TY  - JOUR
T1  - Diş Hekimlerinin Cıva Maruziyetinin Belirlenmesi
AU  - Şahin, Elif
AU  - Yayla, Necmi
AU  - Turan, Ahmet
AU  - İşeri, Mustafa Haluk
AU  - Kalfoğlu, Ersi
PY  - 2023
DA  - January
JF  - Yeni Yüzyıl Journal of Medical Sciences
JO  - JMS
PB  - İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2687-5411
SP  - 42
EP  - 50
VL  - 4
IS  - 1
LA  - tr
AB  - Amaç: Cıva, doğada doğal olarak bulunan, oda sıcaklığında buharlaşabilen ve yüksek toksisite gösteren bir ağırmetaldir. Diş hekimliği alanında kullanılan cıvalı materyaller ve amalgam dolgular nedeniyle cıvanın toksikolojikve ekolojik zararlarından söz edilmektedir. Bu araştırmakapsamında diş hekimlerinin diş hekimliği uygulamaları nedeniyle cıvaya maruziyetleri ve cıvaya maruziyetinönlenmesi için iş sağlığı ve güvenliği, çevre kontrol uygulamaları yolu ile alınacak tedbirlerin ortaya konulmasıamaçlanmıştır.Yöntem ve Gereç: Çalışma kapsamında gönüllü 41 diş hekiminden alınan idrar örneklerinde indüktif eşleşmiş plazma-kütle spektrometrisi ile cıva analizi yapılmıştır. İdrarcıva analizlerini takiben İstanbul Yeni Yüzyıl ÜniversitesiDiş Hekimliği Fakültesi Hastanesi’nde 5 farklı klinikte cıvabuharı ölçümü atomik absorpsiyon spektrometre cihazında NIOSH 6009 standardına göre gerçekleştirilmiştir.Bulgular: İdrar cıva analizleri sonucunda en düşük idrarcıva miktarı 0,14 µg/L iken en yüksek idrar cıva miktarıise 4,12 µg/L olarak bulunmuştur. Dünya Sağlık Örgütütarafından idrarda kabul edilebilir cıva seviyesi
KW  - Cıva
KW  - Amalgam
KW  - İş Sağlığı ve Güvenliği
KW  - Toksisite
CR  - Abacı Kalfoğlu E. “Adli Kimya Açısından Ağır Metaller”. (2022). Adli Kimya
içinde Bölüm 7. (sy .115-124). Ed. Salkım İşlek D., Yükseloğlu EH. Nobet
Tıp Kitapevi, İstanbul. ISBN: 978-605-335-758-2
CR  - 2. Pandey, G., & Madhuri, S. (2014). Heavy metals causing toxicity in animals
and fishes. Research Journal of Animal, Veterinary and Fishery Sciences,
2(2), 17-23.
CR  - 3. WHO, (2017). Mercury and Health. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/mercury-and-health (Erişim: 01.07.2021).
CR  - 4. Soydemir, E. (2013). Katı örneklemeli yüksek çözünürlüklü elektrotermal
atomik absorpsiyon spektrofotometresi ile 2,5 pm hava partiküllerinde cıva
tayini (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Kimya Anabilim Dalı, İstanbul.
CR  - 5. Erkekoğlu, P., & Kadıoğlu, E. (2013). Cıva zehirlenmesi ve tedavisi (Sayı,
37). Türk Toksikoloji Derneği, Toksikoloji Bülteni, 37:6-9.
CR  - 6. UNEP. Many products Still contain mercury. These alternatives could replace them; UN Environment Program: Nairobi, Kenya, (2019); Available online: https://www.unep.org/news-and-stories/story/many-products-still-contain-mercury-these-alternatives-could-replace-them
CR  - 7. Regulation (EU) 2017/852. (2017). (Erişim: 27.12.2022) https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/HTML/?uri=CELEX:32017R0852&from=en
CR  - 8. WHO, Educational Course : Mercury and human health (2021). ISBN: 978-
92-890-5588-8. ISBN: 978-92-890-5588-8. Erişim Tarihi: 20.12.2022. Erişim Adresi : https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/345443/978
9289055888-eng.pdf
CR  - 9. Şatır, S. (2019). Ultra yüksek alan manyetik rezonans görüntülemenin
amalgam faz değişimi ve civa salınımı üzerine etkisinin değerlendirilmesi
(Diş Hekimliğinde Uzmanlık Tezi). Akdeniz Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Ağız Diş ve Çene Radyolojisi Anabilim Dalı, Antalya.
