@article{article_1536588, title={Tefsîru’l-Azhar’da Hamka’ya Göre Cinsiyet Eşitliği Göruşleri}, journal={Journal of Analytic Divinity}, volume={9}, pages={75–95}, year={2025}, DOI={10.46595/jad.1536588}, author={Zulkarnaini, Zulfikri and Kiraz, Celil}, keywords={Hamka, Tefsîru’l-Azhar, Kadın, Eşitlik, Eğitim}, abstract={Çalışmamız, Endonezya’daki çağdaş tefsir hakkındadır. Bunlardan biri, 20. yüzyılın başlarında Endonezya’da ortaya çıkan Hamka’nın Tefsîru’l-Azhar isimli eseridir. Bu tefsir Endonezya Hollandalılar tarafından sömürgeleştirildiğinde ve sonrasındaki bağımsızlık döneminde yazıldığından önem taşımaktadır. Zira Hamka’nın düşünme biçimini Endonezya’nın toplumsal konumu şekillendirmiştir. Kadının toplumdaki konumu bunlardan biridir. Çalışmada ilk olarak, Hamka’nın kadının yaratılmasına dair düşünceleri üzerinde durulacaktır. Hamka, kadının Hz. Adem’in kaburgasından yaratıldığını reddederek bunun bir metafor ve mecaz olduğunu söylemiştir. Kadınların ve erkeklerin âdil bir sosyal sistem oluşturabileceğini buradan hareketle açıklamıştır. İkinci olarak, Hamka’nın bu konudaki diğer bir yaklaşımı kadınların eğitim haklarına dairdir. Bu bağlamda Hamka, erkeklerin ve kadınların eşit bir konumda bilgi edinme fırsatına sahip olduklarını açıklamaya çalışmıştır. Hamka’ya göre, erkekler ve kadınlar eğitimde eşit potansiyel ve sorumluluklarla donatılmışlardır. Bu araçlar ruhun (kalb), bedenin (cism) ve aklın potansiyelidir. İslâmî eğitimin üç ana yöntemi hikmet (bilgelik), eğitim ve mücadeledir. Üçü, insan varoluşunu desteklemek için birbiriyle ilişkili birimlerdir. Bu imkân, hem erkek hem de kadın her insana aittir ve eğitim süreci boyunca kazanmaya çalışılmalı ve geliştirilmelidir. Hamka’ya göre ruh, zihin ve bedenin gelişimini etkileyen baskın faktör toplumsal ortamdır. Üçüncü olarak, konuyla alakalı Hamka’nın üzerinde durduğu son konu ise kadınların kariyeri meselesidir. Hamka, İslam’ın erkekleri ve kadınları aynı ve eşit konumda konumlandırdığını belirtmiştir. Bu bağlamda sadece erkeklerin kadınları yönetemeyeceğini, bilakis ev meseleleri gibi bazı konularda erkekleri kadınların yöneteceğini söylemiştir. Tüm bunlardan hareketle, Hamka’nın tefsirinde modern çağdaki Endonezya halkının sosyal ve kültürel bağlamıyla uyumlu bir dil kullandığını söylememiz mümkündür. Bu nedenle, bu yorumlama şekli günümüzde daha bağlamsal olup, özellikle Endonezya’da modern yorumlama biçimi üzerinde önemli bir etkiye sahip olmuştur.}, number={1}, publisher={Özcan GÜNGÖR}