TY  - JOUR
T1  - МОРФОЛОГИЧЕСКИЙ АНАЛИЗ ИМЕН СУЩЕСТВИТЕЛЬНЫХ НА ПРИМЕРЕ РУССКОГО ЯЗЫКА
TT  - İSİMLERİN MORFOLOJİK ANALİZİ: RUS DİLİ ÖRNEĞİ
AU  - Akbaba, Tülay
PY  - 2025
DA  - March
Y2  - 2025
DO  - 10.56694/karadearas.1551443
JF  - Karadeniz Araştırmaları
PB  - Bilgehan ATSIZ GÖKDAĞ
WT  - DergiPark
SN  - 2536-5126
SP  - 161
EP  - 176
VL  - 22
IS  - 85
LA  - ru
AB  - Настоящая статья посвящена морфологическому анализу имен существительных в русском языке. Морфологический анализ русских имен существительных является неотъемлемой частью изучения структуры языка. Морфология русского языка тесно связана с другими компонентами языка, такими как синтаксис, лексика и словообразование. Изучение морфологических категорий русских имен существительных способствуют более глубокому пониманию языка и развитию навыков общения. В данном контексте целью статьи является морфологический анализ русских имен существительных на основе расширенной схемы. Расширенная схема отличается от традиционных тем, что помимо базовых характеристик (род, число, падеж, одушевленность/неодушевленность) включает детализированные вопросы, раскрывающие грамматические, словообразовательные и синтаксические особенности имен существительных. Схема состоит из семи ключевых вопросов с подробными разъяснениями. В связи с этим проанализированы работы турецких и российских ученых. В работе использован метод морфологического анализа. В качестве материала для исследования выбраны слова авиатор и дружба. В результате проведенного морфологического анализа было установлено, что имена существительные в русском языке имеют разнообразие морфологических категорий в зависимости от их функции в контексте.
KW  - Морфологический анализ
KW  - имя существительное
KW  - морфологическая категория
KW  - грамматика
KW  - русский язык
N2  - Makalenin konusunu Rus dilindeki isimlerin morfolojik analizi oluşturmaktadır. Rusça isimlerin morfolojik analizi, dilin yapısının incelenmesinde ayrılmaz bir parçayı oluşturmaktadır. Rus dili morfolojisi, söz dizimi, sözcükbilim ve sözcük yapımı gibi dilin diğer bileşenleriyle yakından ilişkilidir. Rusça isimlerin morfolojik kategorilerinin öğrenilme-si, dilin daha derinlemesine anlaşılması ve iletişim becerilerinin geliştirilmesine katkıda bulunur. Bu bağlamda maka-lenin amacı Rus dilinde isimlerin genişletilmiş bir şema temelinde morfolojik analizini yapmaktır. Genişletilmiş şema, geleneksel şemalardan farklı olarak, isimlerin temel özelliklerinin (cinsiyet, tekillik-çoğulluk, hâl, canlılık/cansızlık) yanı sıra, isimlerin dilbilgisel, sözcük yapımı ve sözdizimsel özelliklerini ortaya koyan ayrıntılı sorulara yer vermek-tedir. Şema, detaylı açıklamalarla birlikte yedi temel sorudan oluşmaktadır. Çalışmanın amacına uygun olarak Türk ve Rus bilim insanlarının konu ile ilgili çalışmaları analiz edilmiştir. Çalışmada morfolojik analiz yöntemi kullanılmıştır. İnceleme materyali olarak havacı (авиатор) ve dostluk (дружба) kelimeleri seçilmiştir. Yapılan morfolojik analiz sonucunda Rus dilindeki isimlerin bağlam içindeki işlevlerine göre çeşitli morfolojik kategorilere sahip olduğu tespit edilmiştir.
CR  - BOBROVA, G. A. (2011). Morfologiçeskiy razbor v shemah, obraztsah i uprajneniyah. Omsk: Omgu.
CR  - DALKILIÇ, L. Ç. (2018). Rus Dilinin Grameri. Biçim Bilgisi (Morfoloji). Ankara: Gece Kitaplığı.
CR  - DEMİR, B. & AİUPOVA, S. (2015). Çağdaş Rus Dili. Morfoloji I Bölüm. Erzurum: Fenomen Ya-yıncılık.
CR  - DJUNUSOVA, A. N. (2016). ‘‘İzuçeniye morfologii v naçalnıh klassah v usloviyah realizatsii FGOS’’. Stupen v 
pedagogiçeskuyu nauku (8 Ocak 2016). Moskva: İzdatelstvo Pero: 31-35.