CR  - 10. Richardson, G. M., Wilson, R., Allard, D., Purtill, C., Douma, S., & Graviere, J. (2011). Mercury exposure and risks from dental amalgam in the US
population, post-2000. Science of the Total Environment, 409(20), 4257-
4268. doi:10.1016/j.scitotenv.2011.06.035
CR  - 11. Department of Health and Human Services (US) Bethesda (MD): Life
Sciences Research Office; (2004). Review and analysis of the literature on
the potential adverse health effects of dental amalgam; pp. 1–59.
CR  - 12. Aaseth, J., Hilt, B., & Bjørklund, G. (2018). Mercury exposure and health
impacts in dental personnel. Environmental research, 164, 65-69. doi:10.1016/j.envres.2018.02.019
CR  - 13. Pereira, A. K. S., & Rodrigues, L. A. (2019). Prevalence of Dental Amalgame
in Uninassau School of Dentistry Clinic. Int J Oral Dent Health, 5, 097. doi:
10.23937/2469-5734/1510097
CR  - 14. Nagpal, N., Bettiol, S. S., Isham, A., Hoang, H., & Crocombe, L. A. (2017).
A review of mercury exposure and health of dental personnel. Safety and
health at work, 8(1), 1-10. doi: 10.1016/j.shaw.2016.05.007
CR  - 15. Frykholm, K. O. (1957). On mercury from dental amalgam: Its toxic and
allergic effects, and some comments on occupational hygiene. Almqvist &
Wiksells boktr..
CR  - Engle, J. H., Ferracane, J. L., Wichmann, J., & Okabe, T. (1992). Quantitation of total mercury vapor released during dental procedures. Dental Materials, 8(3), 176-180. doi: 10.1016/0109-5641(92)90078-Q
CR  - 17. Björkman, L., Sjursen, T. T., Dalen, K., Lygre, G. B., Berge, T. L. L., Svahn,
J., & Lundekvam, B. F. (2017). Long term changes in health complaints after
removal of amalgam restorations. Acta Odontologica Scandinavica, 75(3),
208-219. doi:10.1080/00016357.2016.1278262
CR  - 18. Craig, R. G., & Pwers, J. M. (2002). Restorative dental materials (11th ed.),
Mosby, St. Louis, Missouri, USA, 672-675.
CR  - 19. Resmî Gazete, Çalışma Gücü Ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği, Sayı : 27021, Tarih: 11.10.2008, Erişim
Tarihi: 23.11.2022. Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2008/10/20081011-10.htm
CR  - Karakaya, A. E. (2018). Kimyasaldan gıdaya doz ve risk. Ankara: Artek Reklamcılık Ltd
CR  - 21. Kari, P. (2018). Amalgam toksikolojisi ve insan sağlığı üzerine etkileri, Ankara Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi, Özel Sayı.
CR  - 22. Doğan, F. (2014). Diş hekimliği hizmetlerinde atık yönetimi. II. ulusal sağlık kuruluşları çevre yönetimi sempozyumu, 153-159.
CR  - 23. Hocaoğlu, S.M. (2017). Sağlık kuruluşları atık su/sıvı atık yönetimi el kitabı,
17-18.
CR  - 24. Fong, B. M. W., Siu, T. S., Lee, J. S. K., & Tam, S. (2007). Determination
of mercury in whole blood and urine by inductively coupled plasma mass
spectrometry. Journal of analytical toxicology, 31(5), 281-287. doi: 10.1093/
jat/31.5.281
CR  - 25. Mostafavi, S. M., & Ebrahimi, A. (2019). Mercury determination in work
place air and human biological samples based on dispersive liquid-liquid
micro-extraction coupled with cold vapor atomic absorption spectrometry.
