@article{article_1552463, title={TAHTACI TÜRKMENLER VE KASTAMONU’DAKİ İZLERİ}, journal={Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi}, pages={235–258}, year={2025}, DOI={10.60163/tkhcbva.1552463}, author={Kıldıroğlu, Mehmet}, keywords={tahta, tahtacı, tahtalı, tahtacılar, ağaçeri, ağaçcıyan, ağaccıyan-ı küre cemaati}, abstract={Tahtacı Türkmenler Anadolu’da genellikle ormanların bulunduğu Güneydoğu Anadolu, Akdeniz, Ege ile bir kısmı Marmara bir kısmı Ege’de bulunan Balıkesir ve Çanakkale illerimizde yaşamaktadırlar. Geçmişte genellikle orman işçiliği ile meşgul olan Tahtacı Türkmenler günümüzde ormanların kendilerine kapatılmasından dolayı değişik iş kollarında hayatlarını kazanmaktadırlar. Kastamonu ilimiz de ormanlar bakımından diğer bölgelere göre oldukça zengindir. Büyük bir kısmı ormanlarla kaplıdır. Tahrir kayıtlarında Ağaççıyan Cemaati, Ağaçcıyan-ı Mağara-i Küre, Tahta, Tahtalu, Tahtacıyan-ı Mağara-i Küre gibi cemaatlerden söz edilmesine rağmen şimdiye kadar yapılan çalışmalarda Kastamonu’da Tahtacı Türkmenlerin yaşadıklarından bahseden bir çalışma olmamıştır. 2020 yılında Sadullah Gülten yazdığı bir makalede bunu gündeme getirmiştir. Tahtacı Türkmenlerin kökeni konusunda da tartışmalar vardır. Günümüzde Kastamonu’da Tahtacı Türkmen vatandaşlarımız yaşamamaktadır. Ancak tarihi kayıtlar ve yer adlarında bazı Tahtacı Türkmen izlerine rastlanmaktadır. Alevi inancına ve kültürüne sahip olan Tahtacı Türkmenlerin bazı oymak ve cemaat adları ile Aleviliğin temel kavramlarını ifade eden adlar Kastamonu’da günümüze kadar yer adı olarak korunmuştur. Ağaççıyan Cemaati, Ağaçcıyan-ı Mağara-i Küre, Tahta, Tahtalu, Tahtacıyan-ı Mağara-i Küre gibi cemaatler yanında Abdal, Ali, Baba, Çerçi, Dede, Eren, Ese, Haydar, Hasan, Hüseyin, Nalcı, Kalender gibi Alevilerin bağlandığı ve saygı duyduğu kişilerin adları da yer adı olarak bilinmektedir. Bunlardan Tahtacı aynı zamanda bir meslek grubunu ve kökü eskilere dayanan bir Türk oymağını bildirmek için kullanılmaktadır. Tahtacı, ağaç işleri ile uğraşan değişik Türkmen boy, oymak ve cemaatlerine mensup kişilerin adı olmuştur. Ancak bu grubun kendi şahsına münhasır uyguladığı adetler ve ritüeller vardır. Bundan dolayı Tahtacı Türkmenler diğer Alevi gruplarına göre daha çok ilgi çekmiştir. Yerli yabancı birçok araştırmacı Tahtacı Türkmenlerin kökeni ve inançları üzerine araştırmalar yapmışlar, onlarla ilgili değişik görüşler ileri sürmüşlerdir. Fakat tarih bakımından konu çok az ele alınmıştır. Tahtacı Türkmenlerin şimdiye kadar daha ziyade Adana, Mersin, Antalya, Aydın, Muğla, Manisa, İzmir, Balıkesir, Çanakkale illerimizde yaşadıkları biliniyordu. Ancak XV. Yüzyılın son çeyreği ve XVI. Yüzyıla ait tahrir kayıtlarında bu grubun izlerine Kastamonu’da Araç ve Küre ilçelerinde rastlanmaktadır. Adı geçen tahrirlerde Küre’nin birkaç köyünde ve Araç’ın bir köyünde Tahta Cemaati (Araç), Tahtaciyan-ı Küre Cemaati (Küre), Tahtaluyı diğer Yaylağı (Tosya) Ağaçeri (Sinop), Ağaççıyan Cemaati (Daday), Ağaçcıyan-ı Mağara-ı Küre Cemaati (Küre) gibi cemaatler kaydedilmiştir. Hatta bu gruba yakın veya bu grupla ilişkisi olduğu düşünülen, Abdal, Baltacı, Bıçakçılar (Bıçkıcılar), Çerçi, Çubukçu, Hızarcı vs. gruplar ve Tahtacı oymaklarından Aydınlı, Alcı, Çaylak, Çerçili, Çoban (Çobanlı), Eseli, Evciler, Gökçeli, Kabakçı, Kabaklı, Kâhya, Nalcı, Neccar gibi oymak adları da Kastamonu bölgesinde yer adı olarak bulunmaktadır. Bu çalışmada daha çok Tahtacı Türkmenlerin kökeni, Kastamonu ile ilçelerindeki Tahtacı Türkmenler ile onlarla ilişkili boy, oymak ve cemaatler, Türkistan Türkleri ile bağlantıları yer adları ve inançlarından yola çıkılarak ele alınacaktır.}, number={115}, publisher={Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi}, organization={Destekleyen kurum yok}