TY  - JOUR
T1  - Duygusal Kapitalizmin Hoşnutsuzluklarına Karşı Nietzscheci Direnç İzlekleri
TT  - Nietzschean Paths of Resistance against the Discontents of Emotional Capitalism
AU  - Yıldız, Necdet
PY  - 2025
DA  - June
Y2  - 2025
DO  - 10.21497/sefad.1550393
JF  - Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi
JO  - SEFAD
PB  - Selçuk Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2458-908X
SP  - 241
EP  - 256
IS  - 53
LA  - tr
AB  - Bu yazı, Eva Illouz’un tanımlamış olduğu “duygusal kapitalizm” kavramı çerçevesinde neoliberal toplumlarda bireylerin karşı karşıya kaldığı psikopolitik bazı krizleri ve bu krizlere karşı Nietzscheci bir direncin olanağını ve kapsamını tartışmaktadır. Yazıda, Illouz’un yanı sıra Edgar Cabanas ve Byung-Chul Han gibi düşünürlerin eleştirilerinden hareketle, günümüzün yönetimselliğinin duygu yönetimi kaynaklı olarak ortaya koyduğu tehlikeler ve bunlara karşı geliştirilebilecek Nietzscheci bireysel stratejiler sorgulanmaktadır. Duygusal kapitalizmin özellikle bireyi sonsuz bir biçimde izole edip ona sonsuz sorumluluk yüklemesi, iyileşmek istemeyen hasta bir özne tipi ortaya çıkarması ve başkalarına duyarsız narsistik bir tür içe dönüşü tetiklemesi gibi tehlikeleri formüle edilip ele alınarak, Nietzsche’nin birey-toplum ikiliği hakkında tarihselliği ve toplumsallığı da hesaba katan perspektivist anlayışının yanı sıra kendini aşma ve aktif unutma gibi kavramsal vurguları ortaya konmakta ve bu düşüncelerden hareketle, bahsedilen tehlikelere karşı bazı direnç izlekleri sunulmaktadır. Sonuç olarak, bu direnç izleklerinin bireyi korumada önemli faydalarının olduğu iddia edilse de bireysel stratejilerle sınırlı kaldığı için bazı eksiklikleri de beraberinde getireceği kabul edilmekte, toplumsal değişim stratejileri ile kombine edilmiş daha kapsayıcı bir bakış için bu yazıda olduğu gibi Nietzsche’nin Eleştirel Teori düşünürlerine ait olanlar gibi güncel ve daha yoğun toplumsal içerik taşıyan eleştirilerle birlikte okunmasının taşıdığı önem vurgulanmaktadır.
KW  - Değer felsefesi
KW  - çağdaş felsefe
KW  - siyaset felsefesi
KW  - duygusal kapitalizm
KW  - Nietzsche
N2  - This paper discusses certain psychopolitical crises faced by individuals in neoliberal societies within the framework of “emotional capitalism” as defined by Eva Illouz and explores the possibility and scope of a Nietzschean resistance to these crises. Along with the critique of Illouz, drawing on the thoughts of thinkers like Edgar Cabanas and Byung-Chul Han, the paper examines the dangers posed by contemporary governmentality related to the management of emotions. It investigates potential Nietzschean-inspired individual strategies to counter these threats. Specifically, the analysis formulates and addresses the dangers of emotional capitalism, such as placing infinite responsibility on the individual by isolating it infinitely, producing the “sick subject” who does not wish to heal, and triggering a narcissistic inward turn that results in insensitivity towards others. The paper highlights Nietzsche’s perspectivist understanding, which considers both historicity and sociality in the individual-society duality, along with his conceptual emphases on self-overcoming and active forgetting. These Nietzschean ideas are then used to propose resistance strategies against the aforementioned dangers. In conclusion, while these resistance strategies are beneficial for protecting the individual, they are confined to individual approaches and thus limited. This highlights the importance of reading Nietzsche alongside contemporary and socially focused critiques, like the ones of Critical Theory, to develop a more comprehensive perspective, as exemplified in this article.
