından Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerine dair verilen iptal kararlarında erteleme kurumunun uygulanabilirliği tartışılacaktır.
KW  - Anayasa Mahkemesi
KW  - Norm Denetimi
KW  - İptal Kararları
KW  - İptal Kararlarının Yürürlüğünün Kararlaştırılması
KW  - İptal Kararının Yürürlüğünün Ertelenmesi
N2  - AbstractAccording to Article 153 of the Constitution, if the Constitutional Court annuls provisions of a law, presidential decree, or the rules of procedure of the Grand National Assembly of Turkiye, the annulled provisions cease to be effective upon the publication of the annulment decision in the Official Gazette. The mentioned article grants the Court the authority to determine, if necessary, the date on which the annulled decision will come into effect, not exceeding one year from the date of publication of the annulment decision. Upon examination of the annulment decisions of the Court, it has been observed that in approximately half of the annulment decisions, the Court has additionally determined the date on which the annulment decision will come into effect. The Court tends to use this authority more intensively in its decisions regarding Presidential Decrees. However, almost all of these decisions are those where the annulled Presidential Decree provision was annulled on the grounds of lack of authority regarding the subject matter. In other words, the Court annulled them on the grounds that the President has not have the authority to regulate the annulled issue. This exceptional situation highlights the difference in application from practices regarding laws concerning the suspension of the effectiveness of annulment decisions. In this study, the general rule of deferring the effectiveness of annulment decisions will be analyzed, followed by a discussion of the applicability of the deferral institution in annulment decisions regarding Presidential Decrees.
CR  - A.Ü. Siyasal Bilgiler ve Hukuk Fakültelerinin İlgili Öğretim Üyelerince Hazırlanan Gerekçeli Anayasa Önerisi (AÜSBF Yayınları No: 497 1982).
CR  - Açıl M, “Anayasa Değişiklikleri Çerçevesinde Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri” (2018) 76(2), İstanbul Hukuk Mecmuası, 725-756.
CR  - Albal Ulaş H, “Yargı Kararlarının Gerekçeli Olması Üzerine Bir Değerlendirme” (2021) 11(2), Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, 1243-1283.
CR  - Anayurt Ö, “İptal Kararlarının Yürürlüğünün Ertelenmesi Amaca Uygun İşlemekte Midir?” (2024) Cilt 2, Prof. Dr. Zühtü Arslan’a Armağan, 1111-1145.
CR  - Azaklı M, “Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Somut Norm Denetimi Yoluyla İncelenmesi” (2019) 36(1), Anayasa Yargısı Dergisi, 73-103.
CR  - Barın T, Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Hukuki Rejimi ve Anayasallık Denetimi, (1. Baskı On İki Levha Yayınları 2020).
CR  - Boztepe M, “2017 Yılı Anayasa Değişikliği Sonrası Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Hukuki Rejimi” (2018) 5(1), İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 5-30
CR  - Demirörs M, Anayasa Mahkemesinin İptal Kararlarının Geriye Yürümezliği Sorunu (1. Baskı Astana Yayınları 2020).
CR  - Feridun S, Anayasalar ve Siyasal Belgeler (Aydın Güler Kitabevi 1962).
CR  - Gözler K, Türk Anayasa Hukuku (4. Baskı Ekin Yayınları 2021).
CR  - Gürbüz Y, Anayasa; Görüşler-Taslak (Araştırma Eğitim Ekin Yayınları 1982).
CR  - Özveri K C, “Anayasa Mahkemesi İptal Kararlarının Zaman Yönünden Uygulanması”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2020.
CR  - Yeniay L, Yeniay G, “Türk Hukukunda Yürütme Organının Düzenleme Yetkisi ve Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi” (2019) 36(1), Anayasa Yargısı Dergisi, 105-138.
CR  - Meclis Tutanakları ve Resmî Gazete
CR  - 10.07.2018 tarih ve 30474 Sayılı RG.
CR  - 20.7.1961 tarih ve 10859 sayılı RG.
CR  - 25.4.1962 tarih ve 11091 sayılı RG.
CR  - 30.6.1981 tarih ve 17386 MÜKERRER sayılı RG.
CR  - 9.11.1982 tarih ve 17863 MÜKERRER sayılı RG.
CR  - Cumhuriyet Senatosu Tutanak Dergisi, C. 67, B. 113, 12.9.1971.
CR  - Danışma Meclisi Tutanak Dergisi, C. 1, B. 10, 23.11.1981.
CR  - Danışma Meclisi Tutanak Dergisi, C. 10, B. 149, 11.9.1982.
CR  - Danışma Meclisi Tutanak Dergisi, C. 10, B. 156, 23.9.1982, S. Sayısı: 182.
CR  - Danışma Meclisi Tutanak Dergisi, C. 7, B. 120, 4.8.1982.
CR  - Danışma Meclisi Tutanak Dergisi, C. 7, B. 120, S. Sayısı: 166’ya 1 inci Ek.
CR  - Kurucu Meclis Tutanak Dergisi, C. 2, B. 15, 27.5.1961.
CR  - Millet Meclisi Tutanak Dergisi, C. 17, B. 156, 27.8.1971.
CR  - Milli Birlik Komitesi Genel Kurul Toplantısı, C. 6, B. 86, 15.5.1961.
