TY  - JOUR
T1  - Propaganda Aracı Olarak Totaliter Dilde Kullanılan Metaforlar: Sovyetler Birliği Örneği
TT  - Metaphors used as propaganda tools in totalitarian language: The case of thE Soviet Union
AU  - Saraç, Hakan
PY  - 2024
DA  - December
Y2  - 2024
DO  - 10.29110/soylemdergi.1545709
JF  - Söylem Filoloji Dergisi
JO  - Söylem
PB  - Yusuf ÇETİN
WT  - DergiPark
SN  - 2548-0502
SP  - 1659
EP  - 1672
VL  - 9
IS  - 3
LA  - tr
AB  - Öz (Türkçe)Ekim Devrimi'nin gerçekleştiği 17 Ekim 1917 tarihi, başta Rusya olmak üzere dünya siyaset tarihinde yeni bir dönemin başlangıcını işaret etmiştir. Çarlık Rusya'sının yerini alan Sovyet hükümeti, siyasal ve toplumsal yaşamda köklü değişikliklere ve yeniliklere imza atarken, bu dönüşümden Rus dili de etkilenmiştir. Sovyet rejimi, bilinçli ve kasıtlı bir şekilde dilin leksik ve semantik yapısına müdahalede bulunarak "Sovyet Totaliter Dili"nin doğuşunu ve gelişimini sağlamıştır. Sovyet gerçekliğini ve sosyalist ideolojiyi halk bilincine yerleştirmeyi hedefleyen bu rejim, yeni dille birlikte yeni bir üslup ve anlatım mekanizması geliştirmiştir. Nitekim Lenin ve Stalin gibi liderler, politik söylemlerinde özellikle "düşman" imgesi yaratmak, kişi, grup ve olayları manipüle etmek amacıyla metaforik ifadelere başvurmuşlardır. Bu sebeple Sovyet liderleri, Çarlık Rusya’sını, devrim karşıtı askeri güçleri, burjuvaziyi, entelijansiyayı, kapitalistleri ve sömürgecileri tanımlamak için sık sık metaforlardan yararlanmışlardır. Sovyet dönemi Rusçası devrim karşıtları için haşere, köpek, parazit, örümcek, tiran, köpekbalığı ve hidra; sömürgeciler için örümcekler; emekçiler için sinekler; devrim karşıtı silahlı örgütler için çete; burjuvazi ve kapitalist sistemin çöküşü için gün batımı gibi metaforlar kullanılmıştır. Bu çalışmada, Sovyet rejiminin totaliter dilde kullandığı bu ve benzeri metaforların anlamsal ve işlevsel özellikleri incelenmektedir.
KW  - Sovyetler Birliği
KW  - Politik söylem
KW  - Sovyet totaliter dili
KW  - metaforlar.
N2  - The October Revolution of 1917, which took place on October 17, marked the beginning of a new era in world politics, especially in Russia. The Soviet government, which replaced the Tsarist regime, introduced radical changes and innovations in political and social life, and the Russian language was also affected by this transformation. The Soviet regime intentionally inverted in the lexical and semantic structure of the language, leading to the birth and development of the "Soviet Totalitarian Language". Aiming to instill Soviet reality and socialist ideology into the public consciousness, this regime developed a new style and narrative mechanism along with the new language. Indeed, leaders such a Lenin and Stalin resorted to metaphorical expressions in their political discourse, particularly to create an image of the "enemy", to exaggerate and manipulate individuals, groups, and event. For this reason, Soviet leaders frequently employed metaphors to characterize Tsarist Russian, counter-revolutionary military forces, the bourgeoisie, the intelligents, capitalists, and colonialists. In Soviet Russian, metaphors such as insects, dogs, parasites, spiders, tyrants, sharks, and hydras were used for counter-revolutıonaries; spiders for colonialists; flies for the working class; gangs for counter-revolutionary armed organizations; and sunset for the collapse of the bourgeoisie and the capitalist system. This study examines the semantic and functional features of these and similiar metaphors used in totalitarian language of the Soviet regime.
CR  - Budayev, Eduard ve Çudinov, Anatoliy (2009). Lingvistiçeskaya Sovetologiya (Predisloviye. Vvedeniye. Çast I. Vozniknoveniye i Evolutsiya Lingvistiçeskoy Sovetologii. http://www.philology.ru/linguistics2/budaev-chudinov-09.htm (Erişim Tarihi: 27.05.2024).
CR  - Çaylak, Hanife (2017). “Ekim Devrimi’yle Dile Gelen Bir Dil Olgusu Olarak “Novoyaz”. 6th International KTUDELL Conference (17-18 Mayıs), Trabzon, 194-202.
CR  - Çetin, Halis (2002). “Totalitarizm: İdeolojik ve Toplumsal İnşa Araçları”. C. Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 15-43. 
Kolonotski, Boris (1994). Antiburjuaznaya propaganda i “antiburjuyskoye” soznaniye. anatomiya revolyutsii. 1917 god v rossii: massı, partii, vlast’. Glagol: SPB.
CR  - Kupina, Nataliya (1995). Totalitarniy Yazık: Slovar’ i Reçeviye Reaktsii. Ekaterinburg – Perm’:  İzdatel’stvo Uralskogo Unıversiteta.
CR  - Mokiyenko, Valariy ve Nikita, Tatyana (1998). Tolkovıy slovar’ yazıka sovpedepii. Harkov: Folio press.
CR  - Niva, Jorj (1999). Vozvraşeniye v Evropu: Stat’i o Ruskkoy Literature. Moskva: Vısşaya şkola.
CR  - Öksüz, Gamze (2002). “Rusya’daki Sosyo-Kültürel Değişimlerin Dil Üzerindeki Etkilerine Ve Rusçanın Geçirdiği Gelişim Aşamalarına Genel Bir Bakış”. II. Uluslararası Asya Dilleri ve Edebiyatları Sempozyumu, 21. Yüzyılda Asya Dillerinin Öğretimi, Erciyes Üniversitesi, 3-4 Mayıs, 29-46.
CR  - Revolutsionnıye Pesni (1929). “İnternatsionalen”. Peçernı: İzd. Peçerskogo Uezd. Komiteta.   
https://dspace.ut.ee/server/api/core/bitstreams/c0c31414-a2fd-4f11-a799-dd9f0e67188e/content (Erişim Tarihi: 26.06.2024).
CR  - Revolutsionnıye Pesni (1929). “Varşavyanka”. Peçernı: İzd. Peçerskogo Uezd. Komiteta. https://dspace.ut.ee/server/api/core/bitstreams/c0c31414-a2fd-4f11-a799-dd9f0e67188e/content (Erişim Tarihi: 26.06.2024).
CR  - Robbins, Anthony (1995) İçindeki Devi Uyandır, (Çev. Belkıs Çorakçı). İstanbul: İnkılap Kitabevi Yayınları.
UR  - https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1545709
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4199821
ER  -