CR  - Adorno, T. W. (2012). Minima moralia (O. Koçak, çev.). İstanbul: Metis Yay.
CR  - Barbalet, J. M. (2004). Emotion, social theory, and social structure: a macrosociological approach. Cambridge: Cambridge University Press.
CR  - Brandhorst, M. (2010). Naturalism and the genealogy of moral institutions. Journal of Nietzsche studies, 40, 5-28. https://doi.org/10.5325/jnietstud.1.40.0005
CR  - Cabanas, E. ve Illouz, E. (2023). Mutlu yurttaş imalatı: mutluluk endüstrisi hayatımızı nasıl kontrol ediyor? (T. Göbekçin, çev.). İstanbul: İletişim Yay.
CR  - Esgün, T. G. (2024, Mayıs 23). Tanınma krizi: duygusal kapitalizmin patolojileri [Video kaydı]. https://www.youtube.com/watch?v=NTLZTqtRATs
CR  - Freud, S. (2000). Bir yanılsamanın geleceği, uygarlık ve hoşnutsuzlukları (A. Yardımlı, çev.). İstanbul: İdea Yay.
CR  - Gay, P. (1988). Freud: a life for our time (annotated edition). New York: W. W. Norton & Company.
CR  - Han, B.-C. (2019). Psikopolitika: neoliberalizm ve yeni iktidar teknikleri (H. Barışcan, çev.). İstanbul: Metis Yay.
CR  - Illouz, E. (2011). Soğuk yakınlıklar: duygusal kapitalizmin şekillenmesi (Ö. Çağlar Aksoy, çev.). İstanbul: İletişim Yay. https://go.exlibris.link/ycTX68pW
CR  - Moore, B. (1972). Reflections on the causes of human misery and upon certain proposals to eliminate them. Boston: Beacon Pr.
CR  - Nietzsche, F. W. (2010a). Güç istenci (N. Epçeli, çev.). İstanbul: Say Yay.
CR  - Nietzsche, F. W. (2010b). Putların alacakaranlığı (Mustafa Tüzel, çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yay.
CR  - Nietzsche, F. W. (2010c). The gay science: with a prelude in rhymes and an appendix of songs. New York: Vintage.
CR  - Nietzsche, F. W. (2011). Ahlakın soykütüğü (Z. Alangoya, çev.). İstanbul: Kabalcı Yay.
CR  - Nietzsche, F. W. (2015). Tarihin yaşam için yararı ve sakıncası: zamana aykırı bakışlar 2 (M. Tüzel, çev.). İstanbul: İş Bankası Kültür Yay.
CR  - Nietzsche, F. W. (2017a). İyinin ve kötünün ötesinde (M. Tüzel, çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yay.
CR  - Nietzsche, F. W. (2017b). Tan kızıllığı: ahlaksal önyargılar üzerine düşünceler (Ö. Saatçi, çev.; 6. bs). İstanbul: Say Yay.
CR  - Rieff, P. (1987). The triumph of the therapeutic: uses of faith after Freud. Chicago: University of Chicago Press.
CR  - Seligman, M. E. (2004). Authentic happiness: using the new positive psychology to realize your potential for lasting fulfillment. New York: Simon and Schuster.
CR  - Şan, E. (2022). Bernard Stiegler’in teknoloji felsefesi problemleri: algoritmik yönetimsellik ve bilişsel proleterleşme. ViraVerita E-Dergi, 15, 105-135. https://doi.org/10.47124/viraverita.1103061
CR  - Talay Turner, Z. (2021). Nietzsche’de tarih yazımı, hafıza ve aktif unutma. T. G. Esgün ve G. Salman (ed.), Tanıdık ve yeni: Nietzsche’de aşırılık, yaşam, kendilik içinde (ss. 53-65). İstanbul: Pinhan Yay.
CR  - Zizek, S. & Daly, G. (2004). Conversations with Zizek (1st edition). Cambridge: Polity.
UR  - https://doi.org/10.21497/sefad.1550393
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4215623
ER  -