Analytical Methods in Environmental Chemistry Journal, 2(04), 49-58. doi:
10.24200/amecj.v2.i04.81
CR  - 26. Yıldız, S., (2020). Şiddet davranışı gösteren adolesanlarda kan, plazma ve
idrarda ağır metal (kurşun, cıva, kadmiyum, mangan) düzeylerinin değerlendirilmesi (Uzmanlık Tezi). Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı
ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı, Diyarbakır.
CR  - 27. Baelum, J., & Pöckel, H. (2007). Reference document on exposure to metallic mercury and the development of symptoms with emphasis on neurological and neuropsychological diseases or complaints. Odense: Department of
Occupational and Environmental Medicine, Odense University Hospital.
CR  - 28. Bjørklund, G., Hilt, B., Dadar, M., Lindh, U., & Aaseth, J. (2019). Neurotoxic effects of mercury exposure in dental personnel. Basic & Clinical
Pharmacology & Toxicology, 124(5), 568-574. doi: 10.1111/bcpt.13199
CR  - 29. Jonidi Jafari, A., Esrafili, A., Moradi, Y., & Mahmoudi, N. (2020). Mercury
level in biological samples of dentists in Iran: a systematic review and meta-analysis. Journal of Environmental Health Science and Engineering,
18(2), 1655-1669. doi:10.1007/s40201-020-00558-w
CR  - 30. Echeverria, D., Heyer, N. J., Martin, M. D., Naleway, C. A., Woods, J. S.,
& Bittner Jr, A. C. (1995). Behavioral effects of low-level exposure to Hg∘
among dentists. Neurotoxicology and teratology, 17(2), 161-168. doi:
10.1016/0892-0362(94)00049-J
CR  - Lenvik, K., Woldbæk, T., & Halgard, K. (2006). Exposure to mercury among
dental personnel–a presentation of historic measurement data. Den norske
tannlegeforenings Tidende, 116, 350-356.
CR  - 32. Shirkhanloo, H., Fallah Mehrjerdi, M. A., & Hassani, H. (2017). Identifying
occupational and nonoccupational exposure to mercury in dental personnel. Archives of Environmental & Occupational Health, 72(2), 63-69. doi:1
0.1080/19338244.2014.964391
CR  - 33. Girgin, Gözde, Palabiyik-Yücelik, Saziye Sezin, Sipahi, Hande, Kilicarslan,
Bilge, Ünüvar, Songül, Tutkun, Engin, Yilmaz, Ömer Hinc and Baydar, Terken. (2022) "Mercury exposure, neopterin profile, and tryptophan degradation in dental technicians" Pteridines, vol. 33, no. 1, , pp. 32-38. https://doi.
org/10.1515/pteridines-2022-0040
CR  - 34. NIOSH 6009. https://www.cdc.gov/niosh/docs/2003-154/pdfs/6009.pdf
(Erişim: 28.06.2022)
CR  - 35. OSHA, Occupational Safety and Health Administration, Mercury (Vapor)† Erişim Tarihi: 23.11.2022, Erişim adresi: https://www.osha.gov/chemicaldata/505
CR  - 36. Resmi Gazete (2013) Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık Ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik Erişim Tarihi: 23.11.2022, Erişim Adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/File/GeneratePdf?mevzuatNo=18709&-
mevzuatTur=KurumVeKurulusYonetmeligi&mevzuatTertip=5
CR  - 37. International Labour Organization (ILO), WHO (2017). International
Chemical Safety Card (ICSC) 0056: Mercury. Geneva: ILO/WHO Erişim
Tarihi: 02.01.2023 Erişim Adresi: https://www.ilo.org/dyn/icsc/showcard.
display?p_lang=en&p_card_id=0056&p_version=2
CR  - 38. New Jersey Department of Health (NJDOH), (2009). Hazardous Substance
Fact Sheet, Erişim Tarihi: 02.01.2023 Erişim Adresi: https://www.nj.gov/
health/eoh/rtkweb/documents/fs/1183.pdf.
CR  - 39. Ishihara N. (2022). “Effects of exposure to metallic mercury vapor at low
concentrations on urinary excretion of NAG activity, protein, and mercury”. Trace Elements and Electrolytes, Vol. 39 – No. 1/2022 (25-31).
UR  - https://dergipark.org.tr/tr/pub/yjms/issue//1523430
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4102546
ER  -