@article{article_1545219, title={Çorum Eytam İdaresi-Sandığı’nın Kuruluşu ve Para İstikrazı (1894-1909)}, journal={Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi}, volume={12}, pages={64–91}, year={2025}, DOI={10.16985/mtad.1545219}, author={Çanlı, Mehmet}, keywords={Yetim, Eytam sandığı, Vasilik, Nafaka, para arzı}, abstract={On dokuzuncu yüzyıl boyunca Osmanlı coğrafyasında tereke ve yetim mallarının satışı, vasiler, naipler ve yerel yöneticiler tarafından gaspı ile ilgili artan şikâyetler sonucunda devlet, 1851 yılında Eytam Nezaretini kurmuştur. Devlet, kurulan bu nezaret ile idari bir yapılanma teşkil etmeye ve bu teşkilatı denetleyen kurumlar oluşturarak görevlileri kontrol altına almaya çalışmıştır. Ayrıca vakıflarda ve hukuk alanında etkili bir konumda olan kadılar ile ulemanın gücünü azaltarak sistemin düzenli bir idari yapıya kavuşturulması sağlanmıştır. Ancak amaçlanan hedefe ulaşılamamış ve bu durum daha da kötü sonuçlar doğurmuştur. Yüzyılın sonuna gelindiğinde yapılan denetimler sonucunda, merkezde olduğu gibi taşrada da durumun çok sıkıntılı olduğu anlaşılmıştır. Gerekli kanunlar ve nizamnameler çıkartılmış olmasına rağmen yapılan şikâyetlerin arkası alınamamıştır. Bu çalışmada, 1894-1909 yılları arasında Eytam İdaresi ve Sandığının Çorum merkez kazasında kurulması, faaliyetleri ve para borçlanması ele alınmıştır. Vilayetler nizamnamesi çerçevesinde liva (il) hâline getirilen Çorum’da gerek idari teşkilatlanma ve gerekse müesseselerin kurumsallaşması uzun bir zaman almıştır. Eytam İdaresi ve Sandığı da bundan etkilenmiştir. Bunun sonucunda, yetim mallarını değerlendiren ve ekonomiye az da olsa katkı sağlayan Eytam Sandığı, Çorum merkez kazasında yeterince para istikrazı yapamamıştır. Ayrıca usulsüzlükler ve bölgesel birtakım nedenlerden dolayı da yeterince başarılı olamamıştır.}, number={1}, publisher={Marmara Üniversitesi}, organization={Destekleyen kurum yok.}