@article{article_1528162, title={SEMBOLİK ETKİLEŞİMCİLİK BAĞLAMINDA ANADOLU TÜRK HALK KÜLTÜRÜNDE MERCİMEK}, journal={Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi}, pages={21–40}, year={2025}, DOI={10.60163/tkhcbva.1528162}, author={Arslan, Emine and Gürbüz, Hamiyes Ayça and Genç, Koray}, keywords={Sosyoloji, Sembol, Sembolik Etkileşimcilik, Mercimek, Türk Halk Kültürü}, abstract={Sosyolojinin temel yaklaşımlarından birisi olan sembolik etkileşimcilik, toplumsal ilişkilerin merkezine sembolleri yerleştirmektedir ve doğru iletişimin semboller üzerinden gerçekleştiğini kabul etmektedir. Sembolik etkileşimcilik savunucularına göre, insanlar sembolleştiren varlıklardır ve dahası bu onun ayırt edici özelliklerinden birisidir. Dolayısıyla insan üretimi semboller halk kültürünün göstergeleri olarak nitelendirilmektedir. Bir diğer ifadeyle sembolden bahsetmek insana has olan kültür olgusundan bahsetmek anlamına gelmektedir. Bu bağlamda toplumsal olarak paylaşılan sembolik anlamlar, millî kültürün ve kimliğin oluşmasına katkıda bulunmaktadır. Türk milletinin kadim geçmişi ve bu geçmişteki etkileşimli süreçler düşünüldüğünde halk kültürü içerisinde sembolik anlamların önemli bir yer kapladığını ifade etmek mümkündür. Esasen fizyolojik bir ihtiyaç olan gıda ürünleri sembolik anlamlarıyla da dikkat çekicidir. Bu bağlamda bu araştırmanın amacı, dünyanın evcilleştirilen en eski bitkilerinden birisi olan mercimeğin Anadolu Türk halk kültüründeki sembolik anlamının ortaya çıkarılmasıdır. Bu amaç doğrultusunda ikincil kaynaklar vasıtasıyla halk kültürü öğelerinde mercimeğin sembolik varlığı taranmıştır. Değerlendirmeler masallar, maniler, rivayetler, ritüeller, türküler, şarkılar, şiirler, deyimler ve halk hekimliği çerçevesinde gerçekleştirilmiştir. Ayrıca dini inanışların halk kültürüne etkisi olduğu düşüncesinden hareketle bu çerçevede uygulamalar ve ritüeller de değerlendirmeye dahil edilmiştir. Nihai olarak mercimeğin Anadolu Türk halk kültüründe bir gıdadan çok daha fazla anlam barındırdığı ortaya koyulmuştur. Mercimeğin sembolik anlamları; üreme, bereket, savunmasızlık ve analoji başlıkları altında tasniflenmiştir. Mercimeğin sembolik anlam zenginliği ise üreme olgusunda kendini göstermektedir. Masallarda ve özellikle Alevi-Bektaşi rivayetlerinde mercimeğin üreme sembolü olarak kullanımı yaygındır. Bu rivayetlerin işaret ettiği noktalarda mercimeğin merkeze yerleştirildiği ritüeller gerçekleştirilmeye devam etmektedir}, number={114}, publisher={Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi}