@article{article_1523144, title={Âşık Veysel Şiirlerinde Tabiat Metaforu}, journal={TAM Akademi Dergisi}, volume={3}, pages={53–65}, year={2024}, DOI={10.58239/tamde.2024.03.004.x}, author={Büyükkaya, Nevin}, keywords={Âşık Veysel, Şiir, Tabiat, Metafor}, abstract={Tabiat ile insan arasındaki etkileşim, insanın yeryüzüne geldiği andan itibaren başlamaktadır. Tabiatın temelinde, anasır-ı erbaa olarak adlandırılan; toprak, su, hava ve ateş unsurları yer almaktadır. Bu unsurlar yaşamın sürekliliğini sağlayarak varlığın özünü ve felsefi düşüncenin temelini oluşturmaktadır. Doğayla iç içe yaşayan halk şairleri ve âşıklar şiirlerinde duygu ve düşünce dünyalarını dışa vururken tabiatla ilgili unsurlardan yararlanmaktadır. Bu unsurlar mit, efsane, destan, masal, halk hikayesi ve halk şiiri gibi sözlü ve yazılı kaynaklarda da kendisini göstermektedir. Âşık Veysel, Sivas’ın Şarkışla ilçesinin Sivrialan köyünde doğan ulu halk ozanıdır. Şiirlerinde; gözlerinin görmemesi, ayrılık, yoksulluk gibi yaşamına dair temalara yer vermiştir. Şiirlerinde halk kültüründen unsurların yanında tasavvuftan izler de barındırmaktadır. Âşık Veysel, yaşama dair sevincinin yanında hüznünü ve özlemini dile getirirken şiir yoluyla tabiata göndermeler yapar. Tabiattaki canlıların üstünlük kurmadan uyum içerisinde yaşamasını dizelerinde ifade eder. Tabiat unsurlarına yer vererek içerisindeki dünyanın ırmaklarını, ağaçlarını, çiçeklerini ve tabiata dair diğer canlıları renkli unsurlarla dizelerinde sıralamaktadır. Bu çalışmada; Âşık Veysel şiirlerinde geçen tabiatla ilgili unsurların şiirde geçen anlamları ve metafor bakımından karşılıkları değerlendirilecektir. Dizelerinde tabiat unsurlarından toprak, metafor bakımından kutsal ve onun sırlarını örten anne ile sevgili unsurunu teşmil etmektedir. Su ile ilgili ele aldığı sel konusunda ise emeklerini yok eden sele karşı kızgın tavrını dizelerinde yansıtmaktadır. Çiçeklerle ilgili şiirlerinde çiğdem, sümbül, menekşeyi tabiatı süsleyen baharın başlangıcının habercisi ve doğanın uyanışının temsili olarak yansıtırken laleyi yapısı itibarıyla derdini gizleyen metafor olarak kullanmıştır. Âşık Veysel, gönül gözüyle tasvir ettiği tabiatı sazının telleriyle çevre bilincine katkı eşliğinde insanlara duyurmaktadır. Şiirlerini dile getirirken imgelerden yararlanarak şiirin derinliklerinde yatan anlamlara ulaşmayı sağlamaktadır. Tabiata dair mitlerle ilgili göndermelerde bulunarak yaratılışa değinmektedir. Şiirleri insanı başka diyarların farklı zamanlarına götürmektedir. Şiir dili sembolleri içerdiğinden, şiirlerinde toplumun değerlerini tabiat bütünlüğünde ele alarak metafor ve semboller yoluyla insanlara yol göstermektedir.}, number={3}, publisher={Toplumsal Araştırmalar Merkezi Derneği}