CR  - KARPOV, A. K. (2019). Morfologiya sovremennogo russkogo yazıka. Nijnevartovsk: İzdatelst-vo Nijnevart. gos. 
un-ta.
CR  - KASATKİN L. L., KLOBUKOV E. V. & LEKANT P. A. (2005). Sovremennıy russkiy yazık: slov.-sprav.: posobiye dlya 
uçitelya. Moskva: Prosveşçeniye.
CR  - KNYAZEVA, T. V. (2023). ‘‘Harakteristika umeniy morfologiçeskogo razbora imen suşçestvi-telnıh u 
obuçayuşçihsya tretego klassa’’. Psihologo-pedagogiçeskiye i lingvokulturolo-giçeskiye issledovaniya: ot 
teorii k praktike (8 Haziran 2023). Moskva: İzdatelstvo Akadem-press: 82-84.
CR  - KUBRYAKOVA, E. S. (1974). Osnovı morfologiçeskogo analiza (na materiale germanskih yazı-kov). Moskva: 
Nauka.
CR  - MATTHEWS, P. H. (2007). The Concise Oxford Dictionary of Linguistics. Oxford: Oxford Uni-versity Press.
CR  - MEDVEDEVA, L. A. (2021). ‘‘Obuçeniye mladşih şkolnikov morfologiçeskomu analizu imeni suşçestvitelnogo’’. 
Rebyonok v yazıkovom i obrazovatelnom prostranstve (22 Nisan 2021). Elets: Eletskiy gosudarstvennıy 
universitet im. İ. A. Bunina: 29-33.
CR  - MİLOSLAVSKİY, İ. G. (2017). ‘‘O morfologiçeskom razbore suşçestvitelnıh v russkom yazıke’’. Russkiy yazık v 
şkole. VIII: 23-29.
CR  - MİLYUTİNA, M. G. (2023). Shemı i obraztsı morfologiçeskogo razbora znamenatelnıh çastey reçi: uçeb.-metod. 
posobiye: [elektron. resurs]. İjevsk: Udmurtskiy universitet.
CR  - ÖZER, Z. B, SERHUNİNA T. A., TİMOFEEVA E. N. & AKTAY S. (2021). Çağdaş Rus Dili/Morfoloji. Ankara: Dorlion.
CR  - REFORMATSKİY, A. A. (1979). Oçerki po fonologii, morfonologii i morfologii. Moskva: Nauka.
CR  - RYABUŞKİNA, S. V. (2002). Grammatiçeskiy razbor. Slovoobrazovatelnıy, morfemnıy i morfo-logiçeskiy analiz 
slova: Metodiçeskoye posobiye po kursu Sovremennıy russkiy yazık i stilistika. Ulyanovsk: Ulgtu.
CR  - UŞAKOV, D. N. (1940). Tolkovıy slovar russkogo yazıka: Tom 4. Moskva: Gosudarstvennoye izdatelstvo 
inostrannıh i natsionalnıh slovarey.
CR  - VİNOGRADOV, V. V. (2001). Russkiy yazık (Grammatiçeskoye uçenie o slove). Moskva: Russkiy yazık.
CR  - VODOLAZKİN, E. G. (2015). Aviator. Moskva: İzdatelstvo AST.
CR  - VOROBYEVA, E. A. & KUZNETSOVA, Yu. A. (2017). ‘‘İzuçeniye morfologiçeskogo razbora v naçalnoy i osnovnoy 
şkole s uçyotom preemstvennosti’’. Doşkolnoye i naçalnoye obrazovaniye: rasşireniye obrazovatelnoy sredı 
(01-03 Mart 2017). Yaroslavl: Yaro-slavskiy gosudarstvennıy pedagogiçeskiy universitet im. K. D. Uşinskogo: 
255-261.
CR  - ZALİZNYAK, A. A. (1967). Russkoye imennoye slovoizmeneniye. Moskva Nauka.
CR  - ZEMLYANAYA, O. A. (2020). ‘‘Obuçeniye morfologii v şkole’’. Psihologiya, pedagogika i obra-zovaniye v 
usloviyah mejdunarodnogo sotrudniçestva i integratsii (15 Haziran 2020). Ufa: Aeterna: 57-59.
CR  - Электронные ресурсы
CR  - Tipı grammatiçeskih oppozitsiy v morfologii. Erişim Tarihi: 20.07.2024. 
https://studfile.net/preview/9439770/page:4/
UR  - https://doi.org/10.56694/karadearas.1551443
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4220232
ER  -