CR  - Milli Güvenlik Konseyi Tutanakları C. 7, B. 118, 18.10.1982, Milli Güvenlik Konseyi S. Sayısı. 450.
CR  - Temsilciler Meclisi Tutanak Dergisi, C. 2, B. 34, 30.3.1961, S. Sayısı: 35.
CR  - Temsilciler Meclisi Tutanak Dergisi, C. 4, B. 53, 25.4.1961.
CR  - İnternet Kaynakları
CR  - https://normkararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/Ara?NormunTurler_id=14 (E.T. 07.03.2024); https://normkararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/Ara?NormunTurler_id=14&IncelemeTuruKararSonuclar_id%5B%5D=2 (E.T. 07.03.2024).
CR  - https://normkararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/Ara?KararinYururlugundeErteleme=1&NormunTurler_id=14&IncelemeTuruKararSonuclar_id%5B%5D=2 (E.T. 07.03.2024).
CR  - https://normkararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/Ara?NormunTurler_id=4&IncelemeTuruKararSonuclar_id%5B%5D=2 (E.T.02.03.2024).
CR  - https://normkararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/Ara?KararinYururlugundeErteleme=1&NormunTurler_id=4&IncelemeTuruKararSonuclar_id%5B%5D=2 (E.T. 02.03.2024).
CR  - https://normkararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/Ara?NormunTurler_id=5&IncelemeTuruKararSonuclar_id%5B%5D=2 (E.T.02.03.2024).
CR  - https://normkararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/Ara?KararinYururlugundeErteleme=1&NormunTurler_id=5&IncelemeTuruKararSonuclar_id%5B%5D=2 (E.T. 02.03.2024).
CR  - https://normkararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/Ara?NormunTurler_id=14&page=2 (E. T. 16.04.2024).
CR  - Mahkeme Kararları
CR  - AYM, E.1965/38, K.1966/7, 08/02/1966.
CR  - AYM, E.1964/21, K.1967/11, 11/05/1967.
CR  - AYM, E.1966/31, K.1967/45, 18/12/1967.
CR  - AYM, E.1967/39, K.1968/41, 10/10/1968.
CR  - AYM, E.1968/24, K.1969/4, 07/01/1969.
CR  - AYM, E.1969/65, K.1970/16, 24/03/1970.
CR  - AYM, E.1967/40, K.1970/26, 14/05/1970.
CR  - AYM, E.1969/48, K.1971/5, 19/01/1971.
CR  - AYM, E.1971/16, K.1971/62, 06/07/1971.
CR  - AYM, E.1970/48, K.1972/3, 09/02/1972.
CR  - AYM, E.1971/31, K.1972/5, 16/02/1972.
CR  - AYM, E.1971/58, K.1972/22, 09/05/1972.
CR  - AYM, E.1973/33, K.1974/9, 14/03/1974.
CR  - AYM, E.1974/26, K.1974/48, 21/11/1974.
CR  - AYM, E.1974/33, K.1975/1, 07/01/1975.
CR  - AYM, E.1975/179, K.1976/8, 05/02/1976.
CR  - AYM, E.1976/1, K.1976/28, 25/05/1976.
CR  - AYM, E.1980/27, K.1981/9, 27/01/1981.
CR  - AYM, E.1985/1, K.1986/4, 25/02/1986.
CR  - AYM, E.1986/20, K.1987/9, 31/03/1987.
CR  - AYM, E.1988/19, K.1988/33, 26/10/1988.
CR  - AYM, E.1996/15, K.1996/34, 23/09/1996.
CR  - AYM, E.2020/71, K.2021/33, 29/04/2021.
CR  - AYM, E.2019/96, K.2022/17, 24/02/2022.
CR  - AYM, E.2021/90, K.2022/108, 28/09/2022.
CR  - AYM, E.2020/5, K.2022/115, 13/10/2022.
CR  - AYM, E.2018/123, K.2022/138, 09/11/2022.
CR  - AYM, E.2020/4, K.2022/147, 30/11/2022.
CR  - AYM, E.2019/87, K.2022/158, 13/12/2022.
CR  - AYM, E.2021/6, K.2022/166, 29/12/2022.
CR  - AYM, E.2020/48, K.2023/11, 25/01/2023.
CR  - AYM, E.2019/39, K.2023/67, 05/04/2023.
CR  - AYM, E.2022/36, K.2023/84, 04/05/2023.
CR  - AYM, E.2021/25, K.2023/104, 31/05/2023.
CR  - AYM, E.2021/115, K.2023/133, 26/07/2023.
CR  - AYM, E.2023/7, K.2023/150, 13/09/2023.
CR  - AYM, E.2022/139, K.2023/158, 28/09/2023.
CR  - AYM, E.2018/120, K.2023/171, 11/10/2023.
CR  - AYM, E.2018/118, K.2023/180, 26/10/2023.
CR  - AYM, E.2020/65, K.2023/187, 08/11/2023,
CR  - AYM, E.2020/66, K.2023/199, 30/11/2023.
CR  - AYM, E.2020/52, K.2023/223, 27/12/2023.
CR  - AYM, E.2022/93, K.2024/9, 18/01/2024.
CR  - AYM, E.2023/63, K.2024/15, 23/01/2024.
UR  - https://doi.org/10.54049/taad.1514775
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4064425
